كارشناسان مي گويند ۲۰ هزار هكتار جنگل و ۲۰۰ هزار هكتار از مراتع اين منطقه خشك شده است.
مجموع جنگل‌هاي كشور حدود14.3 ميليون هكتار است كه حدود شش ميليون هكتار آن جنگل‌هاي زاگرس است، بنابراين بيشترين سهم جنگل‌هاي كشور متعلق به زاگرس است.
بر اساس نظركارشناسان منابع طبيعي و بيابانزدايي، به طور متوسط بين 20 تا 30 درصد درختان بلوط به عارضه خشكيدگي دچار شده‌اند و كوچك و ريزماندن برگ‌ها، ريزشدن ميوه بلوط، ريزش برگ‌ها و خشكيدگي كامل تاج از عوارض اين بيماري است.
اين پديده بيشتر در خاك‌هاي كم‌عمق و شني مشاهده مي‌شود كه بر اثر نابساماني شرايط رويشگاهي و برهم خوردن تعادل محيطي، از خشكيدگي ريشه‌هاي موئي درختان بلوط آغاز مي‌شود و با ظهور آفات و بيماري‌هاي ثانويه، استرس‌هاي شديدي به درختان بلوط وارد آمده و سبب زوال و خشگيدگي آنها مي شود.
هم‌اكنون جنگل‌هاي زاگرس از دو عارضه‌ي مهم بيماري و كرم چوب‌خوار رنج مي‌برد و مرگ ناگهاني بلوط يكي از بيماري‌هاي بسيار خطرناك جنگلي است كه يكي از مهم‌ترين عوامل ايجاد آن قارچ ' فيتوفتورا'ست.
بر اساس نظرات كارشناسي كارشناسان منابع طبيعي كشور، آفات يا بيماري در ميان درختان بلوط به‌تنهايي نمي‌تواند علت وقوع فاجعه زيست محيطي خشكيدگي بلوط باشد و به طور يقين عواملي نظير تخريب جنگل، خشكسالي‌پي در پي، گرد و غبارهاي اخير و نوع خاك در زوال و خشكيدگي بلوط‌هاي منطقه‌ي زاگرس نقش مؤثري داشته است و غير قابل حذف بودن اين بيماري، ضرورت توجه به جنبه‌هاي مديريتي آن را ضروري كرده است.
رييس بخش منابع طبيعي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي چهارمحال وبختياري نيز با بيان آسيب هاي وارد شده به منابع طبيعي استان، گفت:۱۰ هزار هكتار از اراضي جنگلي سوه شهرستان كوهرنگ به صورت كامل خشك شده و گونه هاي جنگلي خشكيده در اراضي جنگلي سوه شهرستان كوهرنگ شامل بلوط، افراي كيكم، زالزالك و زبان گنجشك است كه اين گونه ها به خزان زودرس درختان و درختچه ها دچار شده است.
'حسن جهانبازي'گفت:در اين منطقه جنگلي، ۲۸.۴ درصد عرصه دچار خشكيدگي كامل شده و ۴.۱ درصد تاج درختان اين منطقه نيز دچار خشكيدگي شده است.
جهانبازي تصريح كرد:بر اساس تحقيقات ميداني كارشناسان بخش منابع طبيعي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي چهارمحال وبختياري، ۳۷۰۳ درصد از درختان اين منطقه دچار خزان زودرس شده و در گونه جنگلي بلوط دانه زاد ۳۵ درصد اين گونه ها، به شكل كامل خشكيده است.
رييس بخش منابع طبيعي مركز تحقيقات كشاورزي و منابع طبيعي چهارمحال وبختياري ادامه داد:گونه هاي جنگلي موجود در منطقه جنگلي بازفت نظير زبان گنجشك، بنه، بلوط، محلب و افراي كيكم نيز به خزان زودرس درختان و درختچه ها و خشكيدگي كامل برخي گونه ها دچار شده است.
جهانبازي تصريح كرد: در منطقه جنگلي بازفت، خشكيدگي به صورت لكه اي يا تك پايه اي و پراكنده است و بيماري ليسه زالزالك نيز از مشكلات گونه هاي جنگلي اين منطقه است.
مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري چهارمحال وبختياري نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا با بيان اينكه ۲۰ هزار هكتار از جنگل هاي اين استان خشك شده است و در گونه هاي مرتعي نظير گون نيز ۲۰۰ هزار هكتار از زمين ها خشك شده است، اضافه كرد:طرح تحقيقاتي بررسي عوامل موثر بر خشكيدگي اين گونه ها با همكاري مركز تحقيقات منابع طبيعي استان و واحد حفاظت و گياهپزشكي اين اداره كل در حال اجراست.
'خسرو عبداللهي' با بيان اينكه ۶۸ درصد از مساحت چهارمحال وبختياري زير پوشش اراضي مرتعي است، تصريح كرد:هزار و ۲۰۰ گونه مرتعي در اين استان وجود دارد كه گونه گون در زمين هاي مرتعي در ۵۲ تيپ گياهي به عنوان گونه قالب وجود دارد.
وي اضافه كرد:اگر چه برخي از گونه هاي مرتعي چهارمحال وبختياري زادآوري دارد، تصريح كرد:تقويت و احياي برگشت پذيري و زادآوري برخي گونه هاي گياهي در مراتع استان نيز مورد توجه كارشناسان اين حوضه قرار دارد.
مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري چهارمحال وبختياري ادامه داد: ارتفاعات شمالي كوه چوبين و مناطق كوهستاني اطراف دشت زرين در شهرستان كوهرنگ، ارتفاعات سفيددانه و لاغرك، مسير شهر باباحيدر به شهرستان كوهرنگ و ارتفاعات چوبين در معرض خشكيدگي گونه گياهي گون قرار دارد.
عبداللهي ادامه داد:در مجموع، ۴۰۰ هزار هكتار از مراتع چهارمحال وبختياري دچار خشكيدگي شده است كه در ۲۰۰ هزار هكتار از اين مناطق، وضعيت بحراني است.
وي با بيان اينكه گسترش اين پديده در جنگل ها و مراتع به بروز خطرهاي زيست محيطي منجر مي شود و با تداوم آن و نابودي تنوع گياهي ، تنوع زيستي و جانوري چهارمحال و بختياري نيز از بين مي رود، افزود: گسترش اين پديده و افزايش بيابان زايي آفات جنگلي به اراضي كشاورزي هجوم آورده و سلامت مواد غذايي به خطر مي افتد.
عبداللهي اظهار داشت: بر اساس تحقيقات انجام گرفته، بيماري زوال بلوط (oak decline) تنها يك بيماري نبوده و تحت تاثير عواملي نظيرآب و هوا، سن درخت، نوع خاك، بيماري ها و ديگر عوامل صورت گرفته است.
عبداللهي از آب و هوا، افزايش سن درخت، گسترش ريزگردها در هوا، تغييرات زيست محيطي، شخم و شيار در اراضي جنگلي، زراعت ديم در زيراشكوب درختان، قطع درختان جنگل، چراي بي رويه دام در اراضي جنگلي و فقر خاك، به عنوان مهم ترين عوامل خشكيدگي اين درختان ياد كرد.
مديركل منابع طبيعي و آبخيزداري استان چهارمحال و بختياري، تشكيل نشست هاي تخصصي و كارشناسي با حضور مسئولان استانداري چهارمحال و بختياري و اين اداره كل و استادان دانشگاه در مورد پهنه بندي خشكيدگي اراضي جنگلي، شدت و وسعت خشكيدگي و تعيين الگوي آن را از اقدامات انجام شده براي برسي مشكل و رفع اين موضوع عنوان كرد.
يك فعال محيط زيستي چهارمحال وبخيتاري نيز با بيان اينكه موضوع زوال يا مرگ ناگهاني درخت بلوط حدود پنج سال پيش از استان ايلام گزارش شد، افزود: نخستين گزارش زوال گونه‌هاي جنگلي در اين استان تهيه شد كه براساس اين گزارش در سطح وسيعي از جنگل‌هاي ايلام درخت‌ها دچار خشكيدگي شدند و مرگ يا زوال اين جنگل‌ها در مجامع علمي مطرح شد.
'هومان خاكپور' ادامه داد: پس از آن، استان‌هاي ديگر كرمانشاه، فارس، كهگيلويه وبويراحمد و چهارمحال و بختياري نيز پروژه تحقيقاتي براي اين كار تعريف كردند و سازمان هاي منابع طبيعي و محيط‌زيست تحقيقات و گزارش‌هايي از خشكيدگي بلوط انجام دادندكه مجموع اين گزارش‌ها حكايت از اين داشت كه ۲۰ درصد از جنگل‌هاي اين مناطق نيز درگير پديده خشكيدگي شده است اما اين درگيري سطوح مختلف داشت.
خاكپور تصريح كرد:خشكيدگي از ۱۰ درصد اراضي جنگلي شروع شد و در برخي از مناطق تا حدود ۶۰ درصد نيز افزايش يافت، البته هر كدام از اين مناطق با توجه به وضعيت خاص اكوسيستمي درگير اين پديده شدند و در مجموع به‌طور متوسط ۲۰ درصد از جنگل‌هاي اين استانها درگير پديده خشكيدگي شدند.
اين فعال محيط زيست با تاكيد بر لزوم شتاب بخشي اجراي طرح هاي تحقيقاتي و كارشناسي براي كاهش آسيب هاي ناشي از خشكيدگي اراضي جنگلي و مرتعي، افزود:اگر اين پ‍ژوهش در سال‌هاي قبل صورت مي‌گرفت، امروز زمان مقابله و جلوگيري بود.
خاكپور تاكيد كرد:مطالعه‌اي كه قرار است امروز آغاز شود در واقع يك دوره سه يا چهارساله زمان مي‌برد و بعد از آن سال‌ها طول مي‌كشد تا بتوان نسبت به جبران خسارت‌هايي كه به جنگل وارد شده پرداخت.
عضو شوراي عالي سازمان جنگل‌ها، مراتع و آبخيزداري كشور و دكتراي جنگل‌شناسي نيز در گفت و گو با رسانه ها با بيان اينكه حدود يك ميليون هكتار از سطح شش ميليون هكتار جنگل هاي كشور دچار خشكيدگي يا زوال شده است، گفت:يكي از طرح هاي تحقيقاتي صورت گرفته با پژوهشكده بيوتكنولوژي كشاورزي، شناسايي ژن‌هاي مقاوم در اين عرصه است و از آنجا كه برخي گونه‌ها اصلا دچار استرس نيست، بايد از اين گونه‌ها بذر گيري كرد و نهال توليد كنيم تا بتوان سطح‌هايي كه دچار زوال شده است را با اين درخت‌ها حفظ كنيم.
'فريبرز غيبي' با بيان پيشنهاداتي در خصوص كاهش روند خشكيدگي اين بخش از منابع طبيعي، افزود: پيش از همه بايد همه اقداماتي كه در اين باره صورت گرفته است جمع بندي شود و نه اينكه از نقطه صفر شروع كنيم و زمان را از دست بدهيم.
وي ادامه داد: لازم است همه عوامل تاثيرگذار بر خشكيدگي و عوامل ديگر شناسايي شوند تا فشاري كه بر زاگرس وارد شده است كاهش پيدا كند و در تحقق اين هدف مسئولان نيز بايد توجه بيشتري به جنگل‌هاي حفاظت شده داشته باشند و از همه مهم‌تر اينكه به معيشت ساكنان زاگرس توجه شود.
وي با تاكيد بر لزوم برطرف كردن معيشت جنگل نشينان، ادامه داد:چراي دام‌ها در اين منطقه نيز بايد كاهش يابد.
547/
تاریخ انتشار: ۹ آذر ۱۳۹۲ - ۱۳:۴۴
شهركرد - ايرنا- پديده زوال و خشكيدگي گونه هاي جنگلي و مرتعي منطقه زاگرس در محدوده چهارمحال وبختياري به مرز بحران رسيده است.