هشت درصد زنان ایرانی مبتلا به پوكی استخوان هستند

به گزارش ایرنا از انجمن طب فیزیكی و توانبخشی،دكتر سید احمد رئیس السادات روز یكشنبه افزود: بیش از 35 درصد از زنان و مردان ایرانی همچنین به درجات خفیف تری از كاهش تراكم استخوان (استئوپنی) مبتلا هستند.

وی ادامه داد:اهمیت پوكی استخوان به حدی است كه سازمان بهداشت جهانی WHO روز 28مهر (20 اكتبر) را به عنوان روز جهانی استئوپروز نامگذاری كرده است.

وی تصریح كرد:با توجه به پیر شدن جمعیت و انواع بیماری ها در سالمندان، برنامه ریزی جهت ارتقا سلامت سالمندان یكی از مهمترین وظایف سیاستگذاران سیستم بهداشت و درمان كشور محسوب می شود.

وی اضافه كرد:در ایران بر اساس سر شماری سال 1390 ، 8.4 درصد (5.4 میلیون نفر) از جمعیت كشور را سالمندان تشكیل می دهد و با در نظر گرفتن افزایش طول عمر و امید به زندگی تخمین زده می شود كه این جمعیت در سال 2020 به بیش از 10 میلیون نفر برسد.

وی با اشاره به اینكه یكی از مهمترین بیمارهای دوران سالمندی پوكی استخوان است، افزود :پوكی استخوان (استئوپروز) شایعترین بیماری متابولیك استخوان است. در این بیماری تراكم استخوان ها كاهش می یابند و استخوان ها متخلخل تر شده و خطر و احتمال شكستگی در آنها افزایش می یابد.

به گفته وی با افزایش سن، استئوپروز بطور چشمگیری افزایش می یابد، بطوریكه بیش از 20 درصد زنان بالای 50 سال دچار درجاتی قابل توجهی از كاهش تراكم استخوان هستند و این سبب می شود بیشتر در معرض شكستگی های ناشی از پوكی استخوان باشند.

دبیر انجمن طب فیزیكی و توانبخشی ایران در ادامه گفت: پوكی استخوان به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می شود كه پوكی استخوان اولیه با افزایش سن، یائسگی و عادات مربوط به شیوه زندگی مانند سیگار، رژیم غذایی نامناسب و فعالیت فیزیكی ناكافی ایجاد می شود.

وی ادامه داد:پوكی استخوان ثانویه در اثر بیماری های مختلف ( دیابت، پركاری تیروئید و پاراتیروئید، كاهش هورمونهای رشد ، برخی سرطانها و ) و یا استفاده از دارو از جمله داروهای استروئیدی (كورتون) و ضد تشنجی ، داروهای مورد استفاده در درمان بیمارهای تیروئیدی ایجاد می شود.

عضو هیات علمی بیمارستان شهید مدرس دانشگاه علوم پزشكی شهید بهشتی افزود: بر اساس تحقیقات انجام شده تراكم استخوان در انسان بعد از جهش رشد در دوران بلوغ افزایش می یابد و در اواخر دهه سوم و اوایل دهه چهارم عمر به حداكثر میزان خود می رسد.

وی یاد آور شد: تراكم استخوان ها با افزایش سن رو به كاهش می گذارد و این كاهش تا پایان عمر ادامه می یابد.

رئیس السادات توضیح داد: اثر هورمون های جنسی بر فرایند استخوان سازی و بروز پدیده یائسگی (منوپاز) سبب می شود روند كاهش تراكم در زنان سرعت بیشتری نسبت به مردان داشته باشد هر چند در مردان مسن نیز، كاهش تدریجی هورمون های مردانه باعث ایجاد حالتی شبیه به یائسگی در مردان می شود .

وی گفت: تغذیه مناسب در دوران كودكی ، نوجوانی و جوانی و نیز دوران بارداری و شیر دهی در كنار فعالیت فیزیكی مناسب و پرهیز از كشیدن سیگار از مهمترین عوامل پیشگیری كننده از كاهش تراكم استخوان به شمار می روند.

دبیر انجمن طب فیزیكی و توانبخشی ایران گفت :مصرف فرواردهای لبنی (شیر، ماست، كشك و دوغ كم نمك )، سبزیجات، حبوبات و میوه های تازه استفاده متعادل از مواد غذایی پروتیئنی مانند ماهی و تخم مرغ و پرهیز از استفاده بی رویه از نوشابه های گازدار و قهوه از جمله توصیه های غذایی مناسب در پیشگیری از پوكی استخوان موثر است .

رئیس السادات گفت :استفاده صحیح و بجا از مكمل ها و ویتامین ها از جمله كلسیم ،ویتامین دی اگرچه می توانند نقش مفیدی داشته باشند، به هیچ وجه به عنوان جایگزین تغذیه طبیعی و فعالیت فیزیكی نیستند.

وی افزود: از نظر بالینی می توان گفت استئوپروز یك بیماری خاموش است ، چرا كه تا وقتی كه شكستگی در استخوان اتفاق نیفتاده باشد درد و شكایت جدی ایجاد نمی كند و نمی توان به وجود آن پی برد.

به گفته وی محل های شایع شكستگی ناشی از استئوپروز شامل ستون فقرات پشتی و كمری ، انتهای ساعد و نیز استخوان لگن است.

رییس السادات اضافه كرد: شكستگی لگن از مهمترین و خطرناكترین عوارض ناشی از پوكی استخوان به شمار می رود، به طوری كه گذشته از صرف هزینه های گزاف برای درمان این بیماران احتمال مرگ و میر طی سال اول بیش از 15 درصد است.

دبیر انجمن طب فیزیكی و توانبخشی گفت :در مورد شكستگی ساعد مداخلات ارتوپدی و جراحی مورد نیاز است. در شكستگی مهره ها ، درمانهای نگهدارنده و غیر جراحی نقش پررنگ تری دارندالبته نكته مهمی كه در درمان شكستگی ها باید مد نظر قرار گیرد، پرهیز از بی حركتی طولانی مدت است.

وی ادامه داد: بی حركتی خود می تواند علتی برای تشدید استئوپروز زمینه ای باشد.

رییس السادات افزود: تشخیص استئوپروز مبتنی بر انجام روش های آزمایشگاهی و تصویر برداری است. رایج ترین شیوه برای سنجش تراكم استخوان روش DEXA است. استفاده از این روش در زنان یائسه و نیز زنان دارای عوامل خطر ابتلا به پوكی استخوان و نیز همه زنان بالای 65 سال به بالا توصیه می شود.

علمی **1354**1440