مولانا ابوالكلام، مفسر قرآن كه ملقب به بنيانگذار آموزش هند شد

امسال نيز در اين مراسم رييس جمهوري و نخست وزير هند درسخناني ياد اين دانشمند بزرگ را كه منشاء تحولات عظيمي در آموزش هند شده، گرامي داشتند.

ابوكلام آزاد همچنان درنزد مردم هندوستان و بويژه مسلمانان و شيعيان اعتبار و اهميت خاصي دارد و آرامگاه وي در كنار مسجد جامع دهلي است .

*افلاطون هندوستان

گاندي در مورد ابوالكلام گفته است:اوافلاطون، ارسطو و فيثاغورث هندوستان است و جواهر لعل نهرو از او به عنوان امپراتور آموزش و علم و مير كاروان هندوستان ياد كرد.

مولانا ابوالكلام محي الدين احمد آزاد اديب، سياستمدار، مفسر بزرگ قرآن، از رهبران استقلال هند و چهره اي انقلابي در هند شناخته مي شود.

اين انديشمند در سال 1888 ميلادي، درخانواده اي فارسي خراساني به نام'فيروز بخت' در شهر مكه به دنيا آمد و پدرش مولوي خيرالدين از علماي بزرگ خراسان، در سال 1898 به دعوت علماي هند به همراه خانواده به هندوستان كوچ كرد و به همراه پدرش در شهر كلكته ساكن شد.

مادر ابوكلام دختر شيخ محمد ظاهر وطري، از علماي بزرگ هند مقيم مدينه بود.

او مدتي رهبري حزب كنگره ملي هند را به عهده داشت و در واقع جوانترين رهبر اين حزب بود.

ابواكلام نخستين وزير فرهنگ هند بعدازاستقلال و از رهبران تراز نخست جنبش استقلال هندوستان بود.

فصاحت كلام وشيوايي بيان او باعث نفوذ وي در ميان مسلمانان شد.

آوازه او بزودي در بسياري از كشورهاي اسلامي پيچيد و در ايران و مصر نيز اعتبار خاصي يافت.

اين انديشمند، يكي از برجسته‌ترين رهبران مسلمان هند بود كه بر اتحاد و همبستگي هندوها و مسلمانان پافشاري مي‌ كرد و با جدايي مسلمانان هندوستان و تشكيل بنگلادش و پاكستان مخالف بود.

همزمان بااستقلال هند، او به پست وزير فرهنگ وآموزش هند رسيد.

مولانا آزاد، كه مسووليت مجلاتي چون الهلال والبلاغ را بر عهده داشت و در آنها ديدگاههاي انديشمندان مسلمان وقت و همچنين ديدگاههاي سيد جمال الدين اسدآبادي و محمدعبده و سيد قطب را مي‌نگاشت.

* ميانه روي و اعتدال

ابوالكلام همواره در كنار گاندي به ميانه روي و اعتدال تاكيد مي كرد و مسلمانان و هندوها را به ميان روي و همبستگي دعوت مي كرد.

علامه اقبال لاهوري و دكتر شريعتي تا حدود زيادي تحت تاثير انديشه هاي وي بودند.

وي كه حنبلي بود، به شيعيان احترام مي گذاشت و همواره بر فلسفه شيعه مبني برنپذيرفتن ظلم وظلم ستيزي شيعه تاكيد مي كرد.

او به زبانهاي فارسي، اردو، عربي و هندي مسلط بود و به هر سه زبان اشعاري سروده است .

* ذوالقرنين

يكي از معروفترين آثار ابوالكلام براي ايرانيان تفسير او از ذوالقرنين است كه براي اولين بار ثابت كرد ذوالقرنين همان كوروش است.

عبدالمنعم النمر بالاترين مقام ديني (وزير اوقاف و امور ديني مصر)و بزرگترين چهره اسلام شناس معاصر در مصر كه در مجله العرب پس از بيان دلايل ابوكلام آزاد و دلايل مفسرين قبلي نتيجه مي گيرد كه ابوكلام در مورد كوروش و ذوالقرنين استدلالهاي منطقي ارايه كرده است.

مقاله النمر مورد توجه جهان عرب قرار گرفت و بارها چاپ و نقد شد.

علامه طباطبايي نيز در تفسيرالميزان، از نظر ابوكلام آزاد در باره ذوالقرنين ياد كرده است.

* آثار

تفسيرترجمان القرآن،هندآزادي گرفت،غبارخاطر،تذكره، البصائر،تحصيل السعادتين،البرهان،القول الثابت،الدين الخالص ازجمله آثار او است.

امسال نيز همانند سال هاي گذشته دانشجويان و دانش آموزان ايراني روز سه شنبه در روز ملي آموزش هند با حضور در آرامگاه اين دانشمند بزرگ كه درنزديكي مسجد جامع دهلي است ياد وي را گرامي داشتند.

*آساق*1600 *1577