دوستی دانش آموزان ایرانی با خوراكی های زیان آور

به گزارش خبرنگار ایرنا ، طبق اعلام دكتر «علی اكبر سیاری » معاون بهداشت وزیر بهداشت در آبان ماه امسال ، بطوركلی 2 / 5 درصد دانش آموزان مبتلا به فشارخون هستند كه یكی از دلایل اصلی آن، مصرف زیاد نمك است.

مصرف زیاد نمك، زمینه را برای فشارخون بالا در بزرگسالی فراهم می كند؛ مصرف زیاد روغن و چربی هم علاوه بر بالا بردن چربی خون و بیماری های قلبی و عروقی به دلیل كالری زیاد موجب اضافه وزن و چاقی می شود.

كودكان سنین مدرسه ، علاوه بر سه وعده غذایی اصلی به میان وعده هم نیاز دارند؛ در این سنین ، كودكان باید هر چهار تا شش ساعت برای نگهداشتن غلظت قندخون در حدطبیعی، غذا بخورند تا فعالیت سیتم عصبی و عملكرد مغز در حد مطلوب باقی بماند.

در كودكان این سنین ، كبد كه مسوول ذخیره گلوكز به صورت گلیكوژن و آزادسازی آن به خون در صورت نیاز است، تنها برای حدود چهار ساعت گلیكوژن ذخیره می كند. بنابراین دانش آموزان در این سنین به خوردن غذا در وعده های بیشتر نیاز دارند و باید بین صبح تا ظهر و نیز بین ظهر تا شب ، میان وعده مصرف كنند.



**وعده ها و میان وعده های نامنظم

حذف وعده های غذایی ، رفتاری رایج در نوجوانان است؛ حذف وعده صبحانه در دانش آموزان بسیار شایع است و با عواقب نامطلوبی از جمله اضافه وزن و چاقی، كاهش تمركز و عملكرد درسی ضعیف و دریافت ناكافی مواد مغذی به ویژه كلسیم همراه است.

حذف وعده های غذایی و رو آوردن به مصرف غذاهای آماده موجب شده است تا طبق آخرین آمار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی ، 15 درصد دانش آموزان چاق باشند.

چاقی زمینه ابتلا به سكته های مغزی و قلبی و نارسایی كبد و قلب را فراهم می كند.

دانش آموزانی كه یك وعده غذایی خود را حذف می كنند، در پاسخ به گرسنگی اغلب از میان وعده هایی استفاده می كنند كه از لحاظ ویتامین، مواد معدنی و فیبر در حد پایین هستند و در ضمن سرشار از چربی ، شكر و نمك است.



**پیشگیری از بیماری دانش آموزان با میان وعده سالم

برای پیشگیری از فشارخون بالا و بیماری های قلبی و عروقی و اضافه وزن و چاقی در بزرگسالی ، میان وعده دانش آموزان باید شامل آندسته از مواد غذایی باشد كه علاوه بر تامین نیازهای تغذیه ای، كم نمك و كم روغن و كم شیرین نیز باشند. به همین علت موادی مانند چیپس، چوب شور، فراورده های غلات حجیم شده و سایر تنقلات چرب و شور و شیرین ، میان وعده های مناسبی به شمار نمی آیند.

میان وعده ها باید علاوه بر دارا بودن ارزش غذایی، از یك یا چند گروه اصلی غذایی تهیه شده باشند.

استفاده از انجیر خشك، توت خشك، نخودچی، كشمش، انواع مغزهای بو نداده و بدون نمك ، برگه زردآلو و انواع میوه ها مانند سیب ، پرتقال، نارنگی ، هلو، زردآلو و لیموشیرین ، سبزی هایی مانند هویج، كاهو، خیار و ساندویچ هایی مانند نان و پنیر و سبزی، انواع كوكو و كتلت ، نان و حلوا شكری، نان و پنیر كم نمك و خرما می تواند به عنوان میان وعده در برنامه غذایی دانش آموزان قرار گیرد.

ساندویچ هایی كه در منزل تهیه می شود ، علاوه بر ارزش غذایی بالا ، كم هزینه است و به راحتی در دسترس اغلب خانواده ها قرار دارد.



**مصرف بی رویه تنقلات غذایی كم ارزش

متاسفانه برخی تنقلات تجاری مانند انواع فرآورده های غلات حجیم شده به طور بی رویه توسط كودكان و دانش آموزان مصرف می شود.

مصرف چیپس و این فرآورده ها به ویژه پیش از وعده های غذایی به دلیل ایجاد سیری كاذب ، دانش آموزان را از خوردن غذاهای اصلی مغذی و مورد نیاز رشد باز می دارد.از سوی دیگر نمك موجود در آنها ذائقه را به خوردن غذاهای شور عادت می دهد.

مطالعات انجام شده ، رابطه بین مصرف نمك و افزایش فشارخون در دوران بزرگسالی را به اثبات رسانده است.



**والدین چه كنند؟

والدین باید دانش آموزان را به مصرف تنقلات سنتی مانند نخودچی كم نمك یا بدون نمك ، كشمش، گردو، بادام، پسته (از انواع بو نداده و بدون نمك) ، گندم برشته، برنجك، عدس برشته شده، توت خشك ، انجیر خشك و برگه ها تشویق و سر سفره نمكدان را حذف كنند. همچنین به جای نوشابه های گازدار برای افراد خانواده از دوغ كم نمك و بدون نمك استفاده كنند.



**اثرات زیان بار مصرف غذاهای پرنمك و شور

نمك ، ماده ضروری و تامین كننده سدیم در انسان است؛ سدیم در انتقال جریانات عصبی و انقباض عضلانی نقش دارد.

اگرچه نمك ماده ای ضروری برای بدن است و نیاز بدن به این ماده حدود سه تا پنج گرم در روز (نصف یا یك قاشق مرباخوری) است ، اما اضافه دریافت آن خطرات عمده ای دارد كه افزایش فشارخون از آن جمله است.

ثابت شده است كه مقدار مصرف نمك با میزان شیوع سكته قلبی در جامعه مرتبط است؛ دریافت زیاد نمك و سدیم و مصرف غذا و تنقلات شور و پرنمك موجب كاهش بازجذب كلسیم از كلیه شده و دفع ادراری آن را افزایش می دهد. این موضوع عامل مهمی در كاهش تراكم استخوانی و پوكی استخوان است.

خطر ابتلا به سرطان معده نیز با مصرف غذاهای پرنمك افزایش می یابد؛ جلوگیری از اثرات زیان بار دریافت بالای نمك از دوران كودكی و سنین مدرسه باید آغاز شود. دانش آموزان باید تلاش كنند كه هنگام انتخاب مواد غذایی، نوع كم نمك آن را برگزینند.



**اثرات زیان بار مصرف غذاهای پرچرب

اگرچه چربی ها در برنامه غذایی دانش آموزان به علت تولید انرژی بالا و خاصیت سیركنندگی و طعم دهندگی حائزاهمیت هستند اما برخی مواد غذایی حاوی چربی های نامطلوب هستند و به همین دلیل نباید زیاد استفاده شوند.

امروز بسیاری از موادغذایی موجود در بازار به ویژه مواد غذایی فراوری شده آماده یا نیمه آماده، حاوی مقادیر زیادی روغن و چربی های مضر است.

انواع فست فودها مانند سوسیس ، كالباس، پیتزا، همبرگر و سیب زمینی سرخ شده دارای چربی اشباع شده و نمك زیاد هستند كه تنگی، انسداد عروق و بروز بیماری های قلبی و عروقی را به دنبال دارند.



**رعایت نكاتی در تغذیه دانش آموزان

متخصصان دفتر بهبود تغذیه وزارت بهداشت این توصیه ها را برای الگوی غذایی دانش آموزان ارائه داده اند كه یكی از این توصیه ها این است كه دانش آموزان باید مصرف فست فود را بسیار محدود كنند.

همچنین دانش آموزان باید در كنار استفاده از فست فودها ، انواع سبزی یا سالاد مصرف كنند . به جای خیارشور از گوجه فرنگی ، خیار ، كاهو و سایر سبزی ها نیز استفاده كنند.

دانش آموزان باید بجای نوشابه های گازدار از نوشیدنی های سالم تر مانند دوغ كم نمك و بدون گاز استفاده كنند.

دانش آموزان به جای سیب زمینی سرخ شده باید از سیب زمینی تنوری استفاده كنند.

دانش آموزان نباید هنگام مصرف غذا از نمكدان استفاده كنند.

دانش آموزان نباید تنقلات شور مانند انواع چیپس، پفك و چوب شور را مصرف كنند.

دانش آموزان باید به انواع آجیل و مغزهای بو نداده و خام به جای انواع پرنمك و شور آنها توجه كنند و همچنین باید مصرف سس مایونز و سس كچاپ - حاوی نمك (سدیم) زیاد - را كمتر كنند.

البته توجه به غذاهای ارایه شده در بوفه های مدارس نیز در این میان بسیار مهم است و تاثیر بسزایی در سلامت دانش آموزان دارد.

ضمن اینكه دكتر «سیدحسن قاضی زاده هاشمی » وزیر بهداشت آبان ماه امسال نسبت به مواد غذایی عرضه شده در بوفه های مدارس اعتراض كرد و خواستار اصلاح آنها شد.

اجتمام(5)**9185**1776