ورشوسازي بروجرد هنري در بوته فراموشي

به گزارش خبرنگار ايرنا ،استان لرستان مهد تمدن كهن و مردمان چيره دستي است كه روزگاري صاحبان هنر و صنعت بوده اند و امروز مردمي توانمند و مغفول در ايران زمين به شمار مي روند.

امروزه صنايع دستي لرستان دور از بازارچه هاي صنايع دستي و رنج كشيده از نبود زير ساخت هاي لازم زخم كم توجهي و اغلب بي توجهي ها بر چهره دارد.

اين در حالي است كه سالهاست صنايع دستي لرستان خاك فراموشي را بر چهره گرفته و دستان پير و خسته هنرمندان لرستاني فرسوده از رنج فراموشي شده است.

صنايع دستي غني و كهن لرستان با جاذبه هاي جهاني در كنج كارگاه ها و خانه هاي قديمي اين استان خاك بي توجهي ها بر رخ دارد و به اميد روزگاري خوش در گوشه و كنار اين ديار در نهايت سكوت خودنمايي مي كند .

اين بي توجهي ها در حالي شامل صنايع دستي كهن لرستان مي شود كه اسناد و مدارك فرهنگي برجاي مانده از گذشته به ويژه ابزار و ظروف بيانگير آن است كه لرستان از لحاظ توليد صنايع دستي سابقه اي ديرينه دارد.

ورشو سازي ،مسگري ، جاجيم بافي، گليم بافي ،سفال سازي ، صابون پزي ، گيوه دوزي، ماشته بافي، گبه بافي ،چاقوسازي و از پرآوازه ترين توليدات محلي اين استان بوده كه در گذشته از رونق خاصي برخوردار بوده اند.

ورشو سازي شاخص ترين صنايع دستي كه در شهرستان بروجرد شناخته مي شود با بيش از دو قرن رونق ، نام اين شهرستان را در داخل و خارج كشور مطرح كرده است.

ورشو در واقع نام فلزي است كه بروجردي ها در شكل دادن به آن و ساختن ظروف زيبا از آن، هنر بسيار به خرج داده اند.

يكي از پررونق ترين صنايع در شهر بروجرد طي ساليان متمادي تهيه اسبابي بود كه از جنس ورشو ساخته مي شد.

ورشو فلزي است سفيد رنگ و نقره مانند كه آلياژ آن ۲۰ درصد نيكل، ۳۵ درصد روي و ۴۵ درصد مس است، به خوبي ذوب و به آساني قالب گيري مي شود.

اين فلز به صورت ورق از كشورهاي آلمان و لهستان به ايران وارد مي شد و به علت جلا و درخشندگي زياد و مقاومت طولاني در مقابل پوسيدگي به «ژرمن سيلور» مشهور شده بود. هنرمندان بروجردي با استفاده از فن چكش كاري و خم كاري كه با دستگاه هاي ساده و نيروي بازوي هنرمند ميسر بود، آثاري فلزي از ورق هاي ورشو خلق مي كردند و ظروف بسياري نظير سيني، ديس، بشقاب، قاشق و چنگال، سماور ذغالي، قوري، زير سماوري، چاي دان، قندان، استكان، گلاب پاش، آفتابه لگن، سرمه دان و وسايلي كه معمولا در جهيزيه دختران جوان يافته مي شد، مي ساختنددر حاليكه امروزه اين صنعت به آرامي در بوته فراموشي فرو غلطيده است.

گفته مي شود ، نخستين سماور ورشويي ايران نيز در بروجردتوسط استاد علي ميناگر ساخته شد.

'حسين اماني' معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي، صنايع دستي و گردشگري لرستان گفت : متاسفانه رشته ورشو سازي يكي از رشته هاي منسوخ شده صنايع دستي لرستان است كه به دليلي عدم توليد اين فلز در دنيا به فراموشي سپرده شده است .

وي اظهار داشت : در حال حاضر به دليل علاقه وافر برخي افراد در اين زمينه با وجود مشكلات بر سر راه اين صنعت حدود 20 مدرس آموزش ورشو سازي در كارگاه هاي صنايع دستي به آموزش اين رشته مشغول هستند .

وي تصريح كرد : در حال حاضر هنر آموزان اين رشته با خريد اشياي كهنه ورشو يا مس و برنج در حال يادگيري اين رشته هستند .

وي با اشاره به لزوم ساماندهي اين افراد و هنر آموزان رشته ورشو در لرستان تصريح كرد : بايد جايگاه خاصي براي اين صنعت در لرستان به ويژه بروجرد تعريف شود و توليد و آموزش اين صنعت به صورت گسترده ادامه داشته باشد .

وي با تاكيد بر لزوم جلوگيري از فراموشي و منسوخ شدن اين رشته گفت : در حال حاضر آموزش ها از طريق اعتبارات تملك دارايي تامين مي شود ودر حال حاضر در تمام ايام سال كارگاه هاي آموزش اين صنعت فعال است .

وي با اشاره به اينكه در حال حاضر 30 نفر در اين كار گاه ها در حال فراگيري اين صنعت هستند افزود : در مجموع روزانه حدود 60 قلم ورشو سازي توسط اين افراد انجام مي شود .

وي با اشاره به ميزان بسيار كم اعتبارت صنايع دستي استان گفت : صنايع دستي غني اين استان بايد مورد توجه مسوولان مربوطه قرار گيرد و از فراموشي اين صنايع ارزشمند جلوگيري شود.

معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي ، گردشگري و صنايع دستي لرستان همچنين از راه اندازي خانه ورشو در شهرستان بروجرد خبر داد،و افزود:ورشوسازي به عنوان يكي از صنايع دستي مطرح و مهم لرستان است كه در راستاي معرفي اين ظرفيت ، احداث خانه ورشو در بروجرد يكي از اولويت هاي اين اداره است.

وي اظهار كرد: با توجه به مشكل اشتغال در اين استان صنايع دستي بستر مناسبي در راستاي ايجاد اشتغال در اين استان است .

به گفته وي در حال حاضر حدود پنج هزار نفر و 40 رشته صنايع دستي و 200 تعاوني و شركت در زمينه صنايع دستي در اين استان فعال هستند.

معاون صنايع دستي سازمان ميراث فرهنگي لرستان گفت: در صورت راه اندازي خانه ورشو در بروجرد ،مركزي براي آموزش ورشو سازي و تهيه و فروش اين صنايع خواهد شد.

وي افزود: اعتبارات عمراني از محل تملك دارايي دو ميليارد ريال به صنايع دستي لرستان اختصاص داده است كه مبلغ قابل توجهي در جهت صنايع دستي استان است .

وي در ادامه با اشاره به ظرفيت و جايگاه رفيع پيشينه صنايع دستي در لرستان و مشكل امروز بيكاري در اين استان ،گفت : توجه به صنايع دستي و ايجاد زيرساخت هاي لازم در زمينه توسعه ورونق صنايع دستي استان گام بلندي در رفع معضل بيكاري و ايجاد اشتغال در استان برداشته خواهد شد.

گزارش از مريم نريماني