سوزن دوزی منبع درآمدی برای زنان و دختران بلوچ

دراین مطلب آمده است: سوزن دوزی یكی از صنایع دستی و هنرهای ایرانی است كه در سیستان و بلوچستان و بعضی مناطق دیگر ایران انجام می گیرد، قدمت این هنر پر رمز و راز را نمی توان مشخص كرد، سوزن دوزی با طبیعت رابطه تنگاتنگی دارد و پیدایش آن به 100 تا 200 سال پیش از ظهور اسلام و آمدن اسلام به ایران برمی گردد.

سوزن دوزی این هنر زیبای بلوچ، از چنان شهرتی برخوردار است كه آوازه آن به سایر نقاط دنیا نیز رسیده است.

«شهین شهركی» یكی از موفق ترین كارآفرین های استان در رشته سوزن دوزی است. او 52 سال دارد و تحصیلات خود را تا فوق دیپلم در رشته آموزش ابتدایی ادامه داده است. وی از سال 1379 با گذراندن دوره های آموزش سوزن دوزی كه متولی آن سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری بوده است وارد این رشته شد و هم اكنون كارگاهی فعال از تولیدات سوزن دوزی، خامه دوزی، سكه دوزی و البسه سنتی در خیابان دانشگاه 25 زاهدان دارد.

«شهین شهركی»، در رابطه با سوزن دوزی گفت: سوزن دوزی بلوچی، هنری اصیل، ریشه دار و از صنایع دستی استان است و به طور عمده در تزیین لباس محلی زنان مانند جیب، سرآستین، دم پای شلوار و پیش سینه استفاده می شود.

وی افزود: فعالیت خود را به طور حرفه ای از سال 1375در تعاونی اش آغاز كرده است و 200هنر جو، 45نفر عضو فعال در این تعاونی حضور دارند و 20طرح پشتیبان نیز در این تعاونی وجود دارد.

وی بیان كرد: تاكنون سه هزار بانوی هنرمند بلوچ، آموزش های صنایع دستی سوزن دوزی و خامه دوزی را در این تعاونی گذرانده اند و به عنوان صنعتگر در استان، فعال هستند.

وی خاطرنشان كرد: در سال 1390به مدت یك سال پیمانكار میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری استان بوده ام و در طول این مدت، در شهرستان های سراوان، ایرانشهر، دلگان، بزمان و سیب و سوران این هنر را به هنرآموزان آموزش داده ام.

این كارآفرین موفق در بخش صنایع دستی گفت: در سال1386 نیز در بخش زندان زنان زاهدان به تعدادی از بانوان، آموزش سوزن دوزی و خامه دوزی داده شد و تعدادی از آنها بعد از آزادی، به تعاونی مراجعه كردند كه در بخش طرح پشتیبان، مشغول به كار شده اند.

وی ادامه داد: زنان بلوچ از همان ابتدا، آموزش های لازم در زمینه هنرهای سوزن دوزی و خامه دوزی و سكه دوزی را می بینند و نیاز به گذراندن دوره های مقدماتی ندارند. وی تصریح كرد: صنایع دستی من، در بیش از 50 نمایشگاه داخلی و 35 نمایشگاه بین المللی به نمایش گذاشته شده و تاكنون، در بخش های خدمات، لوح تقدیر اداره كل استاندارد، لوح تقدیر اتاق بازرگانی، گواهینامه آكادمی ADS انگلستان، لوح تقدیر سازمان حمایت از حقوق مصرف كنندگان و ... را دریافت كرده ام.

مشكلات موجود در رشته سوزن دوزی

وی اظهار كرد: یكی از مشكلات صنعتگران صنایع دستی در استان، نبود بازارچه سنتی مناسب در زاهدان است، با این وجود، خانه ایوبی، به عنوان مركز آموزش، تولید و فروش فعال است ولی شكل واقعی یك بازارچه صنایع دستی را ندارد.

وی اذعان كرد: آن چه فراگیرشدن تولید و در نتیجه فروش محصولات صنایع دستی این استان را كند كرده، كمبود مواد اولیه موردنیاز، در دسترس نبودن و گران بودن مواد اولیه وتجهیزات لازم، نبود سرمایه كافی برای خرید مواد اولیه و تجهیزات مورد نیاز، نداشتن بازارفروش مناسب برای فروش تولیدات و كسب درآمد و حضور اتباع بیگانه و... است.

بیمه مشكل اصلی هنرمندان است

شهركی خاطرنشان كرد: مسئله بیمه نیز، یكی از مواردی است كه صنعت گران، با آن روبه رو هستند و از شهریور امسال، بیمه صنعتگران به دلیل نبود بودجه كافی، از طرف وزارت تعاون، كار و رفاه اجتماعی قطع شده است.

وی ادامه داد: این مسئله باعث كاهش انگیزه هنرمندان برای انجام فعالیت در این عرصه خواهد شد.

وی تاكید كرد: قوم بلوچ به عنوان یكی از اقوام ایرانی، دارای هنر، آداب و رسوم ویژه و منحصر به فردی است و هنرمندان برجسته ای را می توان در این قوم مشاهده كرد كه جزو سرمایه های این خطه از كشور محسوب می شوند.

این فعال صنایع دستی در استان بیان كرد: با توجه به اینكه كشورهای حاشیه خلیج فارس و كشورهای اروپایی، خریداران اصلی صنایع دستی استان هستند، متأسفانه به دلیل آمار پایین تولید صنایع دستی و قیمت بالای آن، عده ای به صورت چمدانی بعضی محصولات دستی استان از جمله سوزن دوزی را به این كشورها صادر می كنند. وی، ترویج فرهنگ مصرف صنایع دستی را نیز ضروری دانست و گفت: ما باید با همكاری رسانه ها، استفاده از هنرهای سنتی و صنایع دستی را در جوامع تبلیغ كنیم.

ابزار ولوازم مورد نیاز برای سوزن دوزی

شهركی در رابطه با ابزار و لوازم مورد نیاز برای سوزن دوزی گفت: در سوزن دوزی، نخ، پارچه و سوزن، تنها ابزارهای مورد نیاز است و خوشبختانه زنان و دختران بلوچ، به خوبی ارزش این هنر را درك می كنند و از همان كودكی، با این حرفه آشنا می شوند.

وی گفت: مهم ترین مراكز تولیدی سوزن دوزی در سیستان و بلوچستان، شامل اسپكه، بیب، چانف، ایرندگان،كله گان، بمپور، اسماعیل آباد و زاهدان است.

با توجه به گفته های این صنعتگر، با توجه به ظرفیت ها و توانمندی های موجود در بخش صنایع دستی سیستان و بلوچستان مانند سوزن دوزی، حصیربافی، خامه دوزی و... این هنرها می تواند به عنوان راه درآمدی مناسب برای مردم این خطه كه بر اساس آمار مركز آمار كشور جزو كم درآمد ترین مردم كشور هستند، محسوب شود كه در این راستا حمایت و توجه ویژه مسئولان مرتبط استانی و كشوری امری لازم به نظر می رسد.

8006