عدم صادرات، چالشي كه گريبانگير بازار سيب آذربايجان غربي است

البته در اين ميان مشكلات مضاعف ديگر همچون حوادث و بلاياي طبيعي مانند سيل، تگرگ و سرمازدگي را كه كشاورزان با آن مواجه هستند را نبايد ناديده گرفت.

چرا كه اين امر بر عمق درد و رنج و مشكلات باغداراني كه سيب توليد مي كنند مي افزايد.

كارشناسان جهاد كشاورزي بر اين عقيده اند كه وجود آب و هوا و زمينهاي كشاورزي مساعد در آذربايجان غربي، اقتصادي مبتني بر كشاورزي را براي مردم اين استان فراهم كرده به گونه اي كه 114 هزار هكتار از اراضي استان زير كشت محصولات باغي از جمله سيب و انگور، ميوه هاي هسته دار و ده ها ميوه سردسيري ديگر است كه سالانه يك ميليون و 177 هزار تن محصول از آنها برداشت مي شود.

اين محصولات علاوه بر مصرف در داخل استان در ديگر نقاط كشور و خارج از كشور نيز مشتريان خاص خود را دارد.

سيب به عنوان يكي از اين ميوه ها و محصولات مهم باغي استان امسال به خاطر عدم بازاريابي و برخي علل ديگر با بي مهري هايي مواجه شده است و اين درحالي است كه اين استان به علت دارا بودن مرزهاي مشترك با سه كشور داراي ظرفيتهاي بالاي صادراتي در شمالغرب كشور است ولي تاكنون از اين ظرفيتها به نحو مطلوبي استفاده نشده است.

باغداراني كه سيب توليدي شان هم اكنون به فروش نرفته نيز نگران اين مساله هستند كه سيب امسال نيز به سرنوشت سال گذشته دچار شود و اين بار هم متضرر شوند و مانند سال گذشته كه 150 هزار تن سيب مانده در سردخانه ها تحويل صنايع تبديلي شد باز سيبها روانه كارخانجات كنستانتره شوند.

اين درحالي است كه وزير جهاد كشاورزي در سفر خود به آذربايجان غربي در گفت و گو با خبرنگار ايرنا، نويد خوبي به باغداران داده بود كه شامل برنامه ريزيهايي در بخش فرآوري سيب و نيز مصرف به موقع آن در بازار بوده است.

مساله بعدي كه محمود حجتي خبر داد برنامه ريزي براي بخش صادرات سيب بود و وي اظهار اميدواري كرد كه با توجه به ظرفيتهاي صادراتي موجود در شمال آذربايجان غربي و هم مرزي آن با چند كشور وزرات جهاد كشاورزي در اين زمينه نيز موفق عمل كند.

اما وجود بيش از 300 هزار تن سيب درختي در سردخانه هاي استان نشان از تداوم مشكل در اين زمينه دارد.

معاون برنامه ريزي و امور اقتصادي سازمان جهاد كشاورزي آذربايجان غربي در اين باره مي گويد: توليد سيب با قيمت نازل براي كشاورزان استان باصرفه نيست.

رسول جليلي افزود: وضعيت بازار سيب در استان بسيار نامطلوب است چرا كه باغداران، اين محصول را با قيمتي كمتر از قيمت تمام شده به فروش مي رسانند.

وي با اشاره به اينكه قيمت تمام شده محصول سيب درختي براي باغدار، 16 هزار و 300 ريال است، اضافه كرد: اين در حالي است كه سيب توليدي استان به طور ميانگين به قيمت 16 هزار تا 17 هزار ريال براي هر كيلوگرم در بازار به فروش مي رسد.

جليلي اظهار كرد: در زمينه توليد سيب درختي و مشكلات بازاررساني اين محصول بايد يك ساماندهي خوبي انجام شود و در كنار آن، حل مشكلات مربوط به صادرات اين محصول به كشورهاي همسايه نيز مورد توجه قرار گيرد.

رييس سازمان جهادكشاورزي آذربايجان غربي نيز در اين باره به خبرنگار ايرنا گفت: امسال 920 هزار تن سيب درختي در استان توليد شده كه از اين ميزان توليد 600 هزار تن آن در سردخانه هاي 17 شهرستان آذربايجان غربي ذخيره سازي شده و بقيه به مصرف تازه خوري مي رسد.

وي اضافه كرد: هم اكنون بيش از 310 واحد سردخانه نگهداري محصولات كشاورزي در استان درحال فعاليت هستند كه با ظرفيت اسمي افزون بر 710 هزار تن در زمان حاضر در حال فعاليت هستند.

اسماعيل كريم زاده يادآوري كرد: در آذربايجان غربي سالانه بيش از 1.1 ميليون تن انواع محصولات باغي توليد مي شود كه از اين ميزان حدود 85 درصد را سيب درختي تشكيل مي دهد.

وي ميانگين توليد اين محصول در استان را بيش از 15 تن در هكتار اعلام كرد و گفت: باغداران اين استان امسال با برداشت 920 هزار تن سيب از حدود 62 هزار هكتار باغات سيب رتبه نخست توليد اين محصول در كشور را به خود اختصاص داده اند.

كريم زاده اضافه كرد: باغات سيب در همه شهرهاي استان وجود دارد ولي شهرستان اروميه با اختصاص حدود نيمي از اين باغات در رتبه نخست قرار دارد و شهرهاي سلماس، مهاباد و اشنويه نيز در رتبه هاي بعدي قرار دارند.

** بازار سيب آذربايجان غربي نيازمند ساماندهي است

كارشناس ميوه هاي سردسيري آذربايجان غربي نيز در گفت و گو با خبرنگار ايرنا افزود: دو سال متمادي است كه وضعيت بازار سيب توليدي استان مطلوب نبوده و نيازمند به چاره انديشي جدي و اساسي است.

مختار صمدي با بيان اينكه در 12 روز قبل 370 هزار تن سيب در سردخانه هاي استان موجود بود گفت: بر اساس آمار ارائه شده از نقاط مختلف استان 300 هزار تن از سيبهاي توليدي استان در سردخانه ها باقي است و هنوز بازاري براي فروش ندارند.

وي ادامه داد: هم اكنون كشور پاكستان به عنوان يكي از بازارهاي خوب هدف، مقصدي براي سيبهاي توليدي استان است، علي رغم اينكه در بازار عراق و روسيه با مشكلاتي مواجه هستيم.

صمدي در باره مشكلات صادرات سيب استان به عراق گفت: علت اين امر كيفيت پايين سيب و عارضه شكرك و آبزدگي بوده و سيبهاي استان به هيچ عنوان حاوي بيماري نبوده اند.

وي اظهار كرد: اين امر نيز عارضه اي فيزيولوژيكي بوده و بيماري تلقي كردن آن يك بي انصافي است.

اين كارشناس كشاورزي ادامه داد: كشورهاي مقصد مي توانند استانداردهايي براي اين امر مشخص كنند تا ما نيز مطابق استانداردهاي آنان محصول صادر كنيم.

وي گفت: با بررسي هاي انجام شده تنها 10 درصد از سيبهاي قرمز موجود در استان دچار عارضه شكرك هستند و بقيه سالم و استاندارد مي باشند، همچنين از كل سيبهاي موجود در سردخانه هاي استان 50 درصد سيب درجه يك هستند كه قابليت عرضه به بازارهاي بين المللي را دارا هستند.

صمدي ادامه داد: آذربايجان غربي هم اكنون در توليد مشكلي نداشته و آنچه كه محصول سيب اين استان را تهديد مي كند بازار فروش است.

وي اظهار كرد: باغداران ما تجربه اي در زمينه بازاريابي و فروش ندارند و موضوع بسته بندي و سورتينگ نيز كه اين امر را تحت تاثير قرار مي دهد مشكلي است دو چندان كه بايد جريمه آن را باغداران بپردازند.

صمدي گفت: صادركنندگان استان داراي تخصص خاص در اين زمينه نيز نبوده و هر نوع ميوه و هر كيفيتي را به هر طريقي به بازار هاي خارجي ارسال مي كنند و اين امر باعث شده تا در سالهاي اخير بازارهاي هدف براي سيب تحت تاثير قرار بگيرند.

وي با اشاره به مشكل ديگر باغداران استان در اين زمينه گفت: هم اكنون در سردخانه ها از باغداران در قبال محصولشان ارزش افزوده دريافت مي شود در حالي كه سيب ها در سردخانه علاوه بر اينكه عمليات و فرايندي بر روي آنها انجام نمي گيرد بلكه ميزاني از رطوبت خود را از دست مي دهند.

وي اظهار كرد: آذربايجان غربي داراي 310 سردخانه است كه سالانه 70 درصد از ظرفيت اين سردخانه پر از سيب مي شود و ميزان كمي از ساير ميوه ها مثل انگور در سردخانه ها مي توان يافت.

صمدي اضافه كرد: هم اكنون قيمت تمام شده هر كيلوگرم سيب براي كشاورز 16 هزار و 300 ريال بوده و سيب توليدي در بازار به قيمت 10 هزار تا 22 هزار ريال نيز عرضه مي شود.

** آذربايجان غربي رتبه برتر توليد سيب را در كشور داراست

عزيز اماني مدير باغباني جهاد كشاورزي آذربايجان غربي نيز ظرفيت سردخانه هاي استان را 750 هزار تن اعلام كرد و افزود: از مجموع توليدات سيب استان در سال جاري حدود 350 هزار تن آن جذب صنايع تبديلي و كارخانه هاي استان شده و بقيه نيز در سردخانه ها ذخيره سازي شده است.

وي با بيان اينكه اين استان رتبه برتر كشور در توليد سيب را به خود اختصاص داده اظهار كرد: از 67 هزار هكتار سطح زير كشت باغات سيب استان، حدود 54 هزار هكتار آن بارور است و بيشترين سطح زير كشت مربوط به شهرستان اروميه در سطح 24 هزار هكتار است.

اماني گفت: امسال گسترش شايعه كذب پخش شده در شبكه هاي مجازي مبني بر سرطانزا بودن سيب توليدي ايراني به ويژه سيب قرمز به دليل استفاده از واكسهاي براق ‌كننده سبب كاهش سرانه مصرف اين محصول شد و باعث شد فروش اين محصول هم در بازارهاي داخلي و هم خارجي خريداران خود را از دست بدهدكه سكوت وزارت بهداشت و درمان و ساير ارگانهاي مربوطه در برابر اين اتهام نيز سبب دامن زدن به اين موضوع شد.

وي اظهار كرد: سيب توليدي در آذربايجان غربي به هيچ عنوان آغشته به سم نيست و سيب به صورت ذاتي يك نوع موم توليد مي‌كند كه در لايه بيروني آن قرار مي گيرد و نقش محافظتي براي برخي آفات را دارد.

مدير باغباني جهاد كشاورزي آذربايجان غربي در باره صادرات سيب استان نيز اظهار كرد: امسال صادرات به تركمنستان، پاكستان و اقليم كردستان انجام شده است و فقط براي صادرات اقليم كردستان عراق مشكلاتي پيش آمده كه ناشي از ارسال تعدادي محموله نامناسب بود، با اين وجود رايزنيها در حال انجام است كه محصول متناسب با نياز خريدار صادر شود.

اماني سورت و بسته بندي مناسب را ضعف محصولات صادراتي استان دانست و يكي از دلايل آن را نبود اطمينان از بازار فروش و مطمئن نبودن توليدكننده به بازگشت سرمايه گذاري انجام شده براي سورت و بسته بندي مطمئن برشمرد.

وي ادامه داد: سالهاي پيش دستگاههايي براي سورت و بسته بندي استفاده مي شد اما به دليل تفاوت نداشتن قيمت محصول سورت شده و عادي استفاده از آن كاهش يافت.

وي ابراز اميدواري كرد با اجراي برنامه هاي آموزشي و حمايتهاي لازم براي راه اندازي واحدهاي بسته بندي در سال جاري مشكلات بسته بندي محصولات توليدي در استان تا حدود زيادي مرتفع شود.

اماني گفت: تحريم روسيه به صورت بالقوه فرصتي را براي حضور محصول سيب استان در بازار روسيه در اختيار ما قرار داد اما در مدت زمان كوتاه ارزش پول روسيه در مقابل دلار به نصف كاهش يافت و اين امر ريسك تجارت را براي صادركنندگان سيب در استان افزايش داد.

مدير باغباني جهاد كشاورزي آذربايجان غربي با بيان مشكلات ديگر باغداران گفت: يكي از مشكلات اساسي در اين بين هزينه هاي زياد توليد براي كشاورزان است و قيمت نهايي به 13 هزار تا 16 هزار ريال مي رسد كه در مقايسه با كشورهاي خارجي زياد است.

وي استفاده از پايه هاي رويشي و ارقام زودبازده پاكوتاه كه از نظر اقتصادي مقرون به صرفه هستند را از راهكارهاي كاهش قيمت تمام شده دانست و اظهار كرد: بايد صادرات از گمركات استان به سرعت انجام شود تا كيفيت محصولات صادراتي پايين نيايد.

اماني ادامه داد: از ابتداي برداشت محصول سيب در استان سازمان تعاون روستائي آذربايجان غربي نيز تاكنون جهت تامين ميوه شب عيد و ايام پاياني سال 93 نزديك به 12 هزار تن سيب درختي را از كشاورزان استان به صورت توافقي خريداري كرده است.

ايران، چهارمين توليدكننده سيب جهان با سه ميليون و 400 هزار تن محصول است و آذربايجان غربي اولين توليدكننده سيب كشور با سالانه حدود يك ميليون تن سيب در ارقام مختلف است ولي سهم بسيار اندكي از بازارهاي كشورهاي همسايه در اختيار سيب توليدي آذربايجان غربي است كه نيازمند يك آسيب شناسي جدي و تدابير مثمرثمر براي حضور در بازارهاي منطقه است.

بر اساس اعلام مسوولان آذربايجان غربي از مججموع سيب توليد يك ميليون تني اين استان در سال جاري 40 هزار تن به خارج از كشور صادر شده كه رقم بسيار ناچيزي است.

گزارش از طاهره نويد آرين

7125/6008