تهران-ایرنا - عضو هیات علمی پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی گفت: خطبه فدكیه حضرت زهرا (س) زمینه ای برای حیات سیاسی ائمه معصومین (ع) بود.

حجت الاسلام داود مهدوی زادگان روز دوشنبه در گفت وگو با خبرنگار معارف ایرنا افزود: پیامبر اكرم(ص) با ایجاد حكومت در مدینه منوره، ضمن ارائه مدنیت دینی نوین، یك حاكمیت دینی را نیز ایجاد كردند كه به اعتقاد شیعه، مدنیت و حاكمیت دینی ملازم یكدیگر هستند؛ به گونه ای كه مدنیت دینی بدون حاكمیت سیاسی پدید نمی آید و حاكمیت سیاسی نیز بدون آن امكان پذیر نیست.

وی اضافه كرد: دغدغه بدعت گذاری و انحراف از حكومت اصیل نبوی، همواره وجود داشت و شواهدی در این زمینه در قرآن و روایات رسول خدا (ص) وجود دارد كه به عنوان نمونه می توان به آیاتی اشاره كرد كه درباره رفتار كفار و منافقان در آینده هشدار می دهد و یا آیاتی كه بر احترام ذوی القربی تاكید می كند.

این استاد دانشگاه اظهار كرد: همانگونه كه می دانیم در زمان پیامبر اعظم (ص) همه مردم به آن حضرت یا نزدیكانش احترام می گذاشتند و اشاره اینگونه آیات و روایات به دوران بعد از آن حضرت مربوط می شود.

مهدوی زادگان تاكید كرد: برای اینكه از ایجاد چنین بدعتی جلوگیری شود و انقلاب پیامبر(ص) به عصر جاهلی بازنگردد، كاملترین شكل تضمین آن در واقعه غدیر خم اتفاق افتاد ولی پس از رحلت رسول اكرم(ص) تمام پیش بینی های قرآن و روایات آن حضرت به سرعت اتفاق افتاد؛ به گونه ای كه در تاریخ اسلام می بینیم كه قبل از تدفین پیكر مطهر نبی اكرم (ص)، ماهیت حكومت آن حضرت تغییر كرد.

وی افزود: از طرف دیگر این مساله با تطمیع و اختناق شدید همراه بود، به طوری كه حتی نزدیكترین یاران و اصحاب پیامبر اعظم (ص) نیز سكوت اختیار كردند. البته سكوت حضرت علی(ع) دلایل متعددی داشت كه در نهج البلاغه نیز به آن اشاره شده و به عنوان نمونه می توان به وحدت جامعه نوپای اسلام و حفظ اهل بیت (ع) اشاره كرد.

این پژوهشگر مذهبی همچنین گفت: یكی از دلایل خفقان آن زمان را می توان در رفتار انصار و مساله سقیفه مشاهده كرد. یعنی آنان از ترس این كه مهاجرین حكومت را قبضه كنند، این خفقان را ایجاد كردند و حكومت را به دست گرفتند.

وی اضافه كرد: شدت اختناق به حدی بود كه كسی جرات اعتراض و حتی یادآوری غدیر خم را نداشت و در چنین وضعیتی خواص و كسانی كه با پیامبر (ص) بودند وظیفه داشتند تا وارد صحنه شده و حاكمیت را به نقد بكشند، ولی از میان این خواص تنها كسی كه لب به اعتراض گشود، حضرت زهرا (س) بود.

مهدوی زادگان ادامه داد: اعتراض حضرت فاطمه (س) را می توان در خطبه فدكیه دید و آن حضرت در این خطبه مردم را به دو موضوع مهم توجه می دهد؛ یكی حق خویش بر فدك كه پیامبر (ص) آن را به حضرت زهرا (س) بخشیده بود و دیگری مساله امامت حضرت علی (ع) بود.

وی با بیان اینكه حضرت فاطمه (س) این دو موضوع را در كنار هم قرار داد و راهی برای نقد حاكمیت جدید ایجاد كرد، افزود: آن حضرت با طرح موضوع فدك، قصد داشت ثابت كند كه حاكمیت جدید بر خلاف سیره عادلانه پیامبر اكرم (ص) هر حقی را به صاحب آن برمی گرداند، حق فرزند رسول خدا (ص) را برنمی گرداند.

این استاد حوزه همچنین گفت: فاطمه زهرا (س) این فضای خوف و سانسور از نقد حاكمیت را با خطبه فدكیه شكست ولذا حاكمیت از قداست افتاد و اگر این نقد فاطمه(س) نبود، معلوم نبود معصومین(ع) در زمان های بعد بتوانند نقدهای اعتراض اولیه خودشان را به دستگاه خلافت وارد كنند.

وی با بیان این كه حضرت زهرا (س) چنین زمینه ای را برای معصومین پایه گذاری كرد، افزود: البته در آن زمان فضا به گونه ای بسته شده بود كه امكان نقد و اعتراض پدید نمی آمد ولی حضرت زهرا(س) با خطبه خود این اجازه را به دستگاه خلافت نداد كه مانع از رویكردهای اعتراضی شود.

به گزارش ایرنا نشست تخصصی فاطمه زهرا(س) زمینه ساز حیات سیاسی ائمه اطهار(ع) روز گذشته (یكشنبه) به مناسبت هفته زن و سالروز میلاد حضرت زهرا (س) با حضور پژوهشگران و سخنرانی مهدوی زادگان و محمدعلی فتح اللهی رییس پژوهشكده نظریه پردازی سیاسی و روابط بین الملل در پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی برگزار شد.

فراهنگ**1003**1027