سیاره خود را فراموش نكنیم

در این روز حامیان محیط زیست در كنار مسوولان و تصمیم گیران قرار می گیرند و در صدد جلب توجه بیشتر همگان به حفظ محیط زیست و زمین تلاش می كنند.

كارشناسان همواره تاكید دارند كه منابع آب و خاك محدود هستند بنابراین باید هم به درستی استفاده و هم برای آیندگان حفظ شوند.

یكی از موضوعاتی كه در سازمان حفاظت محیط زیست كشور دنبال شد مساله تهیه و تصویب لایحه حفاظت از خاك بود كه بعد از برگزاری جلسات كارشناسی و فنی گسترده، مفاد این لایحه تهیه و برای تصویب به مجلس شورای اسلامی ارسال شد كه خوشبختانه در آستانه روز زمین پاك به تصویب رسید.

**فرسایش خاك

حسن پسندیده مدیر كل دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست به خبرنگار علمی ایرنا گفت: خاك عنصری است كه بر اثر فرایندها و عوامل خاكساز تشكیل می شود كه دارای مواد آلی و معدنی است و پوسته زمین را تشكیل می دهد و تمام فعالیت های انسان و سایر زیستمندان (موجودات )در بر روی این لایه انجام می شود از این رو از اهمیت زیادی برخوردار است.

وی با بیان اینكه خاك جزو منابع تجدید ناپذیر است افزود: بخش مهمی از زنجیره غذایی انسان و زیستمندان را تشكیل می دهد بنابراین باید حفاظت از آن را جدی بگیریم و مانع از آلودگی آن شویم.

پسندیده تاكید كرد: در طبیعت هر چیزی با نظم خاصی قرار گرفته است و هر كدام از منابع كاركردهای خاص خودش را دارد بنابراین اگر با فعالیت های نادرست خللی در این نظم ایجاد كنیم قطعا هم به ضرر خودمان و هم آیندگان خواهد بود.

وی ادامه داد: برخی از مناطق برای كاركرد كشاورزی ، شهری ، صنعتی و سایر فعالیت ها مناسب هستند كه اگر به درستی از آنها استفاده نشود در طولانی مدت مشكلاتی برای محیط زیست به وجود خواهد آمد، همچنین توجه به توان اكولوژیك منابع زیستی برای استفاده از آنها هم بسیار حایز اهمیت است كه بادی جدی گرفته شود.

پسندیده تهدیدات خاك را در دو بخش فرسایش و آلودگی برشمرد و گفت: بخشی از فرسایش به علت بارش و وزش باد انجام می شود كه امری طبیعی است اما بخشی هم توسط فعالیت های بی ضابطه انسانی صورت می گیرد كه باید برای این بخش برنامه ریزی داشته باشیم.

وی افزود: هر چه با فعالیت های خود موجب تخریب بیشتر پوشش خاك مانند گیاهان شویم سرعت فرسایش بیشتر خواهد شد، فرسایش خاك در كشور ما چندین برابر میانگین جهانی است، فرسایش در ایران بیش از 16 میلیون تن در هكتار است در حالی كه میانگین جهانی 5 تا 6 میلیون تن در هكتار است.

مدیر كل دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست به مساله آلودگی خاك اشاره كرد و گفت: زمانی كه بخشی از خاك آلوده شود باید بین 50 تا 5 هزار دلار برای پاكسازی هر متر مكعب از خاك هزینه شود.

وی افزود: آلودگی ها ناشی از توسعه ناپایدار شهری ، كشاورزی و صنعتی است كه باید برای تمام این بخش ها برنامه ریزی داشته باشیم ، استفاده از كود و سموم شیمیایی در بخش كشاورزی ، مواد شوینده در بخش خانگی و رها سازی آنها در طبیعت تهدیدی جدی برای خاك است.

پسندیده گفت: برای میزان آلودگی خاك در جهان استانداردی وجود ندارد و هر كشوری با توجه به نوع فعالیت و فرهنگ خود خاك خود را حفظ یا آلوده می كند.

وی ادامه داد: سازمان حفاظت محیط زیست در این راستا با همكاری وزارت خانه های صنعت معدن و تجارت ، نیرو و كشاورزی در صدد تهیه برنامه جامعی برای حفاظت از خاك است تا بتوان با استفاده از آن مساله را مدیریت كرد.

پسندیده گفت: یكی دیگر از تهدیداتی كه در محیط زیست وجود دارد، مساله فاضلاب و پساب ها است؛ با توجه به اینكه ایران كشوری خشك و كم آب است، می توانیم با برنامه ریزی این تهدید را به فرصت تبدیل كنیم.

وی تاكید كرد: با تصفیه می توان فاضلاب را دوباره به چرخه مصرف بازگرداند. در بیشتر كشورها نیز این اقدام انجام و از آن برای آبیاری فضای سبز و سایر مصارف غیرشرب استفاده می شود. حتی می توان با استفاده از فناوری های نوین در فرایند تصفیه، به آبی سالم برای شرب دست یافت.

پسندیده به آبهای خاكستری و اهمیت بازچرخانی آنها اشاره كرد و گفت: در بسیاری از كشورها از آبهای خاكستری كه از آب استخرها و ماشین های ظرفشویی به دست می آید، بعد از تصفیه برای آبیاری فضای سبز مجتمع ها استفاده می شود.

وی ادامه داد: در واقع در همان مجتمعی كه آب خاكستری تولید می شود، سیستم تصفیه وجود دارد و به طور مستمر این آبها را تصفیه می كند.

یكی از موضوعاتی كه در وزارت نیرو، آب و فاضلاب كشور دنبال می شود، ساماندهی آب های خاكستری است.



** تولید روزانه 48 تا 49 هزار تن زباله در كشور

پسندیده گفت: یكی دیگر از دغدغه های جدی در زمینه آلودگی خاك، بحث مدیریت پسماندهای شهری، خانگی، صنعتی، كشاورزی، بیمارستانی و ویژه است.

وی افزود: روزانه 48 تا 49 هزار تن زباله شهری در كشور تولید می شود، در واقع میانگین سرانه روزانه تولید زباله در شهرها 650 تا 750 گرم است و در روستاها 400 تا 500 گرم است كه رقم بسیار زیادی است.

مدیركل دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست اظهار كرد: میزان تولید پسماند در استان های شمالی كشور به علت توریست پذیر بودن بسیار بالا است.

پسندیده با بیان اینكه رویكرد سازمان حفاظت محیط زیست در مورد مدیریت پسماند رویكردی كلان است، افزود: با همكاری دستگاه های مسوول در تلاش هستیم با برنامه ریزی های اصولی تولید زباله را كاهش دهیم و در مورد تفكیك زباله ها از مبدا فرهنگ سازی كنیم.

وی با بیان اینكه پسماندها حاوی مقدار زیادی مواد قابل بازیافت هستند كه دارای ارزش اقتصادی زیادی است، ادامه داد: آمارها نشان می دهد در پسماندهای روزانه كشور حدود چهار هزار تن كاغذ وجود دارد كه می توان آنها را بازیافت كرد.

پسندیده اظهار كرد: برای تولید یك تن كاغذ باید 15 درخت تنومند قطع شود بنابراین بازیافت این حجم كاغذ كمك زیادی نیز به حفاظت از درخت ها می كند.

به گفته وی، 70 درصد زباله ها تر هستند كه قابلیت تبدیل به كود حاصل از زباله (كمپوست) را دارند.

وی افزود: همچنین روزانه 2 هزار تن پلاستیك در زباله های شهری وجود دارد كه با توجه به نوع و جنس آنها 300 ،400 و حتی تا 500 سال در طبیعت ماندگاری دارند.

مدیركل دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست گفت: مساله مهم دیگر در بحث پسماندها، دفن غیراصولی آنها است كه منجر به جاری شدن شیرابه و آلوده شدن خاك می شود.

پسندیده تاكید كرد: از مدیریت شهری درخواست می كنیم تا به این بخش توجه ویژه ای داشته باشد چراكه دفن غیراصولی زباله ها علاوه بر اینكه موجب آلوده شدن خاك می شود، اثرات سوء آن به شهروندان نیز باز می گردد.



** تولید روزانه 33 میلیون تن پسماند صنعتی

مدیركل دفتر آب و خاك سازمان حفاظت محیط زیست گفت: روزانه حدود 33 میلیون تن پسماند صنعتی در كشور تولید می شود كه بخش زیادی از آن قابل بازیافت است.



** تولید روزانه 400 تن پسماند بیمارستانی

پسندیده اظهار كرد: روزانه حدود 400 تن پسماند بیمارستانی در كشور تولید می شود كه ساماندهی آنها نیازمند برنامه ریزی اصولی و بهداشتی است.

وی گفت: حدود 90 درصد بیمارستان های كشور به سیستم بی خطرسازی زباله (اتوكلاو) مجهز هستند و تاكید سازمان حفاظت محیط زیست بر تكمیل این فرایند است.

پسندیده افزود: در زمینه ساماندهی پسماندهای مراكز درمانی، مطب ها، كلینیك ها و آزمایشگاه ها هنوز فعالیت چندانی صورت نگرفته است این درحالی است كه با توجه به اهمیت موضوع باید هر چه زودتر ساماندهی شود.

وی گفت: سازمان حفاظت محیط زیست و وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی یك تفاهم نامه همكاری امضا كرده اند كه در آن بر ساماندهی و بهبود مدیریت پسماندهای بیمارستانی تاكید شده است.

پسندیده با بیان اینكه سازمان محیط زیست آماده هرگونه همكاری در این زمینه است، افزود:

این سازمان آمادگی دارد تا برنامه ای جامع برای مدیریت پسماندهای مراكز درمانی بر اساس ضوابط و معیارهای محیط زیست تهیه و تدوین كند.

علمی(5)9014**1599