وضعیت این رودخانه آنچنان نگرانی دوستداران محیط زیست در كشور و اهالی شهرستان كلاردشت را به همراه داشته كه هیاتی كارشناسی از سوی سازمان حفاظت محیط زیست كشور برای بررسی و شناسایی عوامل تهدید كننده این رودخانه هفته پیش به این منطقه اعزام شد.
این هیات كارشناسی شش نفره كه كارشناسان كنترل كیفی آب منطقه ای و شركت آب و فاضلاب تهران نیز آنان را همراهی می كردند از واحدهای تولیدی شن و ماسه كلارشمال ، تصفیه خانه آب كلاردشت ، سازه های غیرمجاز، محل دفع زباله و كشتارگاه سنتی كلاردشت بازدید و از آب روخانه سردآبرود كه آب آشامیدنی روستائیان و ساكنان منطقه را تامین می كند، نمونه برداری كردند.
طبق برنامه قرار است این هیات گزارشی جامع از وضعیت رودخانه تهیه كرده و در اختیار سازمان حفاظت محیط زیست قرار دهد.
این رودخانه از بلندترین كوه های منطقه البرز مركزی مانند تخت سلیمان، علم كوه و سیاه كمان سرچشمه می گیرد و پس از عبور از مناطق روستایی و شهری كلاردشت و چالوس به دریای خزر می ریزد.
سردابرود كه در سال 1346 در شورای عالی حفاظت محیط زیست به عنوان رودخانه حفاظت شده به ثبت رسید ، درگذشته زیستگاه گونه های ارزشمندی نظیر قزل آلای خال قرمز ، قزل آلای رنگین كمان ، ماهی خیاطه (لپه)، سس ماهی (لب پهن یا برزم) و ماهی سر مخروطی سیاه فلس (سگ ماهی، عروس ماهی یا مار ماهی) بوده است.
كارشناسان معتقدند رودخانه حفاظت شده سردابرود با توجه به اهمیتی كه به لحاظ برخورداری از تنوع زیستی و اكوسیستم طبیعی دارد درصورت اعمال مدیریت صحیح به جای آن كه به محلی برای تخلیه زباله و فاضلاب تبدیل شود، می توانست یكی از اصلی ترین جاذبه های توریستی و گردشگری باشد و درآمدهای قابل توجهی را نصیب مردم منطقه كند.
پنج رودخانه در سراسر ایران به عنوان مهم ترین رودخانه های كشور تحت عنوان حفاظت شده در شورای عالی محیط زیست به ثبت رسیدند كه یكی از آن ها سردآبرود است.
به گفته كارشناسان، متخصصان و صاحب نظران مهم ترین عواملی كه این رودخانه را با تهدید جدی زیست محیطی مواجه كرده، ساخت و سازهای غیرمجاز در حریم كمی و كیفی و برداشت بی رویه شن و ماسه از بستر ، فعالیت واحدهای تولیدی شن و ماسه، ایجاد استخرهای پرورش ماهی، هدایت فاضلاب های خانگی، صنعتی ، تجاری و سموم كشاورزی به آن و نیز سرازیر شدن شیرابه زباله های انباشته شده شهری و روستایی به داخل رودخانه است.
اگرچه شورای عالی محیط زیست در گذشته نهادهایی مانند سازمان های حفاظت محیط زیست ، میراث فرهنگی و گردشگری، نمایندگان وزارتخانه های نیرو، صنعت و معدن و جهاد كشاورزی و همچنین شهرداری ها و فرمانداری های كشور را ملزم به اجرای طرح پالایش رودخانه ها كرده بود ، اما بهبود پیدا نكردن و حتی بدتر شدن وضعیت بعضی از رودخانه ها نشان می دهد كه مصوبات این شورا بدرستی اجرا نشده است.
بر اساس مصوبات شورای عالی محیط زیست قرار بود رستوران های بین راهی بویژه در حاشیه رودخانه ها ملزم به ایجاد چاهك های غیر قابل نفوذ (سپتینگ) و در صورت امكان تصفیه فاضلاب به شیوه صنعتی شدند و حتی تاكید شده بود كه اگر امكان تصفیه فاضلاب وجود نداشته باشد،محل هایی برای تخلیه و دور ریز محتویات چاهك مشخص شده و نظارت شود.
نظارت بر پالایش آب استخرهای پرورش ماهی با استفاده از تكنولوژی نانو یا راهكارهای علمی دیگر نیز از دیگر مفاد این مصوبه بود كه در صورت اجرا باعث جلوگیری از آلودگی آب رودخانه های كشور از جمله سردآبرود می شد.
قرار بود در بخش كشاورزی نیز با بهره گرفتن از تكنولوژی نانو از كودهای ارگانیك به جای سم و كودهای شیمایی استفاده شود.
رییس شورای اسلامی شهرستان كلاردشت در این باره به خبرنگار ایرنا گفت كه حل مشكلات رودخانه سردآبرود نیازمند عزم ملی است و باید ردیف بودجه ای ملی برای حل مشكلات آن كه با معضلات شدید زیست محیطی رو به روست در نظر گرفته شود.
بهروز نمدسو گفت : رودخانه حفاظت شده سردآبرود با اهمیتی كه به لحاظ زیست محیطی در منطقه دارد به علت كم توجهی و نبود نظارت كافی به عنوان معضل جدی درمنطقه مطرح است.
وی افزود : ساخت و سازها در حریم رودخانه نیز خطراتی را در پی دارد كه از آن جمله می توان به طغیان رودخانه در سال 90 و 94 اشاره كرد كه بر اثر سیل ناشی ازطغیان، خسارات هنگفتی به مردم منطقه وارد شد و شهرداری بناچار بسیاری از اعتبارات خود را كه باید در آبادانی و توسعه شهر هزینه می كرد، برای ساماندهی این رودخانه هزینه كرد.
رییس اداره منابع طبیعی كلاردشت نیز به خبرنگار ایرنا گفت: بر اساس اسناد موجود بیشتر ساخت و سازها در حریم رودخانه سردآبرود مربوط به دو دهه گذشته است و اكنون پرونده های افراد متخلف در محاكم قضایی در حال رسیدگی است.
مجید یحیی زاده افزود: پرونده های مربوط به ساخت و سازهای غیرمجاز در كمیسیون اصل 90 مجلس نیز مطرح است كه امیدواریم با عزم ملی این مشكل برطرف شود.
بیشترین ساخت و سازهای غیرمجاز حاشیه این رودخانه اكنون از امكاناتی نظیر آب ، برق ، گاز و تلفن برخوردارند.
مدیرآموزش و پژوهش اداره كل محیط زیست مازنداران در این باره گفت : حدود 100 پرونده در خصوص آلودگی های زیست محیطی و ساخت و سازهای غیرمجاز در حاشیه رودخانه سردآبرود درمراجع قضایی در حال رسیدگی است.
كامران نصیر احمدی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا افزود : نسل گونه های ارزشمندی از آبزیان از جمله قزل آلای خال قرمز و رنگین كمان كه در گذشته در رودخانه سردآبرود زندگی می كردند اكنون به دلیل ساخت و سازهای غیرمجاز و آلایندهای زیست محیطی، منقرض شده اند، كه بسیارتاسف بار است.
وی با اشاره به توصیه های اخیر مقام معظم رهبری مبنی بر حفاظت از محیط زیست و برخورد جدی با متخلفان ، اظهارداشت : همسو با اظهارات ولی فقیه ، مجمع تشخیص مصلحت نظام نیز این موضوع را با جدیت پی گیری كرده و امیدوارم این مهم در قالب دستورالعمل به نهادهای ذیربط ابلاغ شود تا هرچه زودتر با معضلاتی كه از سال ها پیش این رودخانه را با تهدید زیست محیطی مواجه كرده است ، برخورد كنند.
مدیرآموزش و پژوهش اداره كل حفاظت محیط زیست مازندران با تاكید به اینكه تا پایان امسال تمامی واحد های مسكونی بدون مجوز در حاشیه رودخانه سردآبرود تخریب خواهند شد ، از استعلام نگرفتن برخی نهادهای منطقه برای صدور مجوز به متقاضیان ساخت در حاشیه این رودخانه انتقاد كرد.
علیرضا ذكائیان بخشدار كلاردشت نیز با اشاره به قدمت پنج هزارساله این شهرستان گفت : رودخانه سردابرود به علت وجود یخچال های بالادستی در هرچند سال طغیان می كند و تاكنون خسارت های جبران ناپذیری نیز براثر سیل به شهروندان و روستاییان این منطقه وارد كرده است.
وی افزود : مهم ترین عاملی كه سبب ساخت وسازهای غیرمجاز در این منطقه شده و بنوعی این رودخانه را نیز با معضلات زیست محیطی مواجه كرده ، نبود فضای كسب و كار بوده است.
ذكائیان تهیه طرح جامع مطالعاتی رودخانه سرد آبرود و شناسایی نقاط آسیب پذیر را بسیار ضروری دانست و برای تحقق این مهم از مسوولان استانی خواستار حمایت همه جانبه شد.
عضو سابق شورای شهر و مشاور فرمانداركلاردشت نیز گفت : این رودخانه از این كه با معضلات زیست محیطی مواجه بوده موضوع تازه ای نیست كه مسوولان استانی و كشوری ندانند و سال هاست كه نسبت به نابودی این رودخانه هشدار داده شده منتهی تاكنون این پیگیری ها نتیجه بخش نبوده است.
جعفر رستمی فرد افزود : با این كه تعداد زیادی از پرونده های متخلفان به مراجع قضایی از سال های پیش تسلیم شده اما هنوز برای برخورد با این افراد اقدام اساسی صورت نگرفته است.
وی به حضور رییس مجلس شورای اسلامی در سال های گذشته به منطقه اشاره كرد و گفت : آقای لاریجانی نیز به بررسی علل و عوامل تهدید كننده این رودخانه تاكید فراوانی داشت و حتی نسبت به تهیه طرحی مطالعاتی جامع و مدون با هدف تهیه نقشه جامع كلاردشت كه دورنمای این شهرستان را برای 15 سال آینده تبیین كند به مسوولان نهادهای ذیربط اعلام كرده بود كه این مهم نیز محقق نشد.
وی حریم كمی و كیفی این رودخانه را حدود 200 متر اعلام كرد و اظهارداشت : با وضعیت موجود باید برابر قانون تمامی سازه های ایجاد شده دارای مجوز و بدون مجوز در حریم این رودخانه تخریب شوند.
فرماندارچالوس نیز نسبت به روند پرشتاب آلودگی و تخریب رودخانه سردآبرود توسط افراد سودجو هشدار داد و خواستار برخورد قاطع با متخلفان آلوده سازی این رودخانه ها شده است.
محمدناصر زندی به خبرنگار ایرنا گفت : آلودگی زیست محیطی رودخانه حفاظت شده سردآبرود كه یكی از علت هایش فعالیت غیر استاندارد تعدادی معدن غیرمجاز در حاشیه آن است سبب آسیب های جدی و حتی غیر قابل بازگشت به طبیعت و حتی اراضی كشاورزی پایین دست شده كه جای بسی نگرانی است.
وی افزود : در سال های گذشته در رودخانه سردآبرود شاهد زیست انواع گونه های ارزشمند ماهی بودیم و حتی مردم نیز براحتی از آب این رودخانه برای زمین های كشاورزی استفاده می كردند اما با گل آلود شدن آن ضربه سنگینی به منطقه وارد شده است.
زندی با اشاره به ورود حجم انبوه گردشگران از سراسر كشور و حتی كشورهای دیگر به چالوس گفت : گل آلود بودن روخانه سردآبرود و چالوس كه جزو رودخانه های حفاظت شده در شمال كشور هستند یك معضل و دغدغه ملی است كه علاوه بر آلودگی منطقه و دریا موجب كاهش استقبال گردشگران خواهد شد و بر این اساس ادامه این روند غیرقابل پذیرش است.
فرماندار چالوس با اشاره به اهمیت و جایگاه محیط زیست در دولت تدبیر و امید بر ضرورت احیای این رودخانه های حفاظت شده تاكید كرد و افزود: شركت های شن و ماسه كه در حاشیه این رودخانه وجود دارند باید اقدام به نصب دستگاه تصفیه برای جلوگیری از گل آلود شدن آب روخانه كنند.
شهرستان كلاردشت با جمعیتی دست كم 20 هزار نفر جمعیت ثابت و 30 هزار نفر جمعیت متغیردرغرب مازندران واقع است.
استان مازندران دارای ۱۴۰ رودخانه است كه از این تعداد ۶۳ رودخانه از اهمیت بالایی برخوردار است. ك/4
گزارش : مهراب زكی پور
7078 /1501/1654/6097
تاریخ انتشار: ۱۹ اردیبهشت ۱۳۹۴ - ۱۵:۱۳
نوشهر- ایرنا - سردآبرود یكی از رودخانه های حفاظت شده شمال كشور كه از كوه های تخت سلیمان و علم كوه كلاردشت مازندران سرچشمه می گیرد با مشكلات و معظلات فراوان با فاجعه زیست محیطی رو به رو است.