سوءتغذیه، تهدیدی جدی برای كودكان كشور

بنا به برخی آمار اعلام شده، اكنون 18 درصد كودكان ایرانی دچار سوءتغذیه شدید هستند كه این امر به علت الگوی تغذیه ای نامناسب در جامعه است.

به گفته دكتر علی اكبر سیاری معاون بهداشت وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، كمبود برخی ریزمغذی ها از سال 80 تا 91 در كشور، چند برابر شده است.

بطور مثال چهار درصد افراد 15 تا 23 سال كشور در سال 80، دچار كمبود ویتامین «بی» بوده اند كه اكنون این رقم به 24 درصد رسیده و شش برابر شده است و 80 درصد مردم كشور نیز دچار كمبود ویتامین «دی» هستند.

البته سوءتغذیه فقط به معنای مصرف كم ریزمغذی ها و ویتامین ها نیست، بلكه حتی مصرف بیش از اندازه آنها موجب بروز سوءتغذیه می شود.

در حقیقت سوءتغذیه نوعی بیماری به ‌شمار می‌آید كه به علت مصرف ناكافی یا بیش از اندازه یك یا چند ماده غذایی بروز می‌كند.

شخصی كه از سوءتغذیه رنج می برد، بدنش توانایی لازم برای انجام اعمال طبیعی چون رشد و مقاومت در مقابل بیماری ها را ندارد.

سوءتغذیه عوارض متعددی از كوتاه قدی یا چاقی گرفته تا بیماری های خطرناكی مانند سرطان را در پی دارد.



** سوءتغذیه در كودكان و پیامدهای آن

یكی از ملموس ترین پیامدهای سوءتغذیه در كودكان، لاغری، چاقی یا كوتاه قدی مفرط است.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران در این باره به خبرنگار اجتماعی ایرنا می گوید:‌ بررسی وضعیت كودكان شش ساله در سال 91 نشان می دهد كه هنوز درصد قابل توجهی از كودكان كشور از كوتاه قدی، لاغری و كم وزنی رنج می برند.

دكتر احمدرضا درستی می افزاید: براساس این آمارها درصدی از كودكان كشور دچار كمبودهای ویتامینی و مواد معدنی هستند.

وی تصریح می كند:‌ حدود 10 درصد كودكان ما تقریبا كوتاه قد و حدود هشت تا 9 درصد آنان لاغر هستند كه مجموعه این آمار، نگران كننده است و از سوی دیگر، درصدی از كودكان به سوءتغذیه چاقی مبتلا هستند كه اگر تمام این آمار را محاسبه كنیم، 15 تا 18 درصد كودكان ما از سوءتغذیه جدی - كه خیلی ملموس است - رنج می برند.

به گفته وی، این آمار غیر از سوءتغذیه هایی بوده كه خفیف است و خود را نشان نمی دهد؛ بطور مثال دانش آموزی كه صبحانه نمی خورد، كارآیی ذهنی او در همان روز كم می شود اما هنوز تاثیر خود را روی وزن و قد نشان نداده و شاید در آینده نمود پیدا كند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران می گوید: سوءتغذیه دوران كودكی نیز بر رشد قدی و نموی جسمانی و هم روی سلامت روحی و روانی و توانمندی ذهنی آنان تاثیر می گذارد و مطالعات متعدد ثابت كرده كه این افت های جسمی و روانی در دوران بزرگسالی نیز باقی می ماند.

درستی با بیان اینكه مصرف برخی ریزمغذی ها در كشور دچار كمبود است، می افزاید: بطور مثال، شاهد كمبود ویتامین «آ» - كه یك فاكتور رشد خیلی مهم در كودكان است - در جامعه هستیم.

وی ادامه می دهد: كمبود ویتامین «دی» نیز كه امروزه در جامعه هم بین بزرگسالان و هم بین كودكان، بسیار رایج شده است.

درستی با تاكید بر اینكه اگر ریزمغذی های مورد نیاز كودكان تامین نشوند، كودكان آینده خوبی پیش روی خود نخواهند داشت، گفت: كمبود ویتامین «آ»، روی، ویتامین «دی» و آهن در كودكان جامعه به چشم می خورد.



** شیوع كمبود ویتامین «دی» و پاهای پرانتزی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران با اشاره به رواج شیوع كمبود ویتامین «دی» در كشور، می افزاید: بخشی از كمبود ویتامین «دی» به دلیل آلودگی هوا و قرار نگرفتن در معرض نور مستقیم آفتاب است.

درستی می افزاید: نور خوردن كودكان از پشت شیشه ماشین فایده ندارد؛ صورت و دست های كودكان باید روزانه 20 دقیقه، مقابل نور مستقیم آفتاب قرار گیرد.

به گفته وی، همچنین برای تامین ویتامین «دی» باید هفته ای دو بار خوراك دریایی مصرف كرد، اما وقتی این اتفاق ها نمی افتد و كودكان، نور خورشید پشت شیشه دریافت می كنند و غذای مناسب هم نمی خورند، به تدریج دچار نرمی استخوان و كوتاه قدی می شوند.

درستی می گوید:‌ كودكان در بزرگسالی به علت آنكه پاها در دوران كودكی به خاطر كمبود ویتامین ها، نرم شده و نتوانسته وزن كودك را تحمل كند، به شكل دو پرانتز باز و بسته در آمده و متاسفانه تعداد زیادی از كودكان كه با پاهای پرانتزی راه می روند، اكنون در خیابان ها مشاهده می شوند.



** كمبود آهن و روی

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران ادامه می دهد: كمبود آهن می تواند اثرات بسیار مخربی از بی حوصلگی، كج خلقی گرفته تا تاثیرات منفی روی رشد و نمو و یادگیری داشته باشد.

درستی می افزاید: كمبود آهن موجب می شود كه كودك سر كلاس زود خسته و خواب آلوده شده و درس را خوب متوجه نمی شود.

وی ادامه می دهد:‌ كمبود روی نیز كاهش قدرت چشایی و بلوغ دیررس را به همراه دارد، بنابراین با توجه به این همه كمبودهای مواد مغذی، موظف هستیم به تغذیه دانش آموزان به شدت اهمیت دهیم.



** الگوی تغذیه ای صحیح برای كودكان و اهمیت مصرف میان وعده ها

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران با اشاره به اهمیت خوردن صبحانه مناسب و میان وعده كافی، تاكید می كند:‌ حتما میان وعده دانش آموزان باید در منزل تهیه شود نه آنكه پولی به آنان داده شود تا خود میان وعده بخرند.

درستی می افزاید: تحقیقات ثابت كرده كه نخوردن صبحانه، خلاقیت و توانمندی ذهنی كودكان را در طول روز كاملا كاهش می دهد.

وی با تاكید بر ضرورت خوردن ناهار مناسب و عصرانه، خاطرنشان می كند:‌ برخی افراد فكر می كنند، حالا كه كودكان ناهار خوبی خورده اند، لازم نیست تا شام چیزی بخورند اما این كودكان حتما باید عصرانه بخورند و شام نیز نباید دیرهنگام باشد.

درستی به والدین توصیه می كند، بعد از خوردن شام از دادن چای و قهوه - و دیگر نوشیدنی هایی كه جلوی خواب كودكان را می گیرد - و همچنین هندوانه و خربزه به كودكان خودداری كنند.

عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشكی تهران می گوید: امروزه برخی والدین، هم خودشان غذاهای فوری می خورند و هم به فرزندانشان اینگونه غذاها را می دهند.

درستی می افزاید: برخی والدین دیر می خوابند و صبح ها دیر بلند می شوند و صبحانه ای ندارند، بنابراین پولی به كودكان می دهند كه وعده صبحانه بخورد؛ ظهر نیز غذاهای سرخ كردنی در اختیار كودكان قرار می دهند و شب ها نیز چون برخی اعضای خانواده دیر می آیند، شام دیر می خورند و نتیجه آن این شده كه برنامه غذایی خانواده ها در جامعه به هم ریخته است، درحالیكه باید به تغذیه صحیح و كافی بویژه برای كودكان اهمیت داد.



** سوءتغذیه در مناطق محروم

رییس اداره بهبود تغذیه وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی پیش از این به خبرنگار ایرنا گفته بود كه به لحاظ سوءتغذیه در سطح كشور، وضعیت مطلوبی داریم اما در برخی مناطق محروم همچنان مشكل كم وزنی و كوتاه قدی بیش از دو برابر متوسط كشوری است.

به گفته دكتر زهرا عبداللهی، برخی مناطق محروم از نظر بهبود تغذیه به توجه بیشتری نیاز دارند، بطور مثال كودكان در سیستان وبلوچستان بیشتر از دو برابر متوسط كشوری، سوءتغدیه دارند، چون منطقه محروم است.

وی گفته بود كه برای رفع این مشكل، همه برنامه های توسعه ای تولید و كشاورزی و اشتغال و اشتغال زایی باید در این منطقه اجرا شود؛ فقر، بیكاری و بی سوادی در مساله سوءتغذیه كودكان نیز تاثیرگذار است و درباره این مسایل باید كار شود.

عبدالهی البته یادآور شده بود كه طی دو دهه اخیر، كاهش قابل ملاحظه ای در سوءتغذیه كودكان كشور داشته ایم و سوءتغذیه در كودكان زیر پنج سال به لحاظ كوتاه قدی و كم وزنی تا 50 درصد كم شده كه علت آن اجرای برنامه های توسعه ای كشور و برنامه های وزارت بهداشت بوده است.

از: سادات حسینی خواه

اجتمام(5) ** 9185 ** 1071