كزازی: شاهنامه، نامه فرهنگ و منش ایرانی است

به گزارش خبرنگار ایرنا، میرجلال الدین كزازی شامگاه سه شنبه در نشست «تحلیل و بررسی اثرگذاری ادبی و اخلاقی شاهنامه در فرهنگ‌ها و ملت‌های دیگر» كه در مركز فرهنگی شهر كتاب برگزار شد، با اشاره به اینكه آنچه از زندگی فردوسی می دانیم بسیار اندك است، افزود: پیشینه شناخت ما را افسانه هایی می سازند كه پیرامون این بزرگان پدید آمده اند.

وی گفت: اگر فردوسی را می شناسیم و به او ارج می نهیم به پاس شاهنامه است.

این استاد زبان و ادبیات فارسی بیان كرد: ما در شناخت شاهنامه نمی توانیم فردوسی را به كناری بنهیم زیرا یكی از شاخص ها و ملاك های اصلی ایرانی بودن، شناخت فردوسی و شاهنامه است هر چند كه شناخت ما از فردوسی به عنوان پیر پارسای دری، بسیار اندك است.

وی با اشاره به پیوند ساختاری، بنیادین و ناگسستنی فردوسی و شاهنامه گفت: چنین پیوندی را در هیچ یك از آثار ادبی جهان نمی توان دید.

كزازی گفت:افسانه هایی كه پیرامون فردوسی توسط ایرانیان علاقه مند به او پدید آمده اند، نشان می دهد كه شاهنامه ایرانی ترین آفریده ادبی است و فردوسی ایرانی ترین ایرانی است اگر چنین نبود فردوسی، ایرانی ترین شاهكار ادبی را نمی سرود.

وی با مقایسه شاهنامه با آثار برجسته ادبی جهان همچون ایلیاد و ادیسه هومر و انه اید ویرژیل اظهار كرد:بخش های مختلف ایلیاد از لحاظ زبان، سخنوری و ویژگی های ادبی دیگر همسان و هماهنگ نیست.

كزازی افزود: هیچیك از این سه نامه پهلوانی(ایلیاد و ادیسه،انه اید) به اندازه شاهنامه نتوانستند بر فرهنگ، اندیشه و منش مردمان خویش كارساز بیفتند و تاثیرگذار باشند.

وی ادامه داد:از زمانی كه شاهنامه آفریده شده ایرانیان شاهنامه را نمی خواندند و به آن نمی اندیشیدند بلكه با آن می زیستند اما اكنون روزگار ما گویای این پیوند نیست.

این استاد زبان و ادبیات فارسی شاهنامه را چیستی ادبی و ناخودآگاه تبار ایرانیان دانست و گفت:پاره ای از روندها، هنجارها و هنرها در فرهنگ ایران با شاهنامه آغاز شده و شاهنامه خنیایی ویژه پدید آورده كه در زورخانه ها آن را می شنویم.

وی افزود: شاهنامه دبستانی نو را در نگارگری ایرانی پی افكند كه گاهی آن را نقاشی قهوه خانه ای نامیدند.

كزازی با بیان اینكه شاهنامه، نامه هزاره های تاریخ و فرهنگ و منش ایرانی است، افزود: این اثر از كیومرث نخستین مرد ایرانی آغاز می شود و تا فروپاشی دوره ساسانی ادامه پیدا می كند و در جای جای شاهنامه می توان حضور فردوسی كه بر روان، خرد و منش انسان آشنایی داشته را احساس كرد.

این پژوهشگر بیان كرد: فردوسی و پس از او سعدی تنها سخنورانی هستند كه توانستند به زبان سرشتین پارسی دست یابند، زبانی كه زیبایی در آن درونی و نهادینه است نه بیرونی و آراسته.

كزازی با اشاره به سادگی و بی پیرایه بودن زبان شاهنامه گفت: همین سادگی لغزشگاهی برای برخی شده كه بگویند شاهنامه نظم است نه شعر و شعر ناب را با شعری كه هنوز خام است، مقایسه می كنند.

علی اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و بین الملل شهر كتاب نیز در این نشست گفت: شاهنامه یكی از بزرگترین آثار حماسی جهان است و همه زبان فارسی را از فردوسی و سعدی آموختیم و تاثیری كه حافظ، مولوی و سعدی و شاهنامه بر زبان ما گذاشته تاثیر بسیار عمیقی است.

وی با اشاره به پرونده شاهنامه پژوهی در یك سال اخیر گفت: آمار كتاب ها، گزیده ها، بازنویسی و مقالات درباره فردوسی و شاهنامه قابل توجه است.

وی افزود: سال گذشته در مجموع 420 هزار نسخه از شاهنامه معادل روزی 1200 نسخه بازنشر شده و این امر در مقایسه با انتشار آثار كلاسیك در دیگر كشورهای جهان بی سابقه است.

محمدخانی ادامه داد: در سال گذشته، متن كامل شاهنامه 50 بار چاپ شده و 140 بار بازنویسی شده و 38 عنوان كتاب در مورد شاهنامه و فردوسی منتشر شده كه نشان می دهد شاهنامه پژوهی در حوزه كمی قابل توجه است.

وی با بیان اینكه شاهنامه بزرگترین گنجینه واژگان ما در زبان فارسی است،اظهار كرد: شاهنامه تاكنون به زبان های مختلف جهان همچون روسی، انگلیسی، فرانسوی ترجمه شده است.

معاون فرهنگی و بین الملل شهر كتاب با اشاره به تاثیر آثار هنری از شاهنامه گفت: شاهنامه بزرگترین منبع در حوزه نقالی و مینیاتور است و آثار بسیاری در حوزه نمایش با الهام از شاهنامه نوشته شده است.

نشست «تحلیل و بررسی اثرگذاری ادبی و اخلاقی شاهنامه در فرهنگ‌ها و ملت‌های دیگر» به مناسبت 25 اردیبهشت ماه، روز بزرگداشت فردوسی با حضور میرجلال‌الدین كزازی استاد زبان و ادبیات فارسی و پژوهشگر، بئاتریس سالاس (مترجم شاهنامه به زبان اسپانیایی) و علی اصغر محمدخانی معاون فرهنگی و بین الملل شهر كتاب در مركز فرهنگی شهر كتاب برگزار شد.

تهرام/7245/ 1625