شهرآوردِ بازنده ها

فصل چهاردهم لیگ برتر فوتبال ایران در حالی امروز جمعه بیست و پنجم اردیبهشت با شهرآورد بزرگ پایتخت به پایان می رسد كه این بازی تاثیر چندانی در جایگاه سرخابی ها در جدول ندارد. در این بازی نه استقلال امید قهرمانی و حتی كسب سهمیه ی آسیایی دارد و نه دیگر پرسپولیس خطر سقوط را بیخ گوش خود می بیند. بنا بر این، شهرآورد هشتادم را باید یكی از غیرحساس ترین بازی های 2 تیم در شرایط جدول و سرنوشت رقابت ها دانست. این در حالی است كه تیم های استقلال و پرسپولیس در ابتدای فصل باز هم با صرف هزینه و خرید برخی ستاره های لیگ، جار و جنجال فراوانی به راه انداختند اما هر چه به پایان نزدیك شدند نتایج 2 تیم بدتر و بدتر شد. البته این ناكامی ها سبب نشده این دیدار سنتی به طور كلی از جاذبه و حساسیت هایش برای 2 تیم و هواداران همیشه رقیب استقلال و پرسپولیس خالی شود.

با این حال، در مورد آنچه در فصل اخیر بر 2 تیم گذشته چند نكته ی مهم لازم به یادآوری است كه عبارت است از:

1- در حالی كه وزارت ورزش و جوانان طی 2 سال گذشته تلاش های فراوانی برای سامان دادن به امور استقلال و پرسپولیس شروع كرد ولی آنچه در طول لیگ چهاردهم بسیار به چشم آمد، حاشیه های مدیریتی و جابجایی مدیران در 2 باشگاه به خصوص پرسپولیس بود؛ باشگاهی كه در كمتر از یك سال سه مدیر عامل به خود دید.

این جابجایی ها و بی ثباتی مدیریتی موجب شد بازیكنان و كادر فنی تیم ها نیز از آسیب های تغییر مدیران باشگاه بركنار نمانند. تیم فوتبال پرسپولیس كه فصل را با سرمربی گری «علی دایی» آغاز كرده بود، پس از یك دوره ی سكانداری «حمید درخشان»، فصل را با «برانكو ایوانكوویچ» به پایان می برد. این حاشیه ها و ضعف مدیریت تنها به بی ثباتی كادر فنی منتهی نشد بلكه این تیم در بیشتر هفته ها بدون حامی مالی (اسپانسر) پا به میدان رقابت ها گذاشت.

2- خصوصی سازی 2 باشگاه یكی از مسایلی بود كه از میانه های فصل، تیم های بزرگ پایتخت با آن دست به گریبان بودند. به رغم اراده ی جدی مسوولان وزارت ورزش و جوانان و به دلیل مشكل های ساختاری، روند خصوصی سازی استقلال و پرسپولیس در عمل هنوز به نتیجه یی مشخص نرسیده است. بحث خصوصی سازی 2 باشگاه در حالی از سوی وزارت ورزش و جوانان مورد تاكید قرار گرفت كه استقلال و پرسپولیس به روال گذشته درگیر چالش های اقتصادی و پرداخت دستمزدها بوده و هستند.

3- به باور شماری از ناظران، برخی از بازیكنان حاضر در تركیب استقلال و پرسپولیس در طول برگزاری لیگ چهاردهم شایستگی و توان بازی كردن در تیم های بزرگ كشور را نداشتند و آنچه موجب حضور این افراد در فهرست 2 تیم شد، نقش پررنگ دلالان در نقل و انتقال ها بود. به این ترتیب، فهرست استقلال و پرسپولیس با تركیب بازیكنانی درجه ی اول، دوم و حتی سوم بسته شد. البته مشكل بازیكنان 2 تیم تنها بحث فنی نبود بلكه بازیكنانی كه از لحاظ فنی نیز در سطح خوبی قرار داشتند از نظر اخلاقی حاشیه های فراوانی برای سرخابی ها ایجاد كردند. به عنوان مثال، كارشناسان در ابتدای فصل «كرار جاسم محمد» هافبك عراقی تیم استقلال را یكی از مهمترین ركن های حركت رو به جلوی این تیم می دانستند ولی این بازیكن بعد از نمایش درخشان خود در ابتدای فصل، در ادامه با ایجاد حاشیه و محرومیت های طولانی مدت موجب شد تیم در شرایط دشواری قرار گیرد چنانكه در آن شرایط استقلال نتوانست جانشینی برای وی پیدا كند. به همین شكل، مربیان پرسپولیس نیز بنا به دلیل های انضباطی بارها با بازیكن با استعدادی چون «پیام صادقیان» برخورد كردند و وی را از تركیب تیم كنار گذاشتند.

4- رمز موفقیت یك تیم در بلند مدت، سرمایه گذاری روی بازیكنان نوجوان و جوان است. متاسفانه باید گفت مسوولان استقلال و پرسپولیس در یك دهه ی گذشته ستاره یی كه محصول این 2 باشگاه باشد به فوتبال ایران معرفی نكرده اند. در سوی مقابل، تیم هایی چون «فولاد مباركه ی سپاهان» و «فولاد خوزستان» با سرمایه گذاری روی بازیكنان نوجوان توانسته اند پدیده هایی همچون «مهدی شریفی»، «بختیار رحمانی» و ... به فوتبال ایران معرفی كنند.

ضعف بازیكن سازی و خرید ستاره های دیگر تیم ها موجب شده استقلال و پرسپولیس به عنوان قطب های بی رقیب پیشین فوتبال كشور، امروز به تیم های متوسطی تبدیل شوند كه به گواه كارشناسان تنها اسمی از آن ها باقی مانده است.

5- یكی ازمهمترین مشكل هایی كه چند سال گذشته به صورت محسوسی در 2 تیم دیده می شود بحث باندبازی، استفاده از بازیكنان مورد علاقه ی یك مربی و تخریب برخی از پیشكسوتان باشگاه است. براساس ادعای بازیكنان خارج شده از باشگاه های استقلال و پرسپولیس، برخی از مربیان با تخریب ستاره های محبوب هواداران و حمله به پیشكسوتان قدیمی باشگاه به دنبال تثبیت جایگاه خود و همراهانشان بوده اند. البته این موضوع در باشگاه استقلال نمود بیشتری داشت. این روند و خروج ستاره های تاثیرگذار تیم های استقلال و پرسپولیس در میانه های فصل یكی از مهمترین دلیل های ناكامی 2 تیم در چند فصل گذشته بود.

6- افت فنی تیم ها و ارایه ی بازی نتیجه گرای صرف موجب ایجاد مشكل هایی دیگر برای 2 تیم شد. یكی از مهمترین آفت های این مساله قهر تماشاگران با ورزشگاه ها بود. هر چند حضور نیافتن هواداران در ورزشگاه ها پدیده یی چندمتغییری است ولی ناكامی های پی در پی و بازی های ضعیف استقلال و پرسپولیس در چند فصل اخیر یكی از مهمترین عامل هایی است كه موجب شده سكوهای خالی از تماشاگر آزادی همواره در بازی های 2 تیم به چشم آید.

ادامه ی این روند و قدرت گرفتن تیم های دیگر همچون فولاد مباركه ی سپاهان، فولاد خوزستان، نفت تهران و تراكتورسازی تبریز در یك دهه ی گذشته موجب شد موقعیت استقلال و پرسپولیس كه در تاریخ فوتبال ایران در نیم سده ی گذشته 2 قطب مطرح بودند، از نظر جلب رضایت تماشاگر و كسب افتخارهای داخلی و خارجی به خطر افتد.

هر چند بسیاری از كارشناسان خروج فوتبال كشور از وضعیت دوقطبی را مثبت ارزیابی می كنند اما در نهایت باید گفت تیم های سرخابی پایتخت شناسنامه و هویت فوتبال ما محسوب می شوند و زمانی فوتبال و هواداری در كشور می تواند جذاب باشد كه طرفداران پرشمار و پرشور استقلال و پرسپولیس باز هم شاهد موففیت های تیم های محبوبشان باشند.

*از:غفار میرزایی (گروه پژوهش و تحلیل خبری)

پژوهشم** 2052**9279**2054