فرسایش خاك ایران به مرز هشدار رسیده است

منوچهر گرجی روز دوشنبه در همایش اهمیت فرسایش خاك و ارتباط آن با محیط زیست در دانشكده كشاورزی شهر تاریخی بسطام شهرستان شاهرود افزود: خاك بحث زیربنایی دارد، اگر هدر رفت ، آب هم مشكل پیدا خواهد كرد.

وی خواهان استفاده از تجربه دیگر كشورها در مورد چگونگی كاهش میزان فرسایش خاك در ایران شد و تصریح كرد: سهم سرانه افراد از اراضی كشاورزی به سرعت در حال كاهش است و دلیل آن افزایش جمعیت و كاهش مساحت اراضی كشاورزی است.

به گفته گرجی با توجه به وسعت ایران خاك مناسب برای كشت محصول محدود است و زمین های موجود توان تولید بیشتر محصول را ندارد.

به گفته وی از 165میلیون هكتار وسعت كشور، 90 میلیون هكتار آن فاقد خاك مناسب است و بقیه خاك تحت كاربری های مختلف قرار دارد.

وی ادامه داد: از مجموع وسعت كشور، 18.5میلیون هكتار آن تحت اراضی كشاورزی قرار دارد كه 60 درصد آن دیم و بقیه آبی است كه بعضا با افراط و تفریط هایی هم رو به روست.

وی با اشاره به كاهش منابع آبهای زیرزمینی گفت: براساس مطالعات انجام شده از سال 1334 تا 1380 در شش كلان شهر200 هزار هكتار اراضی حاصلخیز به مناطق مسكونی، صنعتی و ... تبدیل شد و تغییر كاربری و تخریب اراضی همچنان در 31 استان ادامه دارد.

به گفته رییس انجمن علوم خاك سرانه هر شهروند ایرانی از اراضی كشاورزی دو هزار مترمربع است كه این رقم در سال 1400 كمتر از این رقم خواهد بود.

رییس سابق دانشكده كشاورزی دانشگاه تهران یادآور شد: خسارت هر تن فرسایش خاك در آمریكا 28 دلار برآورد شد كه با توجه به فرسایش دو میلیارد تن خاك سالانه در ایران این رقم افزون بر50 میلیارد دلار تخمین زده می شود.

گرجی بیان كرد: 60 درصد اراضی آبی كشور با افزایش شوری خاك رو به روست كه با توجه به كاهش سرانه زمین كشاورزی ، تخریب اراضی، فرسایش خاك میزان بهره وری كم می تواند در آینده نزدیك امنیت غذایی را تهدید كند .

وی ادامه داد: امنیت غذایی و امنیت ملی لازم و ملزوم هم اند زیرا امنیت غذایی یكی از مولفه های اصلی امنیت ملی است و خدشه دار شدن آن می تواند مشكلات فراوانی را ایجاد كند .

گرجی كاهش چرای دام، توسعه دامداری صنعتی، گسترش احداث سامانه های باد شكن و تصویب لایحه قانون خاك در مجلس را برای كاهش میزان فرسایش خاك موثر دانست.

به گفته رییس انجمن علوم خاك ایران لایحه قانون خاك پس از هشت سال دیروز(یكشنبه) به مجلس رفت و انجمن نامه ای هم در این ارتباط به رییس مجلس نوشت.

همچنین عضوسابق هیات علمی دانشگاه تهران در گردهمایی اهمیت فرسایش خاك و ارتباط آن با محیط زیست در بسطام تاكید كرد: فرسایش خود به خود خوب است اگر از حد بگذرد نگران كننده است.

'محمد بای بوردی' افزود: 640 دشت ایران زاده فرسایش اند و اگر فرسایش نبود این دشتها را نداشتیم.

وی به كارشناسان توصیه كرد: نسبت به ارقام مربوط به فرسایش آبی و بادی با شك و تردید برخورد كنند و گل آلود بودن آب رودخانه ها نشانه فرسایش خاك است.

وی با تاكید بر پیشگیری از فرسایش خاك افزود: در كشور با فرسودگی خاك نیز رو به رو هستیم.

بای بوردی تصریح كرد: روان آبهای سطحی با شستشوی خاك، فلزات سنگین را با خود به رودخانه ها و دریاها می برد و حیات موجودات را تهدید می كند.

وی تعداد دانش آموختگان بیكار كشاورزی را 165 هزار نفر ذكر كرد و گفت: وقت آن است دولت 'سپاه پاسداران منابع خاك' را در كشور تشكیل دهد.

همچنین سید محمد موسوی عضو سابق هیات علمی دانشگاه تهران گفت: فرسایش خاك موضوع جهانی است و همه كشورها به نوعی با آن درگیر هستند.

وی از سیل به عنوان یكی از عوامل فرسایش خاك در ایران یاد كرد و افزود: از سال 1350 تا 1390، هزار و 890 سیل مهم در كشور رخ داد كه 53 درصد آنها در طول 10سال اخیر بود كه این نتیجه روند رو به افزایش سرعت فرسایش خاك است.

وی با بیان اینكه شعار خود كفایی در بخش كشاورزی نباید سبب فرسایش خاك شود، خواهان برنامه ریزی برای تولید محصول به اندازه نیاز كشور شد و تاكید كرد: وقت آن است به جای مدیریت تولید، در فكر مدیریت مصرف بود .

موسوی یادآورشد: وقوع آتش سوزی در جنگل و شخم زمین در جهت شیب آن نیز از عوامل فرسایش خاك است.

وی پیشنهاد كرد: در چنین همایشی هایی از كشاورزان دعوت شود، به آنها آموزش داد شود چگونه از خاك و آب مراقبت كنند .

وی افزود: از كشاورزان سئوال كنید چرا زمین را در جهت شیب شخم می زنند از متخصصان ماشین آلات هم بخواهید راه حل ارائه كنند.

به گفته وی، كننده اصلی كار كشاورز و تخریب كننده هم اوست، كشاورز را دریابید و آموزش دهید.

دانشكده كشاورزی بسطام در سال 1368 تاسیس شد و هم اكنون 950نفر دانشجو در 12رشته در این دانشكده مشغول تحصیل هستند.

بسطام در شش كیلومتری شمال شرق شاهرود واقع است.ك2

2047/1772