راز و رمز موفقیت كشورهای دنیا در چه چیزی نهفته است؟

به گزارش گروه اقتصادی ایرنا، شاید برای بسیاری از مردم بارها و بارها این سوال پیش آمده باشد كه چرا با وجود برخورداری كشورمان از انواع و اقسام نعمات و ثروت خدادادی شامل منابع زیرزمینی اعم از نفت، گاز، معادن و همچنین برخورداری از ظرفیت های فراوان در بخش های مختلف نظیر منابع انسانی نخبه، اقتصاد كشورمان همچنان از وضعیت نامطلوبی رنج می برد.

كشوری كه به لحاظ جغرافیایی در عین حال از شرایط اقلیمی مناسب به منظور كشت و پرورش انواع و اقسام محصولات كشاورزی و دامی برخوردار است.

البته بسیاری از مردم كوچه و بازار به محض صحبت از دلایل وجود انواع و اقسام مشكلات در كشور از جمله تورم، بیكاری، اعتیاد به سرعت ذهنشان به مسائلی همچون تحریم یا اینكه چرا باید ایران به سایر كشورها كمك كند، سوق پیدا می كند و تمام مشكلات كشور را به اینگونه مسائل ربط می دهند.

حرف و حدیث هایی كه در واقع تنها یك فرافكنی است و از منطق محكمی برخوردار نیست، چرا كه نیم نگاهی به بخش های گوناگون جامعه، حكایت از وجود یك سیستم و ساختار ناهماهنگ و بیمار در كشور دارد كه بروز مشكلات و معضلات مختلفی را در حوزه های اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به دنبال خود داشته است.

همین چند روز پیش بود محسن رنانی از كارشناسان برجسته علوم اقتصادی كشورمان در سخنانی در دانشگاه علامه طباطبایی نسبت به بروز بحران های اقتصادی و اجتماعی در كشور هشدار داد و شیوع فساد اداری و بحران آب را از مهمترین آنها دانست.

وی با بیان اینكه، 3 تا 4 میلیون دختر و زن جوان در جامعه وجود دارند كه هرگز ازدواج نخواهند كرد، دلیل این مسئله را امتناع پسران از ازدواج به دلائلی از جمله بیكاری، اعتیاد و عدم اطمینان آنان به شرایط اقتصادی موجود در كشور دانست.

اما هنگامی وجود بیش از 5 میلیون جوان فارغ التحصیلان بیكار كه در كنج خانه ها به امید باز شدن روزنه ای در اقتصاد كشور روز خود را شب می كنند و در وضعیت سردرگم به سر می برند و یا شیوع اختلاف طبقاتی، افزایش انواع و اقسام بزهكاری در جامعه را نیز به شرایط فوق اضافه كنید، همه و همه از وجود یك نقص بزرگ در سیستم اداری كشور حكایت دارد.

شاید شما تصور كنید كه این چه مشكلی است كه سالهاست تار و پود به هم تنیده كشورمان را تهدید می كند و نمی توانیم از داشته ها و ظرفیت های فراوان سرزمین مان به درستی بهره گیری كنیم و درصد بالایی از جمعیت بالغ بر 75 میلیون نفری كشورمان همچنان از دستیابی به شرایط مطلوب باز مانده اند.

البته اگر برنامه مناظره هفته های اخیر سیما با موضوع مبارزه با مفاسد اقتصادی را به نظاره نشسته باشید، تاحدودی پاسخ این سوال را دریافته اید، آنجا كه تعدادی از اساتید دعوت شده كه اتفاقا عنوان دكتر را به یدك می كشند! راه مقابله با مفاسد اقتصادی را علاوه بر وجود دستگاه ها و ساختارهای فعلی، ایجاد و تشكیل سازمان جدیدی با عنوان سازمان مبارزه با مفاسد اقتصادی عنوان كردند.

دو میهمان محترم مجلس شورای اسلامی در این برنامه تلویزیونی، تنها راه مبارزه با معضل چركین فساد اداری در كشور را اضافه كردن سازمانی دیگر در كنار انواع و اقسام دستگاه های موجود نظارتی دانستند!

حال باید پرسید آیا تنها راه برون رفت از معضلات فعلی كشور كه فساد اقتصادی تنها یكی از آنهاست، لاجرم تشكیل انواع و اقسام سازمان ها و نهادهای عریض و طویل است؟ گویا اساتید اهل فن به این مسئله توجه نكرده اند كه اگر تشكیل ستاد، نهاد، سازمان و حتی وزارت دردی را درمان می كرد كه در حال حاضر سیستم اجرایی كشورمان از انواع و اقسام آنها بهره مند است، پس واقعا كجای كار ایراد دارد؟

كجای كار ایراد دارد كه دولت های مختلف در طول سال های گذشته آنچنان كه شایسته بوده از كارایی لازم برخوردار نبوده اند، كجای كار ایراد دارد كه از منابع انسانی، طبیعی و درآمدی كشورمان به صورت بهینه استفاده نشده و همچنان اسراف منابع در ایران بسیار فراوان است.

و اینكه واقعا اشكال كار كجاست كه میانگین بهره وری نیروی كار در ادارات دولتی ایران در مقایسه با سایر كشورها بسیار پایین تر از نرم جهانی است و به گفته وزیر تعاون، كار و رفاه اجتماعی دولت یازدهم در آبانماه 1392، در بهترین حالت ،روزانه تنها نیم ساعت كار مفید است.

پدر علم بازاریابی كشورمان در پاسخ به این سوال كلیدی، تنها سوء مدیریت و عدم استفاده بهینه از نیروهای زبده، حرفه ای و توانمند در ایجاد سیستم های كارآمد را عامل بسیاری از كاستی ها و گرفتاری های امروز ایران در حوزه های مختلف از جمله بخش اقتصادی می داند.

احمد روستا در گفت و گو با خبرنگار گروه اقتصادی ایرنا، افزود: بسیاری از نارسایی های موجود در بخش های مختلف از جمله اقتصاد كشورمان ناشی از عدم استفاده صحیح از منابع انسانی نخبه و توانمند دارای رفتار تخصصی و حرفه ای در سطوح مختلف مدیریتی است.

وی گفت: متاسفانه در حال حاضر نیروهای متخصص و توانمند به معنای واقعی كلمه در جامعه محدود هستند و اگر هدف ما دستیابی به مسیر رشد و توسعه در یك فضای رقابتی است، باید به عامل نیروی انسانی بعنوان عاملی بسیار ارزشمند و اثربخش توجه ویژه داشته باشیم.

عضو هیات علمی دانشكده مدیریت و حسابداری دانشگاه شهید بهشتی تهران با تاكید بر اینكه، امروز در دنیا نقش مدیریت در اغلب زمینه های كاری، بسیار تعیین كننده و ارزشمند است، تصریح كرد: وجود مدیران حرفه ای و كارآمد می تواند به طور چشمگیری باعث تصمیم گیری های اصولی، علمی و مطلوبتر سازمانی گردد.

روستا اظهار داشت: بی توجهی به علم مدیریت در طول سالیان گذشته بعنوان یك ابزار بسیار اثرگذار در پیشبرد اهداف رشد و توسعه كشور، باعث شده حتی در صورت ایجاد شرایط مناسب به منظور دستیابی به رونق اقتصادی، به دلیل عدم توجه در بكارگیری نیروهای حرفه ای، استفاده از فرصت های جدید تقریبا سخت به نظر رسد.

وی با بیان آنكه در طول سالیان گذشته همواره جامعه علمی كشور بر نقش مدیریت و استفاده مطلوب از مدیران كارا در امور اجرایی كشور تاكید كرده است، افزود: علیرغم آنكه در این مدت از تریبون های مختلف به سوءمدیریت ها بعنوان مهمترین ضعف و نارسایی بزرگ كشور اخطار داده شده اما هیچگاه به طور عملی و جدی مورد توجه قرار نگرفته است.

پدر علم بازاریابی ایران، ارتباط مناسب بین محیط های آموزشی همچون دانشگاه ها و مدارس با محیط های فعال در حوزه صنعت و كسب و كار را به منظور پرورش مدیرانی شایسته مورد تاكید قرار داد و دلیل اصلی بروز سوء تصمیم گیری ها در بسیاری از بخش های مختلف از جمله اقتصادی را عدم آشنایی بسیاری از مدیران با محیط بازار و كسب و كار عنوان كرد.

استاد دانشگاه شهید بهشتی تهران همچنین اظهار داشت: با وجود دفاتری بعنوان واحدهای ارتباطی بین صنعت و دانشگاه كمتر شاهد ارتباط موثر و منطقی بین این دو بخش بوده ایم.

به اعتقاد روستا، اغلب فارغ التحصیلان امروز دانشگاه های كشور با محیط واقعی كسب و كار بیگانه هستند و در نقش مدیر قادر به اتخاذ تصمیم گیری صحیح و انجام نقش مدیریتی در محیط های كسب و كار نیستند.

وی با تاكید بر استفاده هرچه بیشتر از مدیران و نیروهای حرفه ای و توانمند در سطوح مختلف مدیریتی در كشور، سرمایه گذاری مناسب به منظور تربیت مدیران و نیروهای حرفه ای و ماهر در قالب یك نظام پویا به منظور افزایش كارایی، بازدهی و تقویت بهره وری برای دستیابی به قله های رشد و پیشرفت در كشور را بسیار ضروری خواند.



** عامل اصلی توسعه نیافتگی كشور بی توجهی به مقوله مدیریت است

نایب رییس كمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی نیز با بیان اینكه، قانون، حكمران و ناظر خوب از عوامل مهم پیشرفت یك حكومت محسوب می شوند، مدیریت و نظارت صحیح را از اصول اساسی اداره یك كشور دانست.

ابوذر ندیمی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا، بكارگیری اقوام و در برخی مواقع پارتی بازی در پست های مدیریتی از سوی برخی افراد در طول سالهای گذشته را بعنوان یك آفت در نظام مدیریتی كشورمان یاد كرد و گفت: این درحالی است كه بسیاری از جوانان نخبه و شایسته در عین برخورداری از انواع توانایی ها از سیستم اداری كشور طرد شده اند.

وی كنار گذاشتن و عدم استفاده لازم و كارآ از نیروهای كارشناس و توانمند به صرف وابستگی به حزب و تفكری خاص را یكی از معضلات اساسی سیستم مدیریتی در كشور دانست و اضافه كرد: این درصورتی است كه افراد شایسته و توانمند نبایستی با تغییرات حزبی جابه جا شوند.

ندیمی، عدم اجرای برنامه ها، ناهمگونی ساختار تشكیلات دولتی، حذف و حاشیه نشینی مدیران كارآمد و لایق، استفاده از افراد بی تجربه و غیرمرتبط، رانت خواری و فساد اقتصادی، انحصارطلبی، اسراف منابع، فرصت سوزی، عدم بهره گیری از نخبگان و كارآفرینان و مشاوران با تجربه را تنها از نتایج بی توجهی به عنصر مدیریت در كشور دانست.

وی با بیان اینكه یك مدیر بایستی از چند نوع فساد از جمله فسادهای مالی و اخلاقی مبرا باشد، گفت: هیچ مدیری در مقابل خواسته به حق مردم حق نه گفتن ندارد چرا كه این خود یك نوع فساد اخلاقی محسوب می شود و مدیر باید با تدبیر و اندیشه مشكلات مردم را مرتفع كند.

نایب رییس كمیسیون اقتصادی مجلس یكی دیگر از فسادهای مدیریتی در كشورمان را سرگرداندن مردم عنوان و تصریح كرد: عملكرد مدیران نبایستی به نحوی باشد كه كرامت مردم دچار خدشته شود و خدمات ناقص اینگونه مدیران با ذلت و خواری مردم همراه باشد.

وی ارائه آمار و ارقام دروغ و ناصحیح را از دیگر فسادهای مدیریتی موجود در ایران ذكر كرد و گفت: این فساد به طور حتم باعث گسست مردم و حاكمیت خواهد شد و اعتماد مردم را تحت تاثیر قرار می دهد.



** مدیران تصور می كنند تنها باید خودشان كار می كنند

ندیمی همچنین یكی از آفت های مدیریتی در كشورمان را مدیریت فردی دانست و ادامه داد: مدیران ما تصور می كنند كه تنها باید خودشان باید كار كنند و به آن نیز افتخار می كنند، در صورتی كه علم مدیریت علم بكارگیری بهینه از تمام داشته های یك سازمان است.

وی با تاكید براینكه، در حال حاضر بسیاری از مدیران كشوراز بكارگیری توان نیروهای تحت امر خود ناتوان هستند، افزود: متاسفانه عدم استفاده از مدیران توانمند، حرفه ای و كارآمد در بدنه اجرایی كشور، آسیب های جبران ناپذیری به بخش های مختلف از جمله اقتصادی ، اجتماعی و فرهنگی كشور وارد ساخته است.

ندیمی با بیان اینكه، كشورمان در عین شایستگی فاقد الگوی اقتصادی مناسب می باشد، اظهار داشت: ایران همانند سایر كشورهای دنیا از جمله كشورهای آسیایی موفق بایستی با استفاده از مدیران حرفه ای و سیستم های نوین مدیریتی به سمت نظام خصوصی سازی كارامد حركت و تصدی گری دولت نیز هرچه بیشتر كاهش یابد.



** پورفلاح: با مقوله مدیریت سیاسی و خطی برخورد كرده ایم

رییس اتاق مشترك ایران و ایتالیا نیز در گفت و گو با ایرنا ضمن تاكید بر نقش اساسی مدیران حرفه ای در اداره یك كشور گفت: كشورهایی مانند آلمان و ژاپن كه پس از جنگ جهانی دوم دچار بحران ها و صدمات وارده وحشتناكی شدند تنها با استفاده از اهرم مدیریت توانسته اند بر مشكلات خود فائق آیند.

احمد پورفلاح با بیان اینكه، كشورهای پیشرفته درحال حاضر نخبگان دانشگاهی خود را برای تحصیل علوم مدیریت انتخاب می كنند، افزود: اینگونه كشورها در حال حاضر توانسته اند با سرمایه گذاری مناسب در این حوزه، سیستم های نوین مدیریتی را به جهان عرضه كنند.

وی با بیان اینكه، متاسفانه در طول سال های گذشته به مقوله مدیریت در كشورمان بی توجهی صورت گرفته است، گفت: در طول دهه های گذشته به هركسی كه هیچگونه تخصصی نداشته پست های مدیریتی داده شده كه این مسئله آثار تخریبی فراوانی را در كشور به دنبال داشته است.

پورفلاح كه 20 سال تجربه كاری در هیات نمایندگان اتاق بازرگانی تهران و ایران را در كارنامه كاری خود دارد، معتقد است: مدیریت فن بكارگیری صحیح دیگران است و مهم نیست كه یك مدیر به جزئیات بپردازد و آنها را بشناسد بلكه با برنامه ریزی و سازماندهی صحیح منابع می تواند یك سازمان را به بهره وری لازم برساند.

وی ادامه داد: بعنوان مثال یك مدیر بیمارستان حتما نبایستی از پزشكان انتخاب شود چرا كه صرف داشتن یك تخصص پزشكی برای مدیریت یك بیمارستان كافی نیست.

به گفته پورفلاح، سازمان مدیریت صنعتی در طول سال های گذشته شانه به شانه موسسات مدیریتی جهان حركت كرده هرچند در طول دوره ای ضعیف شد كه این نیازمند آسیب شناسی است.

وی با تاكید بر اینكه، حوزه تصمیم گیری در حوزه های مختلف كشورمان در طول سال های گذشته بسیار ضعیف عمل كرده است، گفت: هنگامی كه اعضای هیات مدیره یك تشكیلاتی خود قد كوتاه هستند به طور حتم برای حفظ جایگاه خویش مدیری را انتخاب می كنند كه از آنها كوتاه تر باشد.

پورفلاح با تاكید براینكه در طول دهه های گذشته در كشورمان با مقوله مدیریت بسیار خطی و سیاسی برخورد شده است، گفت: این درحالی است كه بایستی به فارغ التحصیلان نخبه دانشگاهی برای خدمت به كشور فضا و میدان لازم داده شود و در این خصوص باید وجدان كاری و مسوولیت ملی در نظر گرفته شود.

وی با اشاره به فعالیت های استاندارد آموزشی علوم و فنون مدیریت روز از سوی برخی از شركت ها در كشورهای پیشرفته جهان، بر استفاده هرچه بیشتر از توانایی های اینگونه شركت ها به منظور ارتقاء هرچه بیشتر سطح مدیریتی و برطرف نمودن نقاط ضعف سیستمی در كشورمان تاكید كرد و گفت: برخی از این شركت ها در بسیاری از نقاط جهان دارای نمایندگی بوده و سالانه بیش از 280 هزار مدیر تاپ به دنیا عرضه می كنند.

وی با اشاره به اینكه، امروز بسیاری از موسسات و شركت های بزرگ دنیا از سوی نخبگان ایرانی اداره می شوند، بر تشكیل یك كارگروه برای جذب ایرانیان موفق خارج از كشور برای استفاده از تجربیات مدیریتی آنها در كشورمان تاكید كرد.

گزارش: یوسف درویشی

اقتصام(5)1558