پنجره آشناي دنياي آنلاين

به گزارش ايرنا از وبسايت اطلاع رساني بريتانيكا،‌ مايكروسافت نام شركتي آمريكايي فعال در عرصه نرم افزار و سيستم عامل است. علاوه بر آن، اين كمپاني دست اندركار توليد كتاب و فيلم، راه اندازي ميل سرور، ساخت كنسول بازي، توليد ادوات جانبي رايانه و پليرهاي قابل حمل، مي باشد. دفتر اصلي تحقيق و توسعه آن واقع در ردموند واشينگتون است. اما در تمام دنيا دفتر و پژوهشگاه دارد، از جمله در كمبريج انگليس،‌ پكن، آخن آلمان، بنگلور هند، قاهره،‌ كمبريج ايالات متحده و نيويورك.

** تاسيس و اوج‌‌گيري

در سال 1975 دو دانشجوي جوان از دانشگاه سياتل به نام هاي بيل گيتس و پل آلن، تصميم گرفتند زبان برنامه نويسي بيسيك را براي استفاده در رايانه هاي شخصي بنويسند. اندكي پس از آن آنان اقدام به تاسيس شركت خود، مايكروسافت، نمودند. نام Microsoft از دو واژه microcomputer و software گرفته شده بود. طي چند سال آتي گيتس و آلن خود را درگير توسعه و بهبود بيسيك كردند. تا اينكه در سال 1980 كمپاني IBM براي نخستين كامپيوتر شخصي محصول خود (IBM PC) به آنها سفارش ساخت يك نرم افزار اساسي – كه بعدها سيستم عامل نام گرفت – را داد.

ليكن در عمل مايكروسافت هيچگاه يك سيستم عامل براي آي بي ام ننوشت. بلكه تصميم گرفت از شركتي ديگر يك سيستم عامل خريداري كند و پس از اعمال تغييراتي در آن تحت عنوان MS-DOS (Microsoft Disk Operating System) به IBM فروختش. پس از آن بود كه هجوم ديگر سازندگان رايانه شخصي براي خريد و استفاده از MS-DOS در دستگاه هاي توليدي شان آغاز شد. تا اوايل دهه 90 فروش بيش از صدميليون نسخه از داس سود سرشاري نصيب كمپاني مايكروسافت كرد و باعث شد همه سيستم عامل هاي ديگر زير سايه DOS به مرور كمرنگ شوند. تا اينكه مايكروسافت با عرضه يك سيستم عامل گرافيكي براي اولين بار، تحت نام ويندوز، به كلي آنها را از صحنه خارج كرد. در سال 1993 فروش ماهانه نسخه 3.0 سيستم عامل ويندوز به ركورد يك ميليون نسخه رسيد و نتيجه اين شد كه در حدود 90 درصد PCهاي دنيا نام مايكروسافت و ويندوز خودنمايي مي كرد. سال 95 شركت از Windows 95 رونمايي كرد كه مشتمل بر سيستم عامل MS-DOS نيز مي شد و طوري ساخته شده بود كه با همه كامپيوترهاي اپل هم كار كند. از همين نسخه برنامه هاي پرطرفداري مثل ورد و اكسل نيز عرضه شدند كه عملا رقباي سابقشان مثل Lotus و WordPerfect را براي هميشه از ميدان به در كردند.

به موازات اين فعاليت‌ها مايكروسافت در سال 1985 واحد انتشارات الكترونيك خود را نيز تاسيس كرد و با انتشار دايره المعارف چندرسانه اي موسوم به Encarta موفقيت قابل توجهي كسب كرد. همچنين با توليد MSNBC در حوزه سرگرمي و خدمات اطلاع رساني نيز اقدام به فعاليت هايي كرد.

در نتيجه اين فعاليت ها، از اوايل دهه 90 كمپاني مايكروسافت تبديل به يكي از قدرتمندترين و سودآورترين شركت هاي ايالات متحده شد. در واقع مايكروسافت از هر دلار فروشي كه داشت 25 سنت سود مي كرد كه براي خود يك ركورد به حساب مي‌آيد. در پايان سال مالي 1996 مايكروسافت براي نخستين بار به رقم سود خالص دو ميليارد دلار دست يافت. روال مزبور پرمنفعت طي سالهاي آتي و حتي در دوران ركود اقتصادي نيز تداوم يافت . به طوري كه در سال مالي 2009 اين رقم به 14 ميليارد دلار رسيد. همان طور كه انتظار مي رفت، اين رشد سريع و سرسام آور زمينه حسادت رقبا را نيز برانگيخت و از مايكروسافت بارها به اتهام نقض قوانين مختلف وبه سبب ايجاد فضاي انحصاري و غيررقابتي، شكايت شد و مديرانش به دادگاه فراخوانده شدند. به رغم قبول برخي از اين شكايت‌ها، باز هم هيچ يك نتوانست جلوي رشد و حركت رو به جلوي مايكروسافت را بگيرد و سيستم عامل اين شركت روز به روز در دستگاه هاي بيشتري در خانه ها و ادارات سرتاسر گيتي نصب و استفاده مي شد.



**دعواهاي حقوقي

با ورود پديده اينترنت، توجه سران اين كمپاني امريكايي نيز به پتانسيل و فرصت هاي درآمدزايي سيستم هاي شبكه اي جلب شد. پيرو همين رويكرد، در سال 1993 ويندوز NT ساخته و ارائه شد. البته تا سال 1996 از اين سيستم عامل جديد استقبالي نشد ولي از آن زمان موفق شد رقيب خود يعني برنامه NetWare ناول را كنار بزند و به جايگاه سيستم عامل شبكه اي نخست دنيا برسد. اما در حوزه نرم افزارهاي اينترنتي مايكروسافت تا سالها فعاليتي نداشت تا اينكه در سال 1996 با توليد مرورگر Internet Explorer و تعبيه آن در تمام نسخه هاي ويندوز به طور رايگان،‌ رسما به اين حوزه ورود كرد. البته همين كار منجر به شكايت Netscape از مايكروسافت به اتهام مختل كردن بازار مرورگرهاي اينترنتي شد كه باز هم پاي مايكروسافتي ها را به دادگاه باز كرد. پس از 30 ماه تحقيق و تفحص نهايتا مايكروسافت در زمينه نقض قانون آنتي تراست مجرم شناخته و ملزم به پرداخت جريمه شد.

شكايت ها از مايكروسافت به علت تلاش در ايجاد مونوپل همچنان ادامه داشت. تا جايي كه در سال 2004 اتحاديه اروپا بزرگ ترين جريمه تاريخ را براي مايكروسافت تعيين كرد و اين شركت را به جرم فعاليت هاي مونوپولي ملزم به پرداخت 611 ميليون دلار جريمه كرد. در سال 2008 اتحاديه اروپا همين ركورد را هم شكست و مايكروسافت را به خاطر قرار دادن نرم افزار چندرسانه اي اختصاصي خود در سيستم عامل ويندوز 1.35 ميليارد دلار جريمه كرد.



**ناكامي‌ها

در سال 2001 مايكروسافت اقدام به عرضه كنسول بازي خود، ايكس باكس، كرد كه در حضور كنسول هاي پرفروش ژاپني چون Wiiمحصول نينتندو و پلي استيشن سوني، موفق شد به سرعت جايگاه دوم كنسول هاي بازي را در جهان اشغال كند. مدل پيشرفته اين كنسول Xbox 360 سال 2005 توليد شد. سياست هاي مايكروسافت در اين حوزه نيز موفقيت آميز بود؛ تا جايي كه در سال 2010 به پرفروش ترين كنسول بازي ايالات متحده بدل شد. گرچه در اين مسير اين كمپاني ناكامي هايي را نيز تجربه كرد. به طور مثال به خاطر كاهش دادن قيمت ايكس باكس به منظور باقي ماندن در ميدان رقابت، درامد مايكروسافت از حوزه سرگرمي 6 درصد كاهش يافت. همين طور توليد سري پخش كننده هاي Zune كه براي رقابت با آّي‌پاد اپل طراحي شده بود، سال 2006 به علت عدم اقبال متوقف شد. در زمينه سيستم عامل موبايل نيز مايكروسافت براي رقابت با اندرويد تبليغات و سرمايه‌گذاري زيادي كرد و با توليدكنندگان مختلف از LG و HTC گرفته تا موتورولا و سامسونگ قرارداد بست؛ ليكن از نظر سهم بازار حتي نتوانست در خود بازار امريكا هم از اپل و بلك بري پيشي بگيرد. پروژه دايره المعارف Encarta هم سال 2009 متوقف شد.



**پيشتازي با ويندوز

مايكروسافت در سال 2001 تصميم گرفت در همه سيستم عامل هايش تغيير و تحول ايجاد كند. اين پروژه كه نامش Longhorn نهاده شد، به عللي چون تامين نيازهاي امنيتي و نيز سازگاري با ديگر وسايل سرگرمي خانگي، بارها با تاخير مواجه شد. اولين محصول اين پروژه ويستا بود كه در سال 2006 براي توليدكنندگان نرم افزار و در سال 2007 براي كاربران توزيع شد. ويستا از همان ابتدا با مشكلات متعددي مواجه شد. از جمله مهم ترين آنها ناسازگاري با سخت افزارها و نرم‌افزارهاي قديمي تر بود كه معضلات بسياري براي كاربران حاصل آورد. مشكل بزرگ ديگرش ساختار حجيمش بود كه نيازمند ريزپردازنده‌اي بسيار سريع و حافظه اي بسيار بيشتر بود تا تازه بتواند در حد ويندوز ايكس پي كارايي داشته باشد عرضه نسخه هاي متعدد از ويندوز ويستا هم مزيد بر علت بود كه خريداران را گيج مي كرد.

از سوي ديگر، Windows XP (به معناي تجربه ويندوز) سريع‌تر، پايدارتر، ايمن تر و سازگارتر از همه ويندوزهاي پيشين و پسينش بود. همه اينها باعث شد كاربران كمتر ميلي به ترك ويندوز ايكس پي داشته باشند و ويندوز ويستا عملا يك پروژه ناكام لقب بگيرد. همه شركت هايي كه با مايكروسافت قرارداد داشتند از ويندوز ويستا استفاده كنند، با نارضايتي تقاضا كردند سيستم‌هايشان به ويندوز ايكس پي برگردانده شود. نتيجه اين شد كه تا همين سال گذشته مايكروسافت ناچار شد به پشتيباني رسمي از ويندوز ايكس پي ادامه دهد.

درگيرودار همين ناكامي ها، وجود سيستم عامل هاي رقيب چون سيستم عامل اختصاصي اپل Mac OS X كه به موفقيت چشم گيري دست يافت و نسخه هاي رايگان و پرطرفدار سيستم عامل متن باز لينوكس، برتري مايكروسافت را در اين حوزه بيش از پيش تهديد مي كردند. با تمام اين مسائل هنوز هم مايكروسافت در بازار سيستم عامل چون هميشه پيشتاز بوده و در تمام اين سالها بين 86 تا 92 درصد سهم بازار در اختيار Microsoft بوده. عرضه ويندوز 7 در سال 2009 و نسخه هاي بعدي نيز باعث شد به مرور خاطره بد ويستا از ذهن كاربران زدوده شود.

**رقابت با گوگل

به رغم پيروزي موقت مايكروسافت در نبرد مرورگرهاي اينترنتي با Internet Explorer موتور جستجوي مايكروسافت Live Search همچنان پشت سر دو رقيب قدرش، ياهو و گوگل، قرار داشت. مايكروسافت به اميد تغيير شرايط و جايگاه خود در سال 2009 از موتور جستجوي نوين خود Bing رونمايي كرد كه ادعا مي شد يك موتور هوشمند با قابليت تصميم گيري است و قادر است اطلاعات و پيوندهاي مطلوب تري نسبت به موتور جستجوهاي معمولي در اختيار كاربر بگذارد. متعاقب عدم موفقيت مورد انتظار پروژه اخير، سرانجام سران مايكروسافت به اين فكر افتادند كه ياهو را به قيمت 44.6ميليارد دلار خريداري كنند. ياهو گرچه اين پيشنهاد را رد كرد ولي پس از يك سال چانه زني بالاخره موافقت كرد در وبسايت خود از بينگ استفاده كند و با تبليغات سايت مايكروسافت نيز همكاري داشته باشد. همچنين مايكروسافت وبسايت Wolfram Research را كه براساس الگوريتم هاي رياضي به جستجوي فراهوشمند مي‌پردازد،‌ به تصاحب خود درآورد. نبرد مايكروسافت با گوگل منحصر به موتورهاي جستجو نشد. در حوزه سرويس هاي ابري نيز همواره اين دو موسسه مبارزه داشته اند. سيستم عامل ابرمحور Windows Azure در سال 2008 براي مقابله با سيستم عامل كروم گوگل و نسخه ابري Office 365 در نقابل با Google Docs، محصولات مايكروسافت در همين ميدان رقابت بودند.

سال 2011 مايكروسافت شركت صاحب سرويس مكالمه معروف اسكايپ را با پرداخت 8.5 ميليارد دلار به تملك خود در‌آورد. تا آن هنگام اين گران ترين تملك تاريخ اين كمپاني محسوب مي شد. هدف مايكروسافت از اين ولخرجي رقابت با سرويس چت ويدئوي اپل Facetime و سرويس مكالمه اينترنتي گوگل Voice بود.



**مايكروسافت پس از بيل گيتس

تا ساليان سال مايكروسافت را همگان مترادف نام بنيانگذار، مالك اصلي و مديرعامل ، بيل گيتس، مي شناختند. تا اينكه در سال 2000 به طور غيرمترقبه اي گيتس تصميم گرفت زمام امور را به استيو بالمر، دوست دوران جواني اش واگذار كند و از مديرعاملي استعفا داد. البته گيتس تا سال 2006 به فعاليت در شركت ادامه داد؛ تا اين در سال 2006 عنوان مدير واحد نرم افزار را نيز به ري اوزي واگذار كرد و سرانجام سال 2008 به كلي از مايكروسافت خارج شد. و فقط سمت رياست هيئت مديره را براي خود نگاه داشت. ناگفته نماند، در سال 2014 استيو بالمر نيز جاي خود را به مدير عامل جديد ساتيا نادلا داد.

رفتن بيل گيتس، گمانه زني ها و نگراني هاي بسياري را نزد كارشناسان فن به دليل افول مايكروسافت و از دست دادن جايگاه ويژه اش در صنعت آي تي، برانگيخت. اما عملا هيچ يك از اين بدگماني ها رنگ واقعيت به خود نگرفت و كمپاني جايگاه خود را در اغلب حوزه هاي سنتي اش، از جمله سيستم عامل، توليد نرم افزارو سرويس هاي بازي آنلاين حفظ كرد.حتي با ورود بالمر مايكروسافت گام هاي بزرگي در حوزه توليد تلفن همراه، تبلت و لپ تاپ برداشت و به دارايي شركت بيش از پيش افزوده شد.



**برنامه‌هاي آتي

به عنوان برنامه هاي جديد،‌ تمركز مايكروسافت بر حوزه‌هاي موبايل، تبلت‌هاي باريك و احتمالا انعطاف پذير،‌ ابزارهاي لمسي، هولوگرام،‌ و ابزارهاي صوتي و ديجيتال نوين است. بدون شك اين برند معروف براي فناوري هاي پوشيدني مثل دستبندها و گوشواره هاي ديجيتال نيز برنامه هاي خاصي دارد تا از رقبايش عقب نيفتد.

اما در حوزه سيستم عامل مايكروسافت با عرضه ويندوز8 و ويندوز 8.1 در تلاش است با درس گرفتن از اشتباه هاي گذشته خود، بار ديگر كاربران خود را نااميد نكند و همچنان بتواند جايگاه نخست خود را در اين بازار حفظ كند. برنامه بعدي ويندوز 10 است كه براي اولين بار با اجراي ايده طراحي چندپلتفورمي براي رايانه هاي شخصي، تلفن همراه، ‌تبلت و لپ تاپ، از برنامه‌ريزي‌هاي مايكروسافت براي محكم كردن جاي پاي خود در حوزه سيستم عامل ابزارهاي همراه و بازگشتن به ميدان رقابت با اندرويد گوگل خبر مي دهد. در اين ميان، نكته اي كه كارشناسان امر بر آن انگشت مي گذارند و به عنوان يك هشدار براي مايكروسافتي ها مطرح مي كنند، اين است كه شايد زمان آن رسيده كه ديگر مايكروسافت به سوي رايگان كردن نسخه هاي ويندوز پيش برود تا بتواند نظر كاربران حاضر را جلب كند و در ميدان رقابت باقي بماند.

علمي **2043**1599