معماری ساختمانها و سازه‌های شهری ایرانی در چند دهه اخیر، دستخوش تحولات ناخوشایندی بوده و از هویت مذهبی،تاریخی و فرهنگی خود بسیار دور شده و شهركرد یكی از این شهرهاست كه نوع معماری و نمای ساختمانهای آن مانند دیگر شهرهای تاریخی دچار تغییرات زیادی شده است.
این تغییرات به نحوی است كه در بدو ورود هر مسافر یا گردشگری به شهر احساس نمی‌‌شود كه به شهر تاریخی شهركرد سفر كرده چراكه از هیچیك از نمادهای تاریخی و فرهنگی این شهر در سبك معماری ساختمانها اثری به چشم نمی خورد.
البته این موضوع قابل درك است كه هر شهری در مرحله گذار از سنت به مُدرنیته ملزم به ایجاد تغییراتی است و بیشك نمیتوان از این روند جلوگیری كرد اما با مدیریت این موضوع میتوان به آن نه به عنوان یك آسیب یا آفت بلكه به عنوان یك فرصت برای رشد و تكامل فرهنگ و هنر تاریخی و بومی خود بهره گرفت، اما در سالهای اخیر در حالی كه تخریب خانه‌های قدیمی در شهركرد رواج گرفت، آپارتمان سازی با اقبال بسیاری روبرو شد و امروز شهركرد با پیدایش سازه های بی هویت و بی معنا از هویت معماری تاریخی خود فاصله زیادی گرفته است.
اینكه چه دلایلی سبب فاصله گیری از معماری تاریخی این شهر گردیده و سازه های بی هویت و نامتناسب با اقلیم این شهر جایگزین آن شده، بی شك از اهمیت بالایی برخوردار است.
یك كارشناس اقتصاد شهری در همین پیوند به گزارشگر ایرنا گفت: با توجه به اینكه شهركرد به عنوان مركز استان چهارمحال و بختیاری دارای جایگاه سیاسی است، ساكنان شهرستانهای دیگر استان تمایل به سكونت در این شهر دارند و همین امر سبب رشد روزافزون جمعیت در شهركرد شده است.
وحید یگانگی افزود: جمعیت روز به افزایش و نیاز به مسكن سبب شده تا مسكن به یك كالای سرمایه ای تبدیل شود و از آنجا كه بازار مسكن و زمین سودآوری بالایی دارد، دلالان بسیاری وارد این بازار شده اند و با كمترین هزینه قصد دارند بیشترین سود را نصیب خود كنند.
وی با بیان اینكه بازار مسكن یكی از سودآورترین عرصه های اقتصادی كشور است، تصریح كرد: این موضوع سبب شده تا با موج گسترده ای از انبوه سازان مسكن مواجه شویم و افراد بسیاری برای كسب سود وارد بازار زمین و مسكن شوند.
به گفته این استاد دانشگاه، انبوه سازان به مسكن بعنوان یك كالا نگاه می كنند و برایشان كسب سودتر مهمتر از سبك و نوع معماری و حتی مصالح به كار رفته در ساختمان است.
یگانگی ادامه داد: همین امر سبب شده تا ما امروز با انبوهی از آپارتمان های بی هویت و بدون سبك و معماری بومی مواجه شویم.
وی، افت كیفی آموزش به مهندسان عمران و معماری در سالهای اخیر را دلیل دیگری بر شكل گیری ساختمانهای بی هویت در شهركرد دانست و گفت: در حالی كه در 10 سال گذشته دانش‌آموختگان رشته معماری در چند دانشگاه معتبر كشور و با گذراندن شش سال تحصیلی در دو مقطع كارشناسی و كارشناسی دانش آموخته می شدند اما در سالهای اخیر با راه اندازی دانشگاه های متعدد و پذیرش بالای دانشجو، ارائه خدمات آموزشی با افت كیفیت همراه شده است.
یگانگی، شكل گیری ساختمانهای موسوم به 'دو نقشه ای' را از دیگر علل ساخت و سازهای غیراصولی در شهركرد دانست و افزود: در بسیاری از مواقع افراد با ارائه یك نقشه استاندارد و اصولی مبادرت به دریافت مجوز ساخت می كنند اما با دریافت مجوز، نقشه دیگری را جایگزین نقشه اول می كنند كه این یك تخلف به شمار می رود.
این كارشناس اقتصاد شهری با بیان اینكه نظارت بر فرایند ساخت و سازها بر عهده سه نهاد شهرداری، راه و شهرسازی و سازمان نظام مهندسی است، تصریح كرد: بی شك هر یك از این سه دستگاه در این رابطه كوتاهی و قصور داشته اند و ضروری است تا با دقت و شفافیت لازم در انجام وظایف نظارتی خود اهتمام بیشتری به كار گیرند.
یگانگی بر نظارت سازمان بازرسی كل استان بر فرایند ساخت و سازها تاكید كرد و گفت: نظارتهای موجود نتوانسته است مانع پیدایش ساختمانهای غیراصولی شود و ضروری است تا سازمان بازرسی به منظور تشدید نظارتها به این حوزه ورود پیدا كند.
وی با اشاره به تاسیس گروه تخصصی شهرسازی در سازمان نظام مهندسی استان، اظهار كرد:با تشكیل شورایی متشكل از مهندسان این گروه و متخصصان نهاد شهرداری و اداره كل راه و شهرسازی می توان از یكسو در ارائه نقشه های ساختمانی متناسب با معماری بومی منطقه به متقاضیان اقدام و از سوی دیگر نظارتها را به نحو صحیح‌تری مدیریت كرد.
رییس گروه تخصصی شهرسازی سازمان نظام مهندسی استان چهارمحال و بختیاری خاطرنشان كرد: با تشكیل این شورا می توان از وقوع 80 درصد از تخلفات ناشی از ساخت و سازهای غیراصولی و معماری های بی هویت جلوگیری كرد.
با این توضحیات باید گفت كه با توجه به افزایش جمعیت و بالا رفتن هزینه‌های زندگی بویژه تامین مسكن به هر روی گریزی از آپارتمان‌سازی نیست اما باید سبك و معماری این ساختمانهای طویل را به سبك و معماری بومی شهر خود نزدیك كرد، سبكی كه با شرایط اقلیمی و فرهنگی شهر تناسب داشته باشد.
در عصر مُدرن و در شهری چون شهركرد كه دارای معماری ویژهای است و هنوز آثاری از آن در مناطقی از شهر و حومه آن از جمله 'چالشتر' مشاهده میشود، باید برای در امان ماندن از سبك‌های غربی و بی‌هویتی كه شناسنامه ندارند، الگوهای جدید مبتنی بر سبك‌های ایرانی- اسلامی و متناسب با فرهنگ و هنر منطقه طراحی شود.
با این همه، اكنون مسوولان شهری باید درصدد جبران این ضایعه معماری باشند و تا به سراسر شهر تسری پیدا نكرده است، راهكارهای لازم را تدبیر كنند.
گزارش از : خاطره حسین زاده
7363/
تاریخ انتشار: ۱۰ خرداد ۱۳۹۴ - ۱۳:۴۹
شهركرد- ایرنا- امروز با نگاهی به خیابانها و كوچه‌های شهركرد، اثری از معماری تاریخی این شهر دیده نمی‌‌شود و سبك‌های بی‌معنا و بی‌هویت، سایه سنگینی بر پیكره معماری بومی این شهر انداخته است.