تاجیكستان؛ مدافع عضویت دائم ایران در سازمان شانگهای

بنا به اعلام وزارت امور خارجه تاجیكستان، وزیران كشور 11 دولت عضو سازمان همكاری شانگهای، روزهای پنجشنبه و جمعه هفته جاری (14 و 15 خرداد) برای بررسی موضوعات سیاسی و امنیتی و تقویت همكاریهای خود در این زمینه در دوشنبه تشكیل جلسه می دهند.

انتظار می رود 'عبدالرضا رحمانی فضلی' وزیر كشور جمهوری اسلامی ایران نیز در این نشست شركت كند.

سازمان همكاری شانگهای، یك نهاد فرامنطقه ای و بین المللی متشكل از 11 كشور است كه در حاضر كشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، ازبكستان و تاجیكستان، اعضای اصلی و ایران، هند، افغانستان، پاكستان و مغولستان اعضای ناظر آن را تشكیل می دهند.

هدف این سازمان، گسترش همكاریهای امنیتی، اقتصادی و فرهنگی میان اعضای آن است.

«رستم نظراف» استاد اقتصاد دانشگاه ملی تاجیكستان در این زمینه به خبرنگار ایرنا در دوشنبه گفت: هرچند ایران در اجلاس شانگهای به عنوان عضو ناظر حضور دارد اما ما امیدواریم هرچه زودتر به عنوان عضو اصلی شانگهای شناخته شود، چون ایران و تاجیكستان دو كشور هم تاریخ ، هم سرنوشت ، هم فرهنگ ، هم زبان و هم دین بوده و به عبارت دیگر، اصلاً یكی هستند.

وی با تاكید بر اینكه چنین اتفاقی می تواند برای تاجیكستان بسیار مفید باشد، افزود: اگر ایران عضو اصلی سازمان شانگهای شود، بسیاری از مسائل مهم و حساس ژئوپلتیكی به نفع دولت های عضو سازمان شانگهای به ویژه تاجیكستان ، افغانستان و ایران حل خواهد شد چرا كه این سه كشور فارسی زبان، منافع مشتركی ژئوپلتیك دارند.

نظراف خاطرنشان كرد: اگر تعداد كشورهای هم دین و هم زبان در سازمان شانگهای بیشتر شود، منافع آن برای همه اعضا به ویژه كشورهای فارسی زبان افزایش خواهد یافت.

این استاد دانشگاه تاجیكستان گفت: ما امیدواریم با محقق شدن هرچه سریعتر عضویت دائم ایران در اجلاس شانگهای، دولتی را در كنار خود ببینیم كه در هر زمان و با رخ دادن هر مساله بتوانیم به این عضو بزرگ و اصلی مراجعه كنیم.

وی افزود: ما مطمئن هستیم كه ایران هم در سیمای تاجیكستان در سازمان شانگهای، طرفی را می بیند كه با او همراه است و با یك عقیده و استراتژی مشخص فعالیت می كند تا بتواند از قابلیت و كامیابیهای این سازمان به نفع همه اعضای آن بهره ببرد.

به گفته كارشناسان، سازمان همكاری شانگهای كه با هدف تقویت همكاری‌های چندجانبه امنیتی، اقتصادی و فرهنگی در سال 2001 میلادی پایه‌گذاری شده، از همان زمان تاكنون در حال بهبود نقش و جایگاه خویش در عرصه معادلات منطقه ای و جهانی بوده است.

عضویت كشورهایی نظیر روسیه، چین، هند، ایران، پاكستان، قزاقستان، قرقیزستان،تاجیكستان ، ازبكستان، مغولستان و افغانستان در سازمان همكاری شانگهای موجب شده است این سازمان، علاوه بر در اختیار داشتن یك چهارم سطح خشكی‌های كره زمین، بزرگ‌ترین ظرفیت اقتصادی، نظامی، هسته‌ای و فضایی جهان را در اختیار داشته و در عین حال، بزرگترین تولیدكننده و مصرف كننده انرژی در جهان نیز باشد.

سازمان شانگهای كه در واقع، نوعی توافق كشورهای مخالف با غرب در قالب یك سازمان بین المللی است، علاوه بر همكاری‌های اقتصادی و فرهنگی، بر همكاریهای امنیتی و نظامی نیز تاكید دارد و می تواند در حل بحران های منطقه ای و مسائل حساس بین المللی از جمله مسایل امنیتی در آسیای میانه به ویژه تروریسم، جدایی طلبی و افراطی گری و همچنین بحرانها و درگیریهای اوكراین ، عراق، سوریه ، فلسطین و یمن ایفای نقش كند.

گستره اعضای این اجلاس از شرق تا غرب آسیا، همسویی مواضع چین و روسیه در قبال مسائل منطقه‌ای و بین‌المللی، تأثیرپذیری كشورهای آسیای مركزی از این دو قدرت بزرگ، و وجود زمینه‌های لازم برای برخورد با چالش‌های امنیتی مشترك، اكنون سازمان همكاری شانگهای را در موقعیت تعیین كننده تری نسبت به گذشته قرار داده است.

با تبدیل وضعیت از ناظر به عضو اصلی و توجه بیشتر اعضای شانگهای به مواضع جمهوری اسلامی ایران، رسیدن به این موقعیت برتر تسهیل خواهد شد .

بسیاری از كارشناسان معتقدند تهران با تدابیر راهبردی خود در باره مسائل بین المللی و منطقه ای می تواند سازمان شانگهای را تا اندازه زیادی، از حالت سكون و ركود خارج كند. در این زمینه، تغییر عضویت ایران به عضو اصلی به شكل گیری مثلت قدرتمند پكن- مسكو و تهران در قالب شانگهای جدید منجر شده و این روند به تقویت هر چه بیشتر این سازمان خواهد انجامید.

علاوه بر آن، تبدیل عضویت كشورهایی همچون پاكستان و افغانستان از ناظر به اصلی كه خود نیز قربانی تروریسم هستند می تواند در سازمان شانگهای، همگرایی و هم افزایی بیشتری را در جهت مبارزه با گروه های افراطی فراهم كند و اعضای این سازمان را در جهت مقابله با تروریسم تكفیری در منطقه مصمم تر سازد.

آساق* 2 *312*1551