اين شهرستان از مجموع 17 هزار و 800 هكتار باغهاي گردوي استان همدان نزديك به پنج هزار و پانصد هكتار را به خود اختصاص داده و به لحاظ كمي و كيفي توليد محصول گردو رتبه اول استان را دارا است.
گردو در شهرستان تويسركان فراتر از يك محصول باغي بلكه محور چرخش چرخهاي اقتصادي و معيشتي مردم است و بنيه مالي عموم مردم تا حد قابل توجهي به ميزان برداشت گردوي ساليانه از باغهاي خود بستگي دارد.
شب پنجم ارديبهشت ماه سال جاري در پي افت شديد و ناگهاني دماي هوا، بيش از 80 درصد از باغ هاي گردوي تويسركان به گونه اي دچار آسيب و خسارت شد كه بي شك ميزان ثمر دهي اين محصول در فصل برداشت خود با كاهش بسيار زيادي همراه خواهد بود.
شغل بسياري از مردم تويسركان به صورت مستقيم و يا غير مستقيم به باغهاي گردو و شغلهاي وابسته به آن نظير فروش نهال گردو، شخم زدن باغات، واسطه گري بازار فروش، سم پاشي درختان گردو، تغذيه گياهي درختان گردو، جمع كردن گردو، فروش ابزار لازم براي برداشت گردو و شكستن، مغز كردن و سرد بندي آن گره خورده است.
اگر در خوشبينانه ترين حالت، ميانگين برخورداري از باغات گردو براي هر خانوار، يك هكتار در نظر گرفته شود حداقل پنج هزار و پانصد خانواده از عايدات باغ هاي گردو امرار معاش مي كنند و اين در حالي است كه بسياري از مردم نيز با وجود نداشتن باغات گردو به سبب اشتغال در صنايع و اشتغال وابسته به اين محصول مانند توليد كنندگان دستگاههاي گردو شكن و كارگران كارخانه كربن اكتيو شهرستان كه ماده اوليه آن پوست گردو است، از درآمد زايي اقتصادي اين بخش استفاده مي كنند.
در حقيقت خسارت و آسيب ديدگيهاي گسترده باغات گردوي تويسركان، فضاي كسب و كار اين شهرستان را با ركود و ايستايي مواجه مي كند و نشانه هاي اين ركود قبل از فرا رسيدن فصل برداشت گردو و از هم اكنون در ميان مردم مشاهده مي شود به گونه اي كه بسياري از باغداران پس از سرما زدگي شديد درختان گردوي خود با دلسردي مواجه شده و حتي به باغ هاي خود سر نمي زنند.
مشكلات و نارسايي هاي حوزه اقتصاد و معيشت همواره در جوامع مختلف بشري پيامدهاي روحي و رواني را به دنبال دارد كه احتمال ايجاد ناهنجاري هاي اجتماعي را افزايش داده و روند حركت به سوي توسعه پايدار را با كندي مواجه مي كند.
شهرستان تويسركان در سالهاي اخير با پديده خسارت بار مهاجر فرستي و كوچ چشمگير ساكنان خود به شهرها و استانهاي ديگر كشور به گونه اي روبرو بوده كه كاهش 30 درصدي جمعيت از اوايل پيروزي انقلاب اسلامي تاكنون را تجربه كرده است.
در اين ميان سرما زدگي گسترده باغهاي گردو از يك سو و كمبود شديد منابع آب كشاورزي از سوي ديگر روند مهاجر فرستي تويسركان را تشديد كرده و روستانشيناني كه معيشت و زندگي روزمره خود را در تهديد مي بينند تصميم به تغيير محل زندگي و مهاجرت از ديار خود مي كنند.
گرچه برخي از اين مهاجران حضور خود در شهرهاي ديگر را موقتي و براي گذر از شرايط بحران اعلام مي كنند اما هيچگونه تضميني براي برگشت آنها به زادگاه خود وجود ندارد.
علاوه بر اين بر اساس آمار و اطلاعات رسمي، تعداد دختران در سن ازدواج و يا مسن تر در بسياري از روستاهاي تويسركان بيشتر از تعداد مردان است كه سن آنها از مقطع زماني لازم براي برخورداري از اشتغال گذشته و اين به معناي رشد منفي روستاهاي اين شهرستان، ايجاد سير نزولي در عرصه توليد به دليل نبود نيروهاي كار جوان و جديد و حركت روستاها به سمت مصرف گرايي است.
معاون امور باغداري وزير جهاد كشاورزي در اين رابطه به ايرنا گفت: ايجاد باغهاي الگو با بكارگيري روشهاي علمي و فني موجب ترويج باغداري نوين و ايجاد بيشترين بازدهي در بخش توليدات باغي مي شود.
طهماسبي افزود: بهترين راه براي مبارزه با رويدادهاي آسيبزا مانند سرمازدگي هاي فراگير در باغات، ايجاد باغ هاي نمونه و الگويي است كه اصول تخصصي، علمي و فني باغداري در آنها رعايت مي شود.
وي بيان كرد: در حقيقت مردم به طور مستقيم ميزان بازدهي محصولات و كاهش هزينه هاي اضافي در اين بخش را مشاهده مي كنند و به سمت استفاده از روش هاي نوين و علمي ترغيب مي شوند.
وي با اشاره به اينكه در روند ايجاد باغهاي الگو، اصلاح سيستم آبياري، تغذيه گياهي درختان و فرآيند سرشاخه كاري نيز مورد توجه قرار مي گيرد، تصريح كرد: دولت تامين 85 درصد هزينه هاي مورد نياز براي ايجاد اين گونه باغها پس از تجميع باغات را عهده گرفته است.
وي اذعان كرد: براي اجراي اين طرح در شهرستان تويسركان، شش منطقه باغي گردو پيشنهاد شد كه پس از بررسيهاي كارشناسانه سه منطقه باغي برگزيده و برآورد هزينه هاي لازم براي آن در حدود پنج ميليارد و 400 ميليون ريال تخمين زده شد.
طهماسبي تاكيد كرد: در حال حاضر مشكل اصلي باغداري و كشاورزي در شهرستان تويسركان معضل كم آبي محسوب مي شود كه بايد با يكپارچه سازي باغات و مزارع و استفاده بهينه از منابع آب به سمت برطرف ساختن اين معضل حركت كرد.
وي درباره بروز آفت كرم خراط در سالهاي آينده در باغهاي تويسركان هشدار داد و تصريح كرد: اگر تدابير و پيش بينيهاي لازم صورت نگيرد اين معضل خسارت بار در باغهاي تويسركان گسترش مي يابد.
او خاطرنشان كرد: بخشي از سرمازدگي درختان گردوي تويسركان به دليل ضعيف بودن ارقام مختلف آن است كه در پي نبود اطلاع رساني بهنگام و كارشناسي شده از سوي هواشناسي، خسارات فراواني را ايجاد كرد.
به گفته وي براي جلوگيري از بروز چنين حوادثي در آينده بايد علاوه بر استفاده از ارقام مقاوم گردو در برابر سرما از روش هاي علمي سرشاخه كاري و پيوند زدن استفاده كرد.
طهماسبي همچنين بر استفاده از سامانه نوين آبياري و استفاده از تجهيزات پيشرفته باغداري مانند ماشين مولد باد تاكيد كرد.
مدير اداره جهاد كشاورزي نيز در اين زمينه به ايرنا گفت: سرمازدگي شديد و گسترده اخير در باغهاي گردوي تويسركان موجب مي شود تا مردم به تدريج از الگوي پرورش تك محصولي باغي به سمت چند گونگي محصولات باغي حركت كنند.
مسعود اكبري افزود: بهترين راهكار براي جلوگيري از وقوع چنين حوادث خسارت بار در آينده علاوه بر حركت به سوي الگوي كشت جديد، استفاده از ارقام مقاوم در برابر سرماي درختان گردو، تغذيه گياهي مرتب درختان، استفاده از روشهاي سرشاخه كاري و پيوند زني و روشهاي علمي و نوين باغداري و كشاورزي است.
وي اظهار كرد: آنچه از اخبار متفاوت در زمينه جبران خسارات وارد شده به باغات گردوي تويسركان به گوش مي رسد، استمهال تسهيلات مربوط به بخش كشاورزي، اعطاي تسهيلات جديد در اين حوزه و اجراي طرحهاي عمراني حوزه كشاورزي مانند كانال كشي آب در مناطقي كه خسارت بيشتري ديده اند در دستور كار مسوولان قرار دارد.
اكبري ادامه داد: تحقيقات علمي و كارشناسانه براي مقابله با سرمازدگي و تگرگ زدگي در باغات اين شهرستان در حال انجام است.
وي گفت: با توجه به سرمازدگي گسترده باغات تويسركان در سال جاري، راهكارهاي علمي مبارزه بلند مدت با اين آسيب با توجه به شرايط اقليمي، آب و هوايي و جغرافيايي اين شهرستان در دستور تحقيات قرار گرفته است.
اكبري بيان كرد: اكنون برخي راهكارها براي مقابله با پديده سرمازدگي باغات مطرح است اما براي پيدا كردن قطعيت علمي بايد مورد آزمايشهاي علمي قرار گيرند.
وي بر لزوم حركت به سوي خارج شدن حوزه كشاورزي شهرستان تويسركان از حالت تك محصولي تاكيد كرد.
وي تصريح كرد: اكنون زمان آن رسيده كه الگوي كشت در باغات و مزارع شهرستان تويسركان تغيير كند اما اين موضوع با توجه به زمان بر بودن و برخي مشكلات جانبي با مقاومت كشاورزان و باغداران روبرو مي شود.
بخشدار مركزي تويسركان نيز با اشاره به نقش موثر صندوق بيمه محصولات كشاورزي در زمينه كاهش خسارات باغي از عملكرد اين صندوق در چند سال اخير انتقاد كرد و گفت: بيمه به طور تمام و كمال هزينه هاي لازم را از باغداران و كشاورزان دريافت مي كند اما به هنگام پرداخت خسارت بر طبق قرارداد و تعهدات خود عمل نمي كند.
سعدي عبدلي افزود: چهار سال قبل اوج استقبال باغداران و كشاورزان از بيمه اراضي خود بود كه با توجه به عملكرد ضعيف بيمه، اعتماد عمومي مردم از اين نهاد سلب شد و در حال حاضر و در شرايط خسارت بار سرما زدگي اخير تنها 15 تا 20 درصد باغ هاي و مزارع كشاورزي شهرستان تويسركان زير پوشش بيمه قرار دارند.
وي خواستار اجراي طرحهاي عمراني مرتبط با كشاورزي مانند اصلاح جوهاي آب، احداث حوضچه هاي نفوذ آب و كانال كشي اصولي براي آبرساني به منظور دلگرمي روستاييان و باقي ماندن آنها در روستاهي خود شد.
تويسركان يكي از شهرستانهاي استان همدان واقع در 90 كيلومتري شهر همدان است كه با برخورداري از نزديك به پنج هزار و 500 هكتار باغ هاي گردو، عنوان برتر توليد اين محصول از نظر كمي و كيفي در استان را داراست.
باغهاي گردوي تويسركان در پي افت شديد و ناگهاني هوا در شب پنجم ارديبهشت ماه سال جاري با سرمازدگي گسترده و خسارت باري روبه رو شدند كه به بيش از 80 درصد از باغاهاي گردو آسيب رساند و خسارتي افزون بر يك هزار و 400 ميليارد ريال بر جاي گذاشت.
گردوي تويسركان به لحاظ كيفيت و مرغوبيت از شهرتي جهاني برخوردار است.
7524/6993
تاریخ انتشار: ۲۴ خرداد ۱۳۹۴ - ۱۴:۱۳
تويسركان- ايرنا- تويسركان مهد طلاي سبز يكي از شهرستانهاي همدان است كه بنيان و اساس اقتصاد، درآمدزايي و اشتغال ساكنان آن بر پايه باغداري و كشاورزي بنا نهاده شده است.