شهر چارلستون با ١٢٠ هزار نفر جمعيت، كه يك چهارم آن سياهپوست است، به خاطر وجود تعداد زيادي كليسا و ساكناني از نژادها و عقايد ديني مختلف به «شهر مقدس» شهرت دارد. اين شهر سابقه‌اي طولاني در مبارزات مدني براي احقاق حقوق سياهپوستان در امريكا دارد. با اين وجود به نظر مي‌رسد اين روزها تحمل و ميزان پذيرش آزادي نژادي و فرهنگي ساكنان اين شهر مقدس كاهش يافته است. مسئولان شهري چارلستون مي‌گويند اين قتل از روي نفرت بوده است؛ بدين معنا كه انگيزه‌هايي همچون تعصب نژادي، مذهبي، جنسيتي و يا از اين دست در انجام آن دخيل بوده است.
از آنجا كه كليساي مزبور از مكانهاي تاريخي و معتبر سياهپوستان بوده و حتي مارتين لوتر كينگ رهبر مبارزات حقوق مدني در آوريل سال 1962 هم در اين كليسا سخنراني كرده بود؛ ظن‌نژاد پرستانه بودن اين حمله تقويت مي‌شود. به طور كلي نژادپرستي همواره به عنوان يك مسأله مهم در ايالات متحده از دوره استعمار و برده‌داري مطرح بوده است.
با انتخاب اوباما به عنوان نماينده‌اي سياهپوست در كاخ سفيد، انتظار مي‌رفت شرايط سياهان بهبود يابد، اما نه تنها چنين اتفاقي نيفتاد بلكه با تكرار مداوم حوادث تلخ عليه سياهپوستان، آمار قتل، زنداني شدن بدون تفهيم اتهام و برگزاري دادگاه، دستگيري‌هاي بي‌علت و تضييع حقوق اجتماعي سياهپوستان وضعيت وخيم تر هم شده است.
سؤال كليدي كه در اينجا مطرح مي‌شود اين است كه چرا جامعه امريكا پس از پشت سرگذاشتن تاريخي طولاني در مبارزه با تبعيض نژادي، همچنان شاهد ادامه اين سياست‌هاي تبعيض‌آميز است و حوادث تلخي همچون كليساي شهر چارلستون در آن رقم مي‌خورد؟ نگاهي گذرا به وضعيت اقتصادي، سياسي و اجتماعي سياهپوستان در امريكا پاسخ روشني به اين سؤال خواهد داد. يافته‌هاي جديدترين تحقيق مؤسسه پيو نشان مي‌دهد يك خانواده سفيدپوست امريكايي 13 برابر بيشتر از خانواده سياهپوست ثروت دارد و از سال 2010 تا 2013، تنها ثروت شهروندان سفيد پوست امريكايي افزايش يافته است.
هنوز هم در اين كشور هستند مدارسي كه از ثبت نام كودكان سياهپوست به دلايلي واهي امتناع مي‌كنند، نحوه برخورد پليس با سياهان يكي ديگر از اشكال تبعيض نژادپرستانه در امريكاست. بر اساس آمارهاي منتشر شده، در اين كشور به طور متوسط هر 36 ساعت يك سياهپوست به دست پليس كشته مي‌شود! بازداشت‌هاي گسترده سياهپوستان از ديگر اشكال نژادپرستي در امريكاست. طبق آخرين آمار حدود 12 درصد از كل جمعيت امريكا را سياهپوستان تشكيل مي‌دهند، اين در حالي است كه حدود 40 درصد از كل بازداشت‌هاي اين كشور را شامل مي‌شوند!
كوتاه سخن آنكه نرخ بيكاري بالا، ميانگين حداقلي درآمد، بي‌خانماني، افزايش فقر و تبعيض سبب شده است سياهپوستان امريكا خود را شهروندان درجه اول اين كشور به حساب نياورند و نتوانند براحتي در دل جامعه امريكا ادغام شوند. در طرف مقابل نيز گسترش‌نژاد‌پرستي در بخش‌هاي دولتي امريكا، تبليغات منفي عليه سياهپوستان و مجرم و خطرناك توصيف كردن آنها سبب شده است سفيد‌پوستان امريكا هم اقليت‌هاي نژادي از جمله سياهپوستان را تهديدي عليه آرامش و امنيت خود تلقي كرده و رويكرد منفي نسبت به آنها داشته باشند.
بنابراين چنانكه دولت امريكا قصد دارد از تكرار حوادث خونيني همچون كشتار در كليساي چارلستون و حوادث فرگوسن جلوگيري كرده و تساهل نژادي، مذهبي و قومي را در جامعه امريكا نهادينه كند، لازم است كه اصلاحات ساختاري را از خود شروع نموده و ساختارهاي دولتي همچون پليس، ساختار آموزشي و نهادهاي قضايي را از اعمال سياست‌هاي تبعيض‌آميز منع كند. همان‌گونه كه در آن حديث معروف «الناس علي دين ملوكهم» هم بخوبي اشاره شده است؛ مردم جامعه عموماً نگاهشان به حاكمان است و رفتار و كردار خويش را بر اساس همان باورها و اقداماتي كه دولت با ابزارهاي تبليغاتي و رسانه‌هاي عمومي تحميل مي‌كند، تنظيم مي‌كنند. در نتيجه تا زماني كه رفتارها و آراي تبعيض‌آميز عليه سياهپوستان در سطح نهادهاي دولتي امريكا وجود دارد، بايد انتظار وقوع حوادث تلخ اين چنيني را در سطح جامعه امريكا نيز داشت.
*استاد دانشگاه
**روزنامه ايران/دوشنبه يكم تير 1394
تاریخ انتشار: ۱ تیر ۱۳۹۴ - ۰۹:۰۱
در آخرين روزهاي هفته گذشته يك جوان سفيدپوست، حاضران در يك كليساي تاريخي جامعه سياهپوستان در شهر چارلستون ايالت كاروليناي جنوبي امريكا را به گلوله بست. در اين حادثه ٩ نفر از جمله كشيش اين كليسا كشته شدند.