به گزارش ایرنا، خلاقیت، ذوق هنری و قدرت ابتكار صنعت گران ایرانی موجب شده است ایران از دیرباز در تولید محصولات صنایع دستی از موقعیتی ممتاز و شهرتی عالم گیر برخوردار باشد.
بررسی های پژوهشگران و ایران شناسان نامداری چون 'پروفسور پوپ' و 'گیرشمن' و 'اشمید ' و 'هانری رنه دالمانی ' و تحلیل های دقیق آنان از صنایع دستی ایران، بیانگر ارزش های استثنائی و جایگاه منحصر به فرد این هنر- صنعت اصیل و ارزنده ایران است.
در این میان واقع شدن تبریز به عنوان پایتخت فرش جهان و بزرگترین و اقتصادی ترین شهر نزدیك به مرزهای قفقاز، آسیای میانه و اروپا به نوعی دروازه اقتصادی ایران به شمار آمده و تجارت از جاده قدیمی ابریشم كه در سال های دور شاهرگ تجاری منطقه محسوب می شد، رونق صنایع دستی و بالندگی آن را موجب می شد و تجار و بازرگانان آنان را به عنوان كالای ذیقیمت برای فروش به كشورهایشان می بردند.
پس از پیشرفت و توسعه جوامع و ایجاد راه های جدید ارتباطی به جز راه های زمینی صنایع دستی از مد افتاد و جای خود را تا حدودی به صنایع ماشینی و پرزرق و برق داد.
گرچه صنایع ماشینی هیچگاه زیبایی و لطافت صنایع دستی را نداشته ولی به علت پایین بودن قیمت و تولید تیراژی آن مشتریان خوبی پیدا كرده و به این ترتیب سهم صنایع دستی از بازار كمتر و كمتر شده و این موضوع موجب منسوخ شدن برخی رشته ها و به فراموشی سپرده شدن تعدادی دیگر شده است.
اقسام صنایع دستی تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فرآورده های آنها به صورت دستی انجام می گیرد و در چارچوب فرهنگ و بینش فلسفی، ذوق و هنر انسان های هر منطقه، با توجه به میراث قومی آنها ساخته و پرداخته می شود و بر همین اساس است كه ارزش هنری و معنوی می یابد و با صنایع ماشینی قابل مقایسه نیست.
در ایران 370 رشته صنایع دستی به ثبت رسیده است، طبق دسته بندی صورت گرفته توسط كارشناسان سازمان صنایع دستی ایران ( بر مبنای روش و تكنیك ساخت ) 24 دسته صنایع دستی در ایران وجود دارد.
این رشته های صنایع دستی شامل بافته های داری، دست بافی، بافتنی، روكاری، چاپ های سنتی، نمد مالی، سفالگری و سرامیك سازی، شیشه گری، تولید فرآورده های پوست و چرم، ساخت محصولات فلزی وآلیاژ، قلم زنی، مشبك كاری، حكاكی روی فلزات و آلیاژها می باشد.
سنگ تراشی ، حكاكی روی سنگ و معرق سنگ، خراطی چوب، ریزه كاری و نازك كاری چوب، منبت كاری، كنده كاری و مشبك كاری چوب، حصیر بافی، خاتم سازی، معرق كاری، كاشی گری، ملیله كاری، میناكاری، ساخت اشیاء مستظرفه و هنری، ساخت زیور آلات، ساخت سایر فراورده های دستی از رشته هایی هستند كه به صنایع دستی ایران جان داده و شهره جهانی كرده اند.
از این تعداد 75 رشته صنایع دستی از جمله قالی بافی ،سفالگری ، قلمزنی روی مس ، كفش‌دوزی ، كنده كاری ، گلدوزی ، گلیم‌بافی ، معرق‌كاری ، منبت‌كاری ، نقاشی روی سرامیك ، نقره كاری و نگارگری در آذربایجان شرقی به دست هنرمندان این استان روح زیبایی یافته و چشم هر بیننده ای را می فریبد.
فرش تبریز و هریس آوازه جهانی داشته و در هر نقطه ای از جهان لطافت و ظرافت آن مورد پسند خاص و عام است اما ماشینی شدن در كنار فرش های تقلبی چینی به این صنعت اول استان ضربه می زند.
هنرهای چوبی ( خاتم، معرق، منبت و سبد و حصیر بافی)، دستبافت های سنتی ( پشمی، ابریشمی، جاجیم بافی)، چاپ های سنتی، شیشه گری، فلزكاری ( قلم زنی، حكاكی و ملیله دوزی)، رودوزی ها( سوزن دوزی، پته دوزی، شكمه دوزی و گلابتون دوزی)، نمدمالی، كتاب آرایی ( مینیاتور، تذهیب ) از دیگر رشته های صنایع دستی در استان است.
مدیركل میراث فرهنگی،صنایع دستی و گردشگری آذربایجان شرقی در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: حدود هفت هزار و 500 هنرمند در بیش از 70 رشته در صنایع دستی استان فعالیت می كنند.
'فرزین حق پرست' افزود: سه رشته سبدبافی كشسرای مرند، سفال زرین فام تبریز و پاپیه ماشه تبریز (نقاشی لاكی روی چیزی مثل قلمدان) احیا شده است.
معاون صنایع دستی اداره كل میراث فرهنگی آذربایجان شرقی نیز گفت: برای حفظ رشته های صنایع دستی در شهرستان های استان به جز تبریز آموزش رشته های صنایع دستی رایگان است.
'فرشاد به آفرین' اظهار كرد: در تبریز نیز دوره های آموزشی برای شاغلین صنایع دستی با هدف توانمندسازی و دانش افزایی هنرمندان برگزار می شود.
وی معرفی، تبلیغات و بازاریابی تخصصی و فروش آنلاین صنایع دستی را راه حل جلوگیری از به فراموشی سپرده شدن صنایع دستی و رونق اقتصادی آن دانست.
روسری كلاقه ای اسكو، چاپ باتیك ، مسگری از جمله صنایع دستی استان است كه غبار فراموشی روی آن را گرفته ، روزگاری سر و صدا و ضربات چكش در بازار مسگران گوش هر رهگذری را كر می كرد.
صنعت چاپ باتیك روش غالب چاپ در منطقه بود ،البته برخی از صنایع دستی ضرورت خود را از دست دادند اما برخی دیگر هنوز هم با حمایت های مختلف می توان فرصت بقا و كسب درآمد را به آنها داد و همچنان آنان در سبد سوغات و خرید های گردشگران داخلی و خارجی جای داد.
7223/6183/1352
تاریخ انتشار: ۱ تیر ۱۳۹۴ - ۰۹:۵۵
تبریز - ایرنا - صنایع دستی به عنوان یكی از شاخص های مهم فرهنگی و معرفی تاریخ و فرهنگ منطقه همواره از دیرباز سهم بسزایی در رونق اقتصاد و تجارت منطقه داشته اما هر چه به زمان معاصر نزدیك شده ایم از رونق آن كاسته و رویكرد ماشینی و صنعتی این صنایع افزوده شده است.