لكه هایی روی پوست كه اغلب با خارش شدید آزاردهنده ای همراه است؛ این بیماری پوستی كه معمولا از بدو تولد و دوران كودكی بروز می كند و تا بزرگسالی فرد را رها نمی كند، «اگزما» (eczema) نام دارد.
طبق آمارهای بین المللی، اگزما 30 تا 40 درصد موارد بیماری های پوستی را به خود اختصاص می دهد.
شاید به قول یكی از پزشكان قدیمی این بیماری موجب مرگ فرد نمی شود اما به خاطر خارش شدید، حسابی آزاردهنده است؛ خارشی كه به این راحتی‌ها دست از سرت برنمی دارد و حتی مقاومت در نخاراندن نیز از كسی بر نمی آید.
خشكی برخی نقاط پوست مانند انگشت ها، دور لب، كنار گوش، آرنج ها، دست ها و پوست سر از آثار این بیماری پوستی است.
** وقتی اگزما فرد را كلافه می كند
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران به خبرنگار سلامت ایرنا می گوید: اگزما یك بیماری التهابی و رایج پوستی است كه به خاطر واكنش پوست به انواع مواد حساسیت زا ایجاد شده است.
دكتر عباس زمانیان می افزاید: شاخصه مهم بیماری اگزما، خارش است كه كیفیت زندگی فرد را تحت تاثیر قرار می دهد.
** علایم و انواع اگزما
وی ادامه می دهد: پوسته پوسته شدن ضایعات و ترشحات پوستی، عفونت ثانوی پوست و گاهی سفت و ضخیم شدن ضایعات از علایم بیماری اگزما به شمار می رود.
زمانیان با بیان اینكه درماتیت یا اگزمای آتوپیك از انواع اگزما به شمار می رود، تصریح می كند: اگزمای آتوپیك یكی از مهمترین انواع اگزما بوده كه در این نوع اگزما سیستم ایمنی بدن درگیر می شود.
وی می افزاید: در این بیماری بطور ارثی تمایل بدن به واكنش های آلرژیك نسبت به انواع غذاها و مواد معلق در هوا وجود دارد و مبتلایان ممكن است تظاهراتی از اگزمای پوستی یا آسم یا حساسیت بهاره یا تركیبی از این حالات را داشته باشند.
** نقش سابقه خانوادگی در ابتلا به اگزما
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: اگزمای اتوپیك معمولا از دوران كودكی آغاز شده و تا بزرگسالی به اشكال مختلف ادامه می یابد. گرچه این بیماری ارثی است، اما نحوه توارث آن بطور دقیق مشخص نبوده و از قوانین ژنتیكی معمول تبعیت نمی كند.
زمانیان می افزاید: چنانچه یكی از والدین این بیماری را داشته باشد، بیش از 50 درصد فرزندان و چنانچه ابتلا در هر دو والدین وجود داشته باشد، نزدیك به 80 درصد فرزندان به اگزما مبتلا می شوند.
وی خاطرنشان می كند: آگزمای آتوپیك یك بیماری شایع بوده، اما آمار دقیقی از درصد ابتلا مردم جامعه ایران وجود ندارد.
** این خارش های دردآور
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: اگزما از نظر تظاهر ضایعات بیماری به سه دوره شیرخوارگی (بین سنین دو ماهگی تا دوسالگی)، دوره كودكی(بین دوسال تا ده سالگی) و دوره بزرگسالی از 10 سال به بالا تقسیم می شود.
زمانیان می افزاید: در دوره شیرخوارگی علام بیماری اگزما به صورت قرمزی و پوسته پوسته شدن گونه ها همراه با خارش آغاز و بعد ممكن است به سر، گردن، پیشانی، مچ دست ها و ساعد گسترش پیدا كند.
وی خاطرنشان می كند: قسمت های گرفتار پوست خارش شدیدی داشته، بطوریكه شیرخوار حسب توانایی خود با مالش و خراشیدن با ناخن به مقابله با خارش می رود. در این حالت پوست ملتهب شده و ممكن است ترشح دار شود.
به گفته مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران، احتمال عفونت نواحی خراشیده شده در بیماری اگزما وجود دارد؛ این ترشحات به هم چسبیده و در سطح پوست دلمه ایجاد می كند؛ خاراندن و مالش مكرر موجب ضخامت و سفتی پوست می شود.
** اگزما بهتر و بدتر می شود
وی تصریح می كند: اگزمای اتوپیك در تابستان بهتر و در زمستان بدتر می شود؛ همچنین واكسیناسیون و عفونت های ویروسی در اغلب موارد باعث بدتر شدن ضایعات پوستی می شود.
زمانیان می افزاید: در فصل تابستان، نور آفتاب و رطوبت بالای هوا اثر مثبتی در بهبود ضایعات دارد چون پوست این بیماران خشك است و از طرفی در زمستان هوای خشك و پوشیدن لباس های پشمی باعث تحریك و بدتر شدن بیماری می شود.
** تغذیه در مبتلایان اگزما
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران ادامه می دهد: گزارش هایی وجود دارد كه خوردن و نوشیدن برخی غذاها مانند شیر، تخم مرغ، آجیل، ماهی و سویا اثر منفی بر بیماری دارد اما اثر این غذاها در همه بیماران یكسان نیست.
زمانیان می گوید: تجویز رژیم و ایجاد محدودیت غذایی برای بیماران بر اساس تست حساسیت غذایی و تست پوستی باید صورت گیرد.
وی می افزاید: برخی توصیه كرده اند كه مادران شیرده نیز به خاطر سلامت فرزندان خود از غذاهای حساسیت زا استفاده نكنند اما همه پزشكان با این امر موافق نیستند.
** خارش، عمده شكایت مبتلایان اگزما
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: خوشبختانه ضایعات پوستی اگزمای آتوپیك در پایان دو سالگی خود به خود فروكش كرده و بهبود می یابد اما اگزمای اتوپیك دوران كودكی بعد از دو سالگی آغاز شده اما شدت ضایعات پوستی كمتر و محل انتشار آنها با دوران شیرخوارگی متفاوت است.
زمانیان می افزاید: در این دوره ترشح در ضایعات خیلی كمتر شده و بیشتر ضایعات پوستی در ناحیه چین آرنج و فرورفتگی پشت زانو و نیز در مچ دست ها، پلك ها، صورت و اطراف گردن دیده شده كه دارای خارش نسبتا زیادی هستند و این امر باعث واكنش بیمار به خراشیدن پوست و سفت و ضخیم شدن پوست می شود.
** عوارض اگزما
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران خاطرنشان كرد: در این دوره عمده شكایت بیماران، خارش است؛ اشكال شدید اگزمای اتوپیك كه بیش از 50 درصد از پوست بدن را گرفتار كرده باشد، باعث اختلال در رشد كودكان شده و مصرف استرویید(نوعی چربی) و محدودیت غذایی نیز موجب تشدید كندی رشد آنها می شود.
زمانی می گوید: اگر بیماری خوب مدیریت شود و نیز از اشعه درمانی و مهاركننده های كلسینورین (نوعی دارو) استفاده شود، ممكن است رشد كودك را بهبود بخشد اما از سوی دیگر بیماری شدید ممكن است موجب اختلالات روانی برای بچه ها شده و از كیفیت زندگی آنان بكاهد، بنابراین خانواده و اولیای مدرسه و پزشك در مورد رفتار های غیر متعادل این كودكان بایستی با هم مشاوره داشته باشند.
** اگزما در بزرگسالان
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران تصریح می كند: در اگزمای اتوپیك بزرگسالان معمولا ضایعات در یك محل متمركز بوده و رنگ آن قرمز و پوسته دار بوده و گاهی همراه ترشح است.
زمانیان می افزاید: به خاطر وجود خارش آزاردهنده و خاراندن این ضایعات، آنها به تدریج ضخیم شده و حالت چرمی پیدا می كنند؛ در بزرگسالان محل ایجاد ضایعات معمولا در جلوی چین آرنج و فرورفتگی زانو، اطراف گردن، پیشانی و اطراف چشم مشاهده می شود اما ممكن است تظاهرات عمده به صورت اگزمای دست خودنمایی كند.
وی یادآور می شود: شیوع اگزمای دست به خصوص در خانم ها تا 37 درصد گزارش شده است.
** اگزما چه موقع تشدید می شود؟
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران می افزاید: در اگزمای اتوپیك بطور كلی پوست خشك بوده و جوش های خارش دار منتشر رایج است؛ در افراد با پوست تیره تر ضایعات اگزمایی اغلب تیره رنگ هستند.
زمانیان می افزاید: خارش ها معمولا به صورت حمله ای و ناگهانی هستند كه اغلب در مقابل استرس و گرما و موقع استراحت در شب این خارش تشدید می شود. تعریق در این افراد بطور طبیعی صورت نگرفته، بنابراین این امر موجب تشدید خارش می شود.
وی ادامه می دهد: استفاده از كرم های نرم كننده پوست در این حالت كمك كننده است؛ با افزایش سن به تدریج از شدت بیماری كاسته شده بطوریكه در میانسالی این بیماری ناشایع است، اما پوست خشك و خارش بعد از میانسالی ممكن است ادامه یابد.
**چه كسانی مستعد ابتلا به اگزما هستند؟
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: در زنان جوانی كه مستعد بیماری هستند پس از اولین زایمان اگزمای دست بخاطر تماس مكرر با آب و صابون ایجاد می شود.
زمانیان می افزاید: مشاغلی كه در آنها دست ها مرطوب می شود، امكان ابتلا به اگزمای دست افزایش می یابد.
وی خاطرنشان می كند: نكته مهم در اینجا استفاده از كرم ها و لوسیون های نرم كننده دست است كه این مواد بخاطر تركیباتی مانند نگهدارنده ها و سایر مواد افزودنی ممكن است خود موجب ایجاد واكنش های حساسیتی و تشدید اگزمای دست و مزمن شدن آن شود، بنابرای هم پزشكان معالج و هم بیماران به این نكته باید آگاه باشند.
مدیر گروه بیماری های پوست دانشگاه علوم پزشكی ایران می گوید: گرفتاری پلك ها در بزرگسالان اغلب وجود داشته كه با هوای سرد شدت یافته و مواد آرایشی و بهداشتی نیز ممكن است در ایجاد آن دخالت داشته باشد.
** توصیه هایی برای مبتلایان به اگزما
زمانیان توصیه هایی را از نظر درمانی برای مبتلایان به اگزما ارایه می دهد كه به شرح زیر است:
1 - جلوگیری از خشكی پوست با مراقبت های لازم مانند محدودیت در حمام كردن و استفاده از مواد شوینده مخصوص.
2 - خودداری از مصرف غذاهایی كه حساسیت زا بودن آن برای فرد به اثبات رسیده است.
3 - استفاده مداوم از مواد نرم و مرطوب كننده ای كه متخصص پوست تجویز می كند به شرط حساسیت نداشتن به آنها
4 - عدم استفاده از لباس های پشمی و استفاده بیشتر از لباس های نخی
5 - هوا با رطوبت بالا به مبتلایان كمك می كند
6 - حمایت های روانی از بیماران جهت حفظ و بالا بردن اعتماد به نفس در بیمار
7 - استفاده از داروهای آنتی هیستامینی برای كاهش خارش با تجویز پزشك
8 - استفاده از كورتیكواسترویید های (نوعی دارو) ضعیف با تجویز پزشك
9 - استفاده از سایر داروهایی كه پزشك معالج تجویز می كند
اجتمام(5)** 3377 ** 9185 ** 1071
تاریخ انتشار: ۹ تیر ۱۳۹۴ - ۱۴:۴۷
تهران - ایرنا - وقتی به دنیا آمدم، لكه های قرمزی متشكل از جوش های ریز كوچك روی پوستم، مادرم را حسابی نگران كرد، لكه هایی كه اكنون نیز همراه من بوده و موجب كلافگی و رنجشم شده است.