صالحی: دستاورد فنی مذاكرات بس بزرگ است، شاكر باشیم

رییس سازمان انرژی اتمی كه صبح سه شنبه همراه با محمدجواد ظریف و سایر اعضای تیم مذاكره كننده به مجلس شورای اسلامی امده و در جلسه علنی سخن می گفت ، افزود: من مسئولیت شرعی، وجدانی ، عرفی و عقلانی آنچه كه در زمینه فنی بدست آمده را می پذیرم.

وی اظهار داشت: پاردایم تعاملات سیاسی جهان از این پس به گونه ای فراگیر تغییر خواهد كرد و زنگ این تغییر در وین زده شد.

صالحی با اشاره به گزارش محمدجواد ظریف در جلسه علنی مجلس درباره مذاكرات هسته ای گفت: آنچه كه وی گزارش داد به قدر كافی فراگیر و كامل بود. برخی از صحبت ها و ادعاهایی كه خواهد شد ممكن است ظاهر متناقضی داشته باشد ولی امیدوارم با شرحی كه خواهم داد این تناقض برطرف شود.

وی ادامه داد: مذاكره امر ساده ای نیست آن هم با چالشی كه با جنود شیطان باشد؛ مذاكره با كسانی كه همواره به دنبال مكر و مكاری بودند كار آسانی نیست اما این ملت بزرگوار در بستری كه انقلاب شكوهمند اسلامی برای آنها فراهم كرده است توانست با تمسك به باورهای خودش و توكل به خدای لایزال و پیروی از رهنمودهای رهبر معظم انقلاب به گونه ای عمل كند كه كه امروزه بنده به عنوان یك هموطن اظهار می كنم كه به آنچه به دست آورده ایم می بالم.

رییس سازمان انرژی اتمی گفت: بنده به عنوان یكی از افرادی كه از ابتدای پیدایش این پرونده تصنعی حضور داشته ام و به عنوان نماینده دایم جمهوری اسلامی ایران در اژانس بین المللی انرژی اتمی فعالیت می كردم و تا به امروز نیز در این حوزه فعالیت می كنم سیر تحولات و نحوه برخورد با این مساله را كاملا شاهد بودم كه در این 12 سال پرچالش این ملت با استواری و استقامت و نقش آفرینی رهبر معظم انقلاب توانسته است با عزت و سرافرازی به ایستگاه آخر برسد.

صالحی افزود: آنچه كه امروز بنده می خواهم بیان كنم به عنوان یك شاهد است ، به عنوان كسی كه 44 سال است در این فناوری فعالیت می كند و بیش از 38 سال به عنوان هیات علمی دانشگاه صنعتی شریف فعالیت دارد این موضوع را مطرح می كنم. افتخار من این است كه به عنوان معلم در خدمت بخش قابل توجهی از مدیران ارشد سازمان انرژی اتمی بوده ام.

وی ادامه داد: بنده اینجا آمده ام كه شهادت بدهم مسوولیت شرعی، وجدانی، عرفی و عقلانی آنچه را كه در بعد فنی به دست آورده ایم، می پذیرم. دستاوردی كه به دست آمده بس بزرگ است و تاریخ این را نشان خواهد داد؛ پارادایم تعاملات سیاسی جهان به گونه ای فراگیر تغییر خواهد كرد و زنگ این تغییر در وین زده شد.

صالحی اظهارداشت: برای اولین بار یك كشور در حال توسعه توانسته است در تعاملات بین المللی پرچالش سیاسی جهان در جایگاه یك كشور توسعه یافته قرار بگیرد و این اولین باری است كه یك كشور توانسته است در مقابل قدرتمندان جهان از نظر اقتصادی حضور یابد.

وی ادامه داد: جمهوری اسلامی ایران به بركت انقلابش، ملتش ، همت مسوولینش توانسته چنین جایگاهی را پیدا كند كه این موضوع و دستاورد را تبریك عرض می كنم و باید این را قدر بدانیم و شاكر باشیم.

رییس سازمان انرژی اتمی گفت: مذاكرات 1+5 سالها طول كشید، عزیزانی كه قبلا مسوولیت مذاكرات را داشتند همگی زحمت های فراوان كشیدند، جناب آقای دكتر روحانی جناب آقای دكتر لاریجانی، جناب آقای دكتر جلیلی اكنون جناب آقای دكتر ظریف زحمت های زیادی كشیدند.

صالحی افزود: اگر امروز افق های بلندتری را می بینیم برای این است كه بر شانه های قبلی ها ایستاده ایم . اینطور نیست كه زحمات گذشتگان بیهوده باشد .قطعا این گونه نیست چرا كه هر كس خشتی روی خشت گذاشت و خشت نهایی را بزرگواران عزیز ما در مذاكرات اخیر گذاشتند.

وی ادامه داد: رهبر معظم انقلاب وقتی متوجه شدند كه مذاكره با 1+5 سالها ادامه داشته و نتوانسته است به نتیجه مورد نظر برسد با تدبیر و پیشنهادی كه خدمت ایشان ارایه شد پذیرفتند كه راه دیگری باز شود و مسیر دوم مسیر مذاكره با آمریكا بود كه فرمودند هر دو مسیر باید هماهنگ شود.

رییس سازمان انرژی اتمی گفت: خوشبختانه در دولت یازدهم این تدبیر به زیبایی انجام گرفت و مسوولیت هر دو مسیر را به انسانی فرهیخته و كارآشنا واگذار كردند كه نتیجه آن نیز بسیار مبارك و میمون است.

صالحی افزود: در لوزان در زمینه فنی ما به تفاهمی رسیدیم و در وین كه هفته پیش در آنجا بودیم در فاصله بین لوزان و وین تدبیری كردیم و گفتیم دبه ها درآوردند كه واقعا همینطور بود، سعی كردند پیكره ای كه در لوزان تراشیده شده بود آرام آرام نحیف تر كنند و بیشتر از آن بتراشند تا بلكه به آن مواردی كه قبلا فكر می كردند و احساس كردند از دست داده اند برسند.

وی ادامه داد: شما ممكن است این را بیان كنید كه آیا آمریكا با آن همه امكانات و آن همه مشاوره های فنی ممكن است یك دفعه مورد غفلت قرار بگیرد؟ بله این چنین شده است برای این كه جمهوری اسلامی ایران نیز كم نداشت و با توكل به خدا و ائمه اطهار خودنمایی كرد.

معاون رییس جمهوری گفت: خیلی ها سعی كردند كه این پیكره را بتراشند اما نتوانستند؛ جلسه هر چند علنی است اما بنده عرض می كنم كه بروند بررسی كنند، ما در وین در امور فنی گام های بلندتری را نسبت به لوزان جلو گذاشتیم و این خیلی عجیب است و این محقق شد.

رییس سازمان انرژی اتمی اضافه كرد:آن ها گفته اند كه باید راه تولید سلاح هسته ای ایران را ببندیم ، پس محدودیت هایی را ایجاد كنیم كه جلوی تولید سلاح هسته ای توسط ایران بسته شود. خب مگر ما به دنبال سلاح هسته ای بوده ایم مگر ما به دنبال پیمودن راه در این راه ها بوده ایم كه انها می خواهند مانعی بر سر آن بگذارند.

وی افزود: هر چقدر می خواهند مانع در این راه ها بگذارند، ما بر اساس فتوای مقام معظم رهبری، تولید، انباشت و به كارگیری سلاح های كشتار جمعی از جمله سلاح های هسته ای را حرام می دانیم، پس هر راهی كه به تولید سلاح كشتار جمعی منجر شود آن راه را مسدود می كنیم.

وی ادامه داد: ما خواهان رفتن به این راه نیستیم، اما از دید آن ها این محدودیت ها در این راه ها گذاشته شد كه از دید افكار عمومی محدودیت هم برای ما تلقی می شود.

صالحی اضافه كرد: من می خواهم بگویم این به ظاهر محدودیت تلقی می شود اما محدودیتی نیست كه اساس، نشاط هسته ای و فعالیت های هسته ای ما را دچار ركود، كندی ویا خدای نكرده توقف كند.

رییس سازمان انرژی اتمی افزود: یكی از راه ها این بود كه ذخایر اورانیوم بایستی به حداقل برسد، ذخایر اورانیوم ما هم اكنون در حدود 7 تن است، ما برای اینكه سالانه بوشهر را تامین كنیم نیاز به 30 تن داریم، سال ها طول كشیده است كه به این 7 تن برسیم، ما الان این 7 تن را چكار كنیم.

معاون رییس جمهوری گفت: تا به امروز تمام چالش فنی ما این بود كه فناوری هسته ای را به هر قیمتی كه شده است تثبیت كنیم تا جایگاه جمهوری اسلامی ایران رادر جهان ثابت كنیم. اكنون فرق می كند. آن موقع هزینه فایده مبنای عمل ما نبود، آن موقع تثبیت این فناوری بود كه كسی به ما كمك نمی كرد. خب آن موقع هزینه كردیم، ممكن است از نظر اقتصاددان ها خیلی قابل توجیه نبوده باشد ولی می بینیم الان ما 30 تن نیاز داریم، 7 تن تا به امروز تولید كرده ایم.

وی افزود: با این روندی كه داشته ایم سالی تقریبا 2 تن ، كه اگر 7 تن را كنار بگذاریم باید 10 -15 سال دیگر هم تولید می كردیم. در این جا ممكن است كه سوال مطرح شود كه بقیه سانتریفیوژها را هم راه بیندازید، خب بقیه سانتریفیوژ ها هم می شود 4 تن، لااقل ما باید 8 سال دیگر تولید كنیم كه به یك سال بوشهر برسیم. این یعنی اینكه همان فاصله 10 را داریم طی می كنیم یعنی همین الان با همه سانتریفیوژ ها.

صالحی گفت: سوال بعدی ممكن است این باشد كه سانتریفیوژ ها را بیشتر كنید، ما قبلا اینجا صحبت كردیم سانتریفیوژIR1 جزو سانتریفیوژ های ابتدایی ما بود، ما نمی توانیم از این به بعد وارد عرصه تجاری سازی شویم و هزینه فایده را در نظر بگیریم و با این سانتریفیوژها بخواهیم تولیدات و نیازهای سالانه بوشهر را برطرف كنیم. بنابراین ما باید به دنبال نسل جدید باشیم، نسل جدید هم به ان صورت كه ما می خواهیم فعلا در دسترس ما آن گونه نیست، IR2M و IR4 هست، اما IR6و IR8 هنوز در دسترس نیست و باید همچنان كار كنیم.

رییس سازمان انرژی اتمی ادامه داد: ما در مجموع حتی اگر بخواهیم سانتریفیوژها را به كار بگیریم 7 - 8 سال طول می‌كشد تا به زمانی برسیم كه تولید یك سال را تولید كرده باشیم.

وی گفت: یك سوال دیگر. اصلا فرض كنیم كه ما همین امشب به اندازه 190 هزار سو قابلیت و ظرفیت تولید غنی‌سازی داشته باشیم ، یعنی همین امروز این امكان را داشته باشیم. ما تا چه مدتی می‌توانستیم این قابلیت را حفظ كنیم.

رییس سازمان انرژی اتمی افزود: ما تنها برای مدت محدودی می‌توانستیم این كار را انجام دهیم سپس متوقف می‌شدیم زیرا منابع مواد اولیه را به آن صورت نداریم اما چند سالی است كه سازمان انرژی اتمی شروع به اكتشاف و استخراج كرده است و با اجازه رهبر معظم انقلاب و با جدیت تمام اكتشاف فضاهوایی می‌كنیم.

وی گفت: انشاءالله با یك فاصله 8 تا 10 ساله سرعت اكتشاف و عملیات اكتشاف و استخراج ما به گونه‌ای خواهد شد كه بتوانیم مواد اولیه مورد نیاز 190 هزار سو سالانه را تولید كنیم . اگر امروز 190 هزار سو داشتیم یكی ، دو سال قرار بود این 190 هزار سو كار كند ، یك دفعه دست روی دست بگذاریم كه فاجعه می‌شد. چه می‌شد؟ چگونه می‌خواستیم تولید كنیم.

صالحی گفت: اما این فاصله 7 - 8 سالی كه در پیش داریم اكتشاف و استخراجی را كه انجام می‌دهیم و الحمدالله خبرهای خوشی را هم داریم و اعلام خواهیم كرد. در وضعیتی قرار خواهیم گرفت كه در این برهه 8 تا 10 سال و در این فاصله زمانی می‌توانیم دسترسی پیدا كنیم به تولید مواد منابع اولیه برای استمرار بخشیدن كه آن زمان هم انشاءالله به 190 هزار سو خواهیم رسید. پس این یك راه است . آنها فكر می‌كنند كه این برای ما محدودیت است كه من عرض می‌كنم كه این برای ما به آن صورت محدودیت نیست.

صالحی افزود: محدودیت دوم برای ساخت سلاح هسته‌ای، گفته‌اند شما اجازه ندارید كه با آب سنگین یعنی رآكتور آب سنگین (رآكتور اراك) را ادامه كار دهید چرا كه سالانه 10 كیلو پلوتونیم تولید می‌كند. ما آمدیم گفتیم حاضریم كاری كنیم كه كمتر از 10 كیلو تولید كند. اصلا ما كه قصد ساختن بمب نداریم. من كه در ابتدای عرایضم گفتم اگر قرار بود دنبال بمب برویم ، بله این محدودیت بود اما اگر قرار است به آن سمت نرویم این كه 10 كیلو بشود زیر یك كیلو چه محدودیتی است. این هم یك محدودیت دیگری است كه برای ما قائل شدند.

وی اضافه كرد: گفته‌اند شما با فلزات پلوتونیم و اورانیوم كار نكنید. اصلا ما تا 15 سال آینده پلوتونیومی به آن مفهوم در اختیار نداریم كه بخواهیم با آن كار كنیم. اصلا ما در یك مدت قابل توجهی فعلا به سراغ غنی‌سازی بالای 20 درصد نیستیم. این كه فعلا برنامه‌ای برایش نداریم . این محدودیت قبول است اما ما پلوتونیومی نداریم كه به فلز تبدیل كنیم و حالاها هم متصور نیست كه داشته باشیم. ممكن است كسی سوال كند كه سوخت بوشهر را می‌توانید پلوتونیومش را استخراج كنید. آن هم كه طبق قرارداد باید به روسیه برگشت داده شود.

وی گفت: ممكن است بگویم تحقیق و توسعه كمی محدود شده است. آنها گفته‌اند اگر ماشین‌های شما زود ارتقا پیدا كند می‌توانید این یك سال گریز را طی كنید. اینجا یك مختصر محدودیتی را ما پذیرفته‌ایم اما محدودیتی نیست كه اساس تحقیق و توسعه ما را برهم زند. روی تمام سانتریفیوژهایی كه داریم را رویش كار خواهیم كرد. IR1 ، IR2M ، IR4 ، IR6 ، IR6S ، IR7 و IR8 اینها اسمش در برجام آمده است. ما روی این سانتریفیوژها كار خواهیم كرد. این هم یك محدودیت غیرآزاردهنده‌ای است.

وی در مورد موضوع سانتریفیوژها گفت: در افكار عمومی مسایل مختلفی در این باره مطرح شده كه البته گاهی متناقض بوده است. می‌گویند شما در این 10 سال سانتریفیوژها IR8 تان قدیمی می‌شود. می‌گویم اصلا 7 ، 8 ، 10 سال طول می‌كشد كه تا یك سانتریفیوژ IR8ی كه ما هم‌اكنون داریم به مرحله تولید انبوه برسانیم. از حالا اگر روی IR8 كار كنیم، یعنی یك مختصر روی آن كار كرده‌ایم ولی اگر شتاب به كار دهیم 7 - 8 سال طول می‌كشد.

وی افزود: IR8 ما تازه بعد از 8 سال می‌شود یك ماشین قابل استفاده تجاری كه هزینه فایده در آن دیده شده باشد. چطور ممكن است بعد از 8 سالIR8 بشود یك ماشین از رده خارج شده.



** پرسش های لاریجانی و پاسخ های صالحی



رئیس مجلس شورای اسلامی در ادامه جلسه ازصالحی پرسید:‌ انتقال سوخت بوشهر به خارج از كشور آیا پذیرش محدودیت تلقی می‌شود یا خیر؟

صالحی پاسخ داد: انتقال سوخت مصرفی بوشهر در قراردادی كه 20 سال قبل بسته شد، مورد قبول قرار گرفت. سوخت بوشهر به روسیه برگردانده می‌شود. سوخت اراك هم به شرط آنكه سوخت مصرف شده را به ایران برنگردانند، به خارج انتقال می‌یابد.

وی افزود: پس از ریاكتور، سوخت باید در استخرهایی نگهداری شود و بعد باید در عمق 5 كیلومتری زمین انبار شود. كاری هنوز آمریكایی‌ها نتوانسته‌اند برای آن راه‌حل پیدا كنند. دنیا هنوز برای سوخت‌های مصرف شده راه‌حل دائمی پیدا نكرده است.

صالحی تأكید كرد: نگهداری سوخت مصرف شده در خارج از كشور برای ما یك فرصت است، پلوتونیوم غیرقابل استفاده برای تولید سلاح هیچ ارزشی ندارد.

لاریجانی پرسید: این چه نوع تحقیق و توسعه‌ای است كه می‌توانیم پس از 8 سال زنجیره IR6 وIR8 داشته باشیم، صالحی گفت: در كشورهای پیشرفته برای اینكه یك ماشین از نظر فنی از ابتدای خلق فكری تا رسیدن به تولید انبوه، 8 سال زمان نیاز دارد و برای رساندن به ظرفیت قابل اعتماد باید زنجیره‌ای از آنها ایجاد شود. این زنجیره ابتدا تك‌تك، دوتایی، سه‌تایی، 9تایی، 19تایی، 30تایی و 50تایی تست می‌شود.

رئیس سازمان انرژی اتمی اضافه كرد: برای به دست ‌آوردن كارآیی ماشین‌ها تا زنجیره 19-20 تایی می‌توان بیش از 85 درصد ظرفیت ماشین‌ها را استخراج كرد و 15 درصد بقیه باید در فرآیند زنجیره‌های بزرگتری مشخص شود. در آن فرآیند است كه ماشین‌ها بهینه‌سازی می‌شوند.

وی ادامه داد: محدودیت‌هایی را پذیرفتیم و از انتهای سال هشتم به تولید ماشین‌های IR6 وIR8 می‌پردازیم. IR6، 200 كیلو وIR8 نیز 200 كیلو تولید خواهند داشت و از ابتدای سال یازدهم نیز تعداد این ماشین‌ها افزایش می‌یابد و زنجیره‌های سانتریفیوژ‌ها ارتقا می‌یابد.

لاریجانی با طرح این پرسش كه چرا ایران برای 15 سال حق ساخت ماشین‌های جدید در آب سنگین اراك نخواهد داشت،‌ صالحی پاسخ داد: ابتدا ر‌اكتور آب سنگین اراك را كامل می‌كنیم. پس از بازطراحی آب سنگین اراك یكی از پیشرفته‌ترین رآكتورهای جهان را در اختیار خواهیم داشت. این ر‌اكتور 5-6 سال طول می‌كشد كه به سرانجام نهایی برسد.

وی افزود: با ساخت ر‌اكتور مدرن اراك نیازی به ریاكتور جدید دیگری نداریم. این دستاورد یكی از بزرگترین موفقیت‌هاست كه قبلاً در اختیار نداشتیم. 9 سال با ر‌اكتور اراك، تحقیق می‌كنیم و این مسأله به هیچ وجه محدودیت نیست.

صالحی خاطرنشان كرد: ر‌اكتور اراك در بازارهای جهانی یك میلیارد دلار قیمت خواهد داشت.

لاریجانی در سوالی دیگر از رئیس سازمان انرژی اتمی‌ پرسید: توقف غنی‌سازی در فردو برای 15 سال آیا پذیرش محدودیت نیست؟ كه صالحی پاسخ داد: در فردو ماهی 17 كیلو و در نطنز ماهی 200 كیلو غنی‌سازی خواهیم داشت كه این عدد در یك سال در فردو 200 كیلو و در نطنز 2 تن است و نیاز ما 30 تن در سال است. پس فاصله معناداری برای تولید این حجم مواد غنی‌سازی شده داریم.

معاون رییس جمهوری اظهارداشت: فردو از ابتدا برای تحقیق و توسعه و برای نصب تجهیزات گران قیمت طراحی شده تا اگر خدا ناكرده اتفاق بدی افتاد بتوانیم از ماشین‌های گران‌قیمتمان نگهداری كنیم، ظرفیت نصب سانتریفیوژ در فردو حداكثر 3 هزار ماشین است. اما به دلیل عرض زیاد ماشین‌های IR8 این ظرفیت به 1000 تا 1500 ماشین كاهش می‌یابد اما در نطنز ظرفیت نصب 50 هزار IR8 را داریم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان این‌كه از نظر تولید، سوخت فردو نیاز كشور را تأمین نمی‌كند، گفت: با این‌كه فردو از ابتدا محل تحقیق و توسعه مطرح شد اما به دلایلی در برنامه‌ریزی‌های اولیه به مرحله تولید را هم انجام داد.

صالحی با اشاره به پافشاری غرب در به رسمیت نشناختن حق غنی‌سازی اورانیوم در ابتدای مذاكرات، گفت: فاصله 7-8 و 10 ساله برای ما چندان مهم نیست چون طی این مدت ماشین‌هایمان پیشرفته می‌شود و تجاری سازی می‌كنیم، بعد نطنز را توسعه می‌دهیم و راكتور اراك را با حفظ ماهیت آب سنگین ادامه می‌دهیم.

رئیس سازمان انرژی اتمی با بیان این‌كه سوخت ر‌اكتور ایران با سوخت یك نیروگاه فرق می‌كند، افزود: سوخت ر‌اكتور باید در چارچوب كنوانسیون‌های بین‌المللی مورد استفاده قرار گیرد تا خدای ناكرده منجر به فاجعه نشود.

او ادامه داد: با پافشاری‌ها و هوشیاری‌های انجام گرفته برای اولین بار در توافقات به صراحت آمده است كه ایران وارد این عرصه شده و طی دو سال آینده می‌توانیم سوختمان را بسازیم.

وی در ادامه با اشاره به اینكه ایران در بین كشورهای در حال توسعه تنها كشوری است كه دو كالای استراتژیك خود یعنی اورانیوم غنی شده و آب سنگین را به بازارهای بین المللی ارائه می‌كند خاطرنشان كرد: ما در زمینه آب سنگین یك دستاورد بزرگی به دست آورده‌ایم. زیرا اگر ر‌اكتور اراك طبق روال، فعالیتش را ادامه می‌دادیم به200 تن آب سنگین نیاز داشتیم در حالی كه ر‌اكتور اراك سالی 15 تن آب سنگین تولید می‌كند ما به زودی 200 تن آب سنگین مورد نیاز خود را تولید می‌كنیم اما مازاد آن را باید چه كرد ما در واقع به طرف مقابل تحمیل كردیم كه آب سنگین خود را بفروشیم.

صالحی افزود: ادامه كار نطنزبا هزارن سانتریفیوژ، ادامه فعالیت اراك با حفظ ماهیت آب سنگین‌، فروش ذخایر و آب سنگین ‌، تولید سوخت‌، انجام PIE و استفاده از كمك‌های بین‌المللی بخش دیگری از دستاوردهای ما در این مذاكرات است.

رئیس سازمان انرژی اتمی خاطرنشان كرد: دست ما در ساخت سانتریفیوژهای جدید باز است به شرطی كه به آن اورانیوم تزریق نكنیم، مراكز تحقیقاتی ما نیز می‌تواند تحقیقات خود را ادامه دهد.



سیام ** 9121 ** 9314**9254**9132**3053** 1553