دیابت؛ جولان بیماری خاموش در ایران

دكتر اسدالله رجب روز شنبه در گفت وگو با خبرنگار علمی ایرنا اظهار كرد:این درحالی است كه در كشورهای اروپایی روند ابتلا به دیابت كنترل شده است و میزان شیوع آن حدود 22 درصد است.

دیابت بیماری خاموشی است كه در مراحل اولیه بروز، بدون علامت است و تا زمانی كه آزمایش های مربوطه انجام نشود یا علایم آن بروز نكند، نمی توان به وجود این بیماری پی برد.

طبق برآورد فدراسیون بین المللی دیابت، 48 درصد ساكنان منطقه خاورمیانه ازجمله ایران، دیابت بدون تشخیص دارند و به عبارتی از هر 2 نفر یك نفر از بیماری خود بی خبر است.

رییس انجمن دیابت ایران افزود:برخی از مبتلایان به دیابت سال ها است كه دیابت دارند اما حتی یك بار هم به آزمایشگاه مراجعه نكرده و به همین دلیل از بیماری خود بی اطلاع هستند.

وی ادامه داد:همچنین عده ای از بیماران فقط یك بار به پزشك مراجعه می كنند و زمانی كه داروهای آنها تمام می شود، دوباره همان دارو را از داروخانه تهیه و مصرف می كنند و دیگر به پزشك مراجعه نمی كنند.

رجب میزان شیوع دیابت در ایران را بیش از 11 درصد جمعیت كل كشور معادل هفت میلیون نفر عنوان كرد و افزود: شیوع دیابت در كلان شهرها بیشتر است به گونه ای كه در تهران این میزان به 14 درصد می رسد.

وی بیشترین میزان ابتلا به دیابت را در شهرهای یزد و بوشهر و حدود بیش از 16 درصد جمعیت این شهرها دانست و گفت: در شهرهای كوچك شیوع دیابت كمتر است.

رجب ادامه داد:با توجه به گسترش زندگی شهرنشینی، احتمال ابتلا به دیابت برای تمام افراد جامعه وجود دارد بنابراین همه باید توجه داشته باشند كه ممكن است روزی به این بیماری مبتلا شوند و باید این خطر را جدی بگیرند از این رو لازم است آزمایش های دوره ای كنترل قندخون را انجام دهند.

رجب تصریح كرد:همچنین ضروری است مبتلایان به دیابت به انجام دوره ای آزمایش های كنترل قندخون توجه داشته باشند تا بتوان از پیشرفت بیماری و عوارض آن پیشگیری كرد.

رییس انجمن دیابت ایران توجه نكردن كافی افراد جامعه به انجام اینگونه آزمایش ها را در كنار زندگی ماشینی از دلایل عمده شیوع رو به افزایش بیماری دیابت در كشور عنوان كرد و گفت: دیابت درمان ندارد بنابراین لازم است افراد از بروز دیابت و مبتلایان از پیشرفت و ابتلا به عوارض آن پیشگیری كنند.

وی اظهار كرد:تحقیقات انجام شده در سالیان متمادی در ایران و سایر كشورهای جهان نشانگر این بوده است كه با آموزش مباحث مرتبط با بیماری دیابت، ضمن كنترل قندخون می توان از عوارض زودرس و دیررس دیابت و هزینه های هنگفت آن پیشگیری كرد.

رییس انجمن دیابت ایران همچنین به برگزاری سمینار یك روزه این انجمن در یكم مردادماه سال جاری با حضور جمعی از متخصصان و بیماران دیابتی اشاره كرد و گفت: این سمینار نیز در راستای افزایش آگاهی مردم نسبت به راه های پیشگیری از ابتلا به دیابت برگزار می شود.

رجب افزود: در این سمینار همچنین تلاش می شود توجه سیاستگذاران بخش بهداشت و درمان به مقوله لزوم پیشگیری از شیوع این بیماری به منظور كاهش عوارض آن و تحمیل هزینه های سنگین بر نظام سلامت كشور و بیماران بیشتر جلب شود.



** ضرورت انجام 6 آزمایش دوره ای برای مبتلایان به دیابت

رییس انجمن دیابت ایران با تاكید بر لزوم انجام آزمایش های دوره ای كنترل قندخون گفت: همه بیماران دیابتی باید حداقل هر سه ماه یك بار (سالانه چهار بار) به پزشك مراجعه كنند و آزمایش های دوره ای را انجام دهند.

رجب افزود: دیابتی هایی كه انسولین درمانی می شوند و با انسولین قندخون خود را كنترل می كنند باید سالانه چهار تا 6 بار آزمایش های دوره ای را انجام دهند.

وی انجام آزمایش های معمول برای كنترل میزان چربی و قندخون، سلامت كلیه ها و كم خونی هر 6 ماه یك بار را نیز برای مبتلایان به دیابت ضروری دانست و گفت: برخی داروهای پایین آورنده قندخون می توانند بر جذب برخی ویتامین ها مانند ویتامین ب 12 و اسید فولیك تاثیر و سبب بروز كم خونی شود؛ بنابراین بیماران دیابتی باید برای پیشگیری از بروز كم خونی و عوارض ناشی از آن، این آزمایش ها را نیز به صورت دوره ای انجام دهند.

رجب، همچنین انجام آزمایش های سالانه برای بررسی سلامت چشم ها و اعصاب بینایی انتهای چشم، آزمایش میكروآلبومین و آزمایش تیروئید را نیز برای بیماران دیابتی ضروری دانست.

وی در توضیح آزمایش میكروآلبومین گفت: در شرایطی كه فرد به دیابت مبتلا نیست، میكروآلبومین در ادرار دفع نمی شود و در صورت دفع، مقدار آن بسیار ناچیز است. اما اگر فردی به دیابت مبتلا شده باشد در مراحل اولیه و قبل از دفع پروتئین، دچار دفع میكروآلبومین می شود. بنابراین با انجام این آزمایش می توان دیابت را در مراحل اولیه تشخیص داد و اقدامات پیشگیرانه را آغاز كرد.

رجب، انجام آزمایش هایی برای بررسی اعصاب اندام ها را از دیگر آزمایش های ضروری برای دیابتی ها عنوان كرد و گفت: مبتلایان به دیابت دچار مشكلاتی در رشته های عصبی می شوند و اعصاب اندام ها به ویژه پاهای آنان به شدت ضعیف می شود به طوری كه درد، سرما و گرما را احساس نمی كنند و در مواردی متوجه ایجاد زخم در پاهای خود نمی شوند و این مساله در مراحل پیشرفته بیماری می تواند حتی منجر به قطع عضو شود.

وی انجام هر سه ماه یك بار آزمایش هموگلوبین ای وان سی (HbA1C) را از دیگر آزمایش های دوره ای ضروری برای مبتلایان به دیابت دانست كه باید هر 2 تا سه ماه یك بار انجام شود و توضیح داد: این آزمایش میزان كیفیت كنترل قندخون و متوسط قندخون مبتلایان به دیابت را نشان می دهد.

رجب افزود: هموگلوبین ماده ای است كه در گلبول های قرمز خون وجود دارد و وظیفه حمل اكسیژن را برعهده دارد؛ تا حدودی همه افراد هموگلوبین قندی شده دارند اما در افراد دیابتی اگر قندخون آنها بالا باشد مقدار بیشتری قند به هموگلوبین ها می چسبد و هموگلوبین ها بیشتر قندی می شوند بنابراین از طریق این آزمایش می توان متوجه متوسط میزان قندخون و میزان كیفیت كنترل قندخون بیمار طی 2 تا سه گذشته شد.

وی با توضیح اینكه این آزمایش را یك محقق ایرانی به نام دكتر رهبر در سال 1348 ابداع كرد، افزود: با ابداع این آزمایش انقلابی در روند درمان دیابتی ها به وجود آمد به گونه ای كه از طریق این آزمایش می توان به راحتی تشخیص داد كه قندخون بیمار به خوبی كنترل می شود یا دچار نوسانات است.

به گفته رجب، هموگلوبین ای وان سی بیش از 80 درصد دیابتی ها در ایران در حد مطلوب تحت كنترل نیست و در واقع قندخون آنها به خوبی كنترل نمی شود در نتیحه دچار عوارض ناشی از دیابت می شوند.



** انجام آزمایش های دوره ای برای كودكان و نوجوانان دیابتی هر 2 ماه یكبار

رییس انجمن دیابت ایران گفت: كودكان و نوجوانان باید بیشتر از بزرگسالان تحت آزمایش های كنترل قندخون قرار گیرند بنابراین هر 2 ماه یك بار باید آزمایش های دوره ای انجام دهند.

رجب توضیح داد: بیشتر كودكان و نوجوانان دیابتی به دلیل اینكه سلول های بدن آنان دیگر توانایی تولید انسولین را ندارند، مجبور به دریافت انسولین تزریقی هستند. بنابراین به دلیل اینكه بدن این افراد توانایی تولید انسولین را از دست می دهد، دچار نوسانات شدید قندخون می شوند.

وی افزود: این بیماران در صورتی كه به موقع انسولین تزریق نكنند، ممكن است دچار كمای دیابتی شوند و از آنجایی كه فعالیت فیزیكی آنها زیاد است، بیشتر دچار نوسانات شدید قندخون می شوند؛ بنابراین توصیه می شود كودكان و نوجوانان دیابتی در دوره های كوتاه تر به پزشك مراجعه و میزان قندخون خود را بررسی كنند.

رجب، در مورد كودكان دیابتی كه كمتر از چهار سال دارند، تاكید كرد كه این بیماران باید هر 6 هفته یك بار به پزشك مراجعه كنند.



** لزوم انجام آزمایش های دوره ای كنترل قندخون برای افراد سالم هر 6 ماه یكبار

رییس انجمن دیابت ایران اظهار كرد: لازم است افراد سالم نیز برای كنترل قند و چربی خون خود سالانه 2 بار آزمایش های مربوطه را انجام دهند تا در صورت بروز نوسان یا اختلال در میزان قندخون به موقع از آن آگاهی یابند و اقدامات لازم را برای كنترل آن انجام دهند.

رجب تاكید كرد: در گذشته بیشتر به شهرنشینان برای انجام این آزمایش ها توصیه می شد اما از آنجایی كه اكنون در بیشتر روستاها به ویژه روستاهای اقماری زندگی افراد سبك زندگی شهری یافته است، توصیه می شود همه افراد در سراسر كشور این آزمایش ها را به صورت دوره ای و هر 6 ماه یك بار انجام دهند.



**دیابت چیست

بیماری دیابت شامل دیابت نوع 1 و دیابت نوع 2 است.دیابت نوع 1 در اثر كمبود یا نبود انسولین در بدن به وجود می‏ آید بنابراین افراد مبتلا به دیابت نوع 1 باید انسولین دریافت كنند.

این نوع دیابت كه به آن دیابت جوانی نیز می گویند بیشتر در كودكان و نوجوانان دیده می شود و عامل ژنتیكی دارد.

دیابت نوع 2 در اثر اختلال در تولید انسولین در افراد بزرگسال بروز می كند و افراد مبتلا به این نوع از دیابت می توانند بیماری خود را از طریق ورزش و رژیم غذایی مناسب كنترل كنند.

طبق آمارهای جهانی 90 درصد بیماران دیابتی جهان مبتلا به دیابت نوع 2 هستند.

دیابت حاملگی نیز نوع دیگری از دیابت است كه به طور ناگهانی در زمان بارداری بروز می‏ كند؛ طبق آمارها بین 2 تا هفت درصد از زنان باردار در جهان به این نوع از دیابت مبتلا می ‏شوند.

علمی(4)1834**1440