طوفان وسيل،تاوان تخريب محيط زيست

در اين يادداشت به قلم طهورا شهبازي آمده است: طوفان، سيل، رانش زمين، بهمن، افزايش دما، خشكسالي و آتش سوزي جنگل ها در جهان، جزو حوادثي هستند كه از سال 1980 تا به حال 3برابر شده اند. به گزارش اكونوميست همه اينها حوادثي هستند كه تحت تاثير تغييرات آب و هوايي به مرور روند افزايشي طي كرده اند.

طوفان و سيل اخير ايران نيز از اين قاعده مستثنا نبوده و از تغييرات آب و هوايي تاثير گرفته بود. هرچند پديده هايي همچون خشكسالي هاي گسترده، سيل هاي مخرب،آتش سوزي ها، و همچنين گرد و غبارهاي فراوان سال هاي اخيركه از پيامدهاي تغييرات اقليمي هستند بي ارتباط با محيط زيست نبوده و منشا اصلي آن از تخريب محيط زيست سرچشمه مي گيرد.

كاهش ميزان پراكندگي و برداشت بي رويه از منابع آب سطحي و زيرزميني، خشك شدن تالابها، از بين بردن جنگل ها، تبديل باغات به مناطق مسكوني و خشكسالي همه علتي مي شود تا بيش از گذشته حوادث و بلاياي طبيعي همچون آنچه در چند روز گذشته در ايران گذشت به وقوع بپيوندد.

در سال‌هاي اخير سيلاب‌هاي به‌وقوع پيوسته در سطح كشور هم از لحاظ تعداد و هم از لحاظ شدت خسارات افزايش يافته است. همچنين با توسعه مناطق شهري و تجاوز آن‌ها به حريم رودخانه‌ها و آبراهه‌ها، سيلاب‌هاي شهري نيز افزايش يافته است.

سيلاب‌ استان‌هاي گلستان، مازندران، گيلان، خوزستان، سيستان و بلوچستان و قم نمونه‌هاي بارزي از خسارات سيلاب در ايران است.

سيل به عنوان يكي از بلاياي طبيعي بسيار مخرب در ايران مي تواند معلول عواملي همچون جنگل‌زدايي‌، تخريب مراتع، تبديل و تغيير آبخيزها و تالاب‌ها به مزارع، حجم روزافزون زباله و ضايعات باشد كه سيل هاي سالهاي اخير استانهاي شمالي مي تواند شاهدي بر اين ادعا باشد.

از ديگر عوامل تشديد سيل در ايران مي توان به دخل و تصرف غيرمجاز در حريم و بستر رودخانه‌ها؛ تخريب منابع طبيعي و پوشش گياهي منطقه از جمله جنگل‌زدايي، دست‌اندازي بشر به طبيعت و تغيير كاربري اراضي، احداث غيراصولي پل و جاده بر روي رودخانه‌ها و از طرف ديگر وقوع خشكسالي ها نيز اشاره كرد.

بيابان زايي عامل طوفان هاي گرد و غبار

يكي از مراحل چرخه مخرب زيست محيطي گرم شدن زمين است. گرم شدن زمين باعث افزايش شدت تبخير شده و به تبع آن افزايش آب مورد نياز محصولات كشاورزي مي شود. ازسوي ديگر مقدار آب براي مصارف كشاورزي كم مي شود و در نتيجه خشكسالي، امنيت غذايي به خطر مي افتد. افزايش دماي زمين همچنين دسترسي به آب شيرين و آشاميدني را تحت تاثير قرار مي دهد.

گرم شدن زمين باعث خشك شدن رودخانه ها نيز مي شودو در مناطق كم آب تر مشهود است. پيامد مخرب ديگر گرمايش زمين افزايش تعداد و قدرت طوفان هاست.

مصرف بي رويه آب و خشكي هاي پي در پي نيز در حال حاضر ايران را در وضعيت خشكسالي قرار داده است. وضعيت بارندگي حكايت از آن دارد كه ميانگين بارندگي سالانه كشور حدود 250 ميليمتر است كه اين عدد كمتر از ميانگين بارندگي آسيا و حدود يك سوم ميانگين بارندگي سالانه جهان است؛ از طرفي 70درصد تالاب هاي كشور در وضعيت وخيم به سر برده و صفت خشك شده در كنارشان مي آيد.

همچنين بهره برداري از مخازن آب زير زميني كشور از حدود 0.1 ميليارد متر مكعب در دهه 40 به بيش از 57 ميليارد مترمكعب تا سال 1393 رسيده است و در حال حاضر منابع آب زير زميني كشور به دليل برداشت بيش از حد از چاه هاي غير مجاز و اضافه برداشت هاي چاه هاي مجاز همراه با وقوع خشكسالي سال هاي اخير به وضعيت بحراني رسيده است. چاه هايي كه تامين كننده 55درصد از منابع آبي كشور نيز هستند. از طرف ديگر هر سال مقدار زيادي از جنگل هاي ايران بر اثر آتش سوزي يا قطع درختان و تغيير كاربري نواحي سبز از بين مي روند.

وقوع بيابان زايي و تخريب پوشش هاي گياهي و استفاده بيش از اندازه و نامناسب از زمين هاي كشاورزي و در نتيجه تضعيف خاك باعث شكل گيري و گسترش بيابان ها و افزايش فرسايش بادي و در نتيجه افزايش وقوع طوفان هاي گرد و غبار مي شود.

منبع: خبرگزاري خبرآنلاين

اول**1577