در اين مطلب مي خوانيم: با توجه به ماهيت ادبيات و تاثيرگذاري آن بر روي نسل جوان، ادبيات پايداري شايد بهترين راه انتقال پيام دفاع مقدس به نسلهاي بعدي انقلاب باشد. ذات ادبيات پايداري به «ادبيات دگرخواه» گرايش دارد و از آنجا كه ماهيت دفاع مقدس از خصلتي توحيدي برخوردار است، ادبيات اين حادثه بزرگ داراي گرايش ديگري در ذات خود است وآن «خداخواهي» است.
اين دو گرايش كه گاه موازي و گاه منطبق و گاه به تنهايي در ادبيات پس از انقلاب ظهور كرد از شاخص هاي اصلي براي شناخت آثار ادبي اين دوره تاريخي است. با اين توصيفات ادبيات پايداري، ادبياتي است پرتحرك، پويا، فريادگونه، در خدمت انديشه هاي سياسي و در خدمت انسانيت، ادبياتي واقعيت گرا كه مايه آن از فرهنگ غني اسلام و عناصري چون عاشورا، جنگ، ايثار، شهادت و … است.
نويسندگان ادبيات پايداري ما بيشتر با تأثيرپذيري از الگوهاي ديني همچون آيات نوراني قرآن كريم و زندگي ائمه اطهار و علي الخصوص قيام حضرت اباعبدا… الحسين (ع) به پرداخت و گسترش مفاهيم ناب دفاع مقدس پرداخته اند؛ ولي ادبيات ما هيچ گاه خود را از تأثيرپذيري مثبت از آثار ارزنده جهاني محروم نكرده است.
براي نمونه مي توان به شاعر نام‌آور شيليايي “پابلو نرودا” كه تاثير زيادي بر شاعران ما گذارده است اشاره كرده و براي نمونه يك شعر از او اشاره ميشود.
اين شعر در ستايش يك انقلابي مبارز سروده شده، با اين توضيح كه انقلابي مورد ستايش”پابلو نرودا” مي‌تواند متعلق به هر كشوري باشد:”من او را شناختم/ سال ها با او سر كردم/ با ذات زرين و سنگي او/ در پاراگوئه پدر و مادر خويش را ترك گفت/ پسرانش، عموزاده‌‌هايش/ نو دامادهايش/ خانه‌اش، مرغانش/ و كتاب هاي نيمه‌باز را/ گزمگان گرفتندش/ و آن‌قدر زدندش/ تا خون بالا آورد/ در سرزمين فرانسه/ در دانمارك/ در اسپانيا/ در ايتاليا…”
با توجه به بينشي كه نسبت به نقش و جايگاه ادبيات پايداري دست يافتيم، حال نقش مهم و رسالت عظيمي كه بر دوش هنرمند متعهد و ارزشي است؛ در اين ميدان بس حساس مبارزه با ظلم و اشاعه فرهنگ مقاومت خود جلوه و نمود پيدا مي كند. با تعاريفي كه از ادبيات پايداري ارائه گرديد جنگ تحميلي عراق عليه ايران، نمونه اي بس عظيم از ظلم ستيزي يك ملت است.
فلسفة هشت سال دفاع مقدس ملت سربلند ما نيز چيزي جز زدن م‍ُهر تأييد بر روي اين ادعاي روشن نبود، كه ما با اقتدا به سرور و سالار شهيدان حضرت اباعبدا… الحسين(ع)، نه ظلم مي‌كنيم و نه زير بار ظلم مي‌رويم و ادبياتي كه به اين امر مي پردازد صد البته ادبياتي ارزشي و پايداري است كه هنرمندان اين عرصه بايد به رسالت خود در باز شناخت و تبيين حوادث آن برهه در نشر اين ارزش والا بكوشند.
اما تحقيق در حوزه شعر و ادبيات پايداري و تبيين ابعاد گوناگون دفاع مقدس ملت ايران با بهره‌گيري از زبان گوياي هنر (به‌خصوص ادبيات) يكي از ضرورت هاي انكارناپذيري است كه متأسفانه تا به امروز آن‌گونه كه درخور اين ر‌ُخداد عظيم تاريخي است، مورد توجه جد‌ي‌‌ِ هنرمندان و اصحاب قلم قرار نگرفته است.
هميشه در آثاري كه با اين عنوان و يا داعيه دار اين عناوين در كشور توليد مي شود، اغلب داراي ايرادات فرمي و يا محتوايي هستند. از اين روي حضور تمامي نهادهاي دولتي حمايت كننده و هنرمندان و نويسندگان متعهد و صاحب نظر در اين وادي ضروري به نظر ميرسد.
گروهي از نويسندگان در نقد ادبيات پايداري ايران ميگويند كه تاريخ جنگ تمام شده و موضوعيتي براي پرداخت به اين واقعه وجود ندارد.
در پاسخ به اين نقد است كه مي گوئيم ادبيات پايداري فقط محدود به دفاع مقدس هشت ساله نيست و با توصيف هاي ذكر شده در بالا هميشه ظلم ستيزي و آزادي خواهي در هر برهه با قالب هاي متفاوت وجود داشته است. در اين ميان ادبيات دفاع مقدس به عنوان الگوي مبارزه همواره هست و به عنوان درياي بي كران محتوا و ارزش در اختيار نويسندگان و هنرمندان براي استفاده مي باشد.
حضرت امام (ره) فرموده‌اند تا ظلم هست، مقاومت و پايداري هم هست. بنابراين بايد گفت كه ادبيات پايداري هم از اين منظر تا زماني كه انسان بر روي اين كره خاكي زندگي مي‌كند، پا به پاي انسان به حيات خود ادامه ميدهد و محدود كردن آن به يك دوره يا مقطع زماني خاص، بي‌معناست.
بايد نويسندگان بيايند و با الهام از حماسه‌آفرينيهاي رزمندگان اسلام در طول هشت‌سال دفاع مقدس، حماسه خلق كنند تا كارشان در زمره شاهكارهاي ادبي جهان قرار بگيرد.
به اعتقاد نويسنده اين نوشتار، نويسندگان ما امروز بايد از اين منظر به جنگ نگاه كنند، يعني با نگاهي معرفت‌شناسانه و با به كارگيري مؤلفه‌هاي زيباييشناسانه، روايت جنگ را به شاهكاري حماسي ـ ادبي تبديل كنند كه در طول تاريخ براي هميشه ماندگار بماند.
براي يك هنرمند متعهد كه هنر با او زاده شده، اصل مقاومت از يك شور و شوق و نيرويي باطني و دروني سرچشمه مي گيرد و ظهور و بروز مي يابد و چيزي خارج از فضاي هنر تلقي نمي شود بلكه در متن هنر قرار دارد.
حال گزافه نيست اگر بگوئيم ترويج و گسترش ادبيات پايداري در جامعه يك الزام محسوب مي شود. چرا كه اين هنر ادبيات پايداري است كه با روشنگري، روحيه مبارزه با ظلم و تجاوز و هرگونه بدي را در افراد جامعه ايجاد و افزايش ميدهد.
باشد كه همه ما با دركي درست از رسالت خود با كسب علم و آگاهي، پاي دراين ميدان ارزشمند بگذاريم.
** رسانه ها**
8137/2093
تاریخ انتشار: ۲۱ مرداد ۱۳۹۴ - ۱۵:۰۳
روزنامه آراز آذربايجان در شماره روز چهارشنبه خود به بررسي ماهيت ادبيات مقاومت و پايداري پرداخته است.