سقّز دیروز و چویینگ گام امروز ؛ مفید یا مضر

داستان من این است كه هر روز صبح وقتی از دكه روزنامه فروشی روزنامه می خرم بقیه پولم را به اجبار آدامس دریافت می كنم و با این تفكر كه آدامس جویدن بهتر از سیگار كشیدن است راه می روم و آدامس را استفاده می كنم.
تا پیش از این حتی یك بار هم به اینكه آدامسی كه می گیرم ساخت كجاست یا علامت استاندارد دارد فكر نكرده بودم تنها مزه و نرم بودن برایم مهم بود.
تا اینكه یك روز صبح از خواب كه بیدار شدم برای رفع بوی بد دهانم آدامس را در دهان گذاشتم و با اولین گاز قسمتی از دندانم كه آن را به تازگی پر كرده بودم كنده شد، از هر چه آدامس بود بدم آمد.
با كمی تحقیقات و پرس و جو فهمیدم كه آدامس نوعی جویدنی مصنوعی است كه برای تازه كردن دهان یا بوبری یا سرگرمی به ‌كار می‌رود، در قدیم به گونه‌ای آدامس رایج در ایران سَقِّز گفته می‌شد، نام آدامس تلفظ فارسی ‌شده نام مارك آدمز (Adams) است كه برروی سقّزهای وارداتی اولیه به ایران دیده می‌ شد.
این آدامس‌ها توسط توماس آدامز آمریكایی تولید شده ‌بود كه از نخستین سازندگان آدامس‌ها به‌شكل امروزی بود، وی آدامس تولیدی خود را سقّزِ جویدنیِ نیویوركیِ آدمز (Adams New York Chewing Gum) نام گذاشت.
پیشینه آدامس ‌های امروزی به دهه 1860 میلادی باز می ‌گردد، هنگامی كه ماده‌ای به نام چیكله (chicle) تولید شد.
در قدیم صمغ به‌دست‌آمده از قطران پوست درخت غان را می‌جویند، پارافین هم یك پایه آدامس رایج دیگر بود، گرچه نمی‌توان آن را تا زمانی كه در دهان گرم و مرطوب شود، جوید.
مواد تشكیل‌دهنده آدامس عبارتند از پایه آدامس (30٪)، شیرین‌كننده‌ها (59٪)، شیرین‌ كننده‌های قوی (0٫5٪)، نرم‌كننده‌‌ها (2٪)، شیرۀ ذرت (10٪)، طعم‌دهنده‌ها (4٪)، اجزاء فعال (5٪) و رنگ‌های غذایی و رنگ‌های خوراكی نیز به آن اضافه می شوند.
صدها سال است كه از آدامس برای تمیز كردن دهان یا خوشبو كردن تنفس استفاده می شود و اولین روش آدامس‌سازی نیز در سال 1869 ابداع شد و 59 سال بعد، یعنی در سال 1928، آدامس‌هایی تولید شد كه مواد دارویی به آنها اضافه می‌شد تا هنگام جویدن، مصرف‌كننده آنها را دریافت كند.
امروزه اغلب از شیرین‌كننده‌های مصنوعی از قبیل ساخارین، آسپارتام، آس سولفام و سیكلامات برای طعم‌دار كردن آدامس ‌ها استفاده می‌شود.
از آن جایی كه مقدار اضافه كردن چنین شیرین‌ كننده‌ هایی در برخی مواد شیرین از جمله نوشابه‌ های رژیمی و آدامس‌ ها بیشتر از حد مجاز نیست، بنابراین خطری مصرف ‌كنندگان را تهدید نمی‌كند.
توجه داشته باشید كه استفاده از برخی خمیر دندان ‌ها و آدامس‌ها علاوه بر تشدید خرابی دندان‌، باعث انتقال و حفظ باكتری ‌‌ها شده و عفونت ایجادشده توسط آن باكتری‌ها در بدن، در نهایت موجب ایجاد یا تشدید بیماری‌های قلبی می‌شود.
جویدن برخی آدامس‌ها باعث افت فشار خون پایین و افزایش ضربان قلب در بیماران قلبی می‌شود و احتمال خطر را در آنها افزایش می‌ دهد.
گاهی جویدن آدامس‌ های شیرین‌ شده با برخی شیرین ‌كننده ‌ها باعث بروز واكنش ‌های حساسیتی در برخی افراد می‌شود.
پژوهشگران اعلام كرده‌اند كه جویدن آدامس در بعضی افراد حساس و مستعد، موجب تحریك دستگاه گوارش می‌شود، مطالعه‌ای دیگر نیز ثابت كرده است كه افرادی كه از آدامس های طعم دارچین استفاده می كنند احتمال خطر سرطان زبان در آن ها بیشتر است.
مصرف آدامس‌های حاوی كافئین (ماده تسكین‌دهنده موجود در قهوه) ممكن است به ‌قدری بر خواب افراد اثر كند كه موجب بی‌خوابی آنها شود.
افزون بر زیان‎ هایی كه شماری از پژوهشگران برای جویدن آدامس یاد می‌كنند، مواردی از پریدن آدامس به ریه افراد و خطرات گوناگون برای آن نیز گزارش شده است.
برخی از پژوهشگران بیان كرده‌اند كه جویدن آدامس برای كسانی كه بیهوشیِ پیش از جراحی در پیش دارند بسیار خطرناك است و همچنین این كار ممكن است باعث مسدود شدن ریه شود، بنابراین افرادی كه قرار است جراحی لوزه انجام دهند، باید از جویدن آدامس در روزِ جراحی خودداری كنند.
همچنین، جویدن آدامس قبل از جراحی گوارشی باعث افزایش ترشحات گوارشی و در نتیجه افزایش احتمال خطر می شود.
اما مزیت هایی نیز از جویدن آدامس وجود دارد كه گفتن آن خالی از لطف نیست.
بهبود حافظه عملی و افزایش توان یادگیری كوتاه‌مدت و بلندمدت از آن جمله است.
نكته قابل توجه دیگر این است ‌كه برخی از محققان اعلام كرده ‌اند جویدن آدامس، بخش جلوی شبكه مغزی را فعال‌تر می‌كند و موجب پردازش بهتر اطلاعات در مغز انسان می‌شود.
محققان معتقدند كه نه‌ تنها عضلات دهانی، بلكه فعالیت عضله زبان نیز، هنگام جویدن آدامس افزایش یافته و به دفع برخی مواد سمی از عضلات بدن كمك می‌كند.
نتایج بعضی دیگر از تحقیقات، نشانگر تاثیر مثبت جویدن آدامس در كاهش موارد رفلاكس بوده ‌است.
جویدن آدامس درحین پیاده‌روی نیز از بازگشت اسید معده به مری جلوگیری می‌كند.
به نظر برخی از محققان، استفاده از آدامس موجب كاهش احتمال خون‌ریزی لثه و تشكیل پلاك‌ های دندانی می‌شود.
معاون غذا و دارو دانشگاه علوم پزشكی و خدمات بهداشتی درمانی زاهدان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا اظهار داشت: آدامس های امروزی از نوعی صمغ نیمه مصنوعی ساخته می شوند كه با توجه به تركیبات آن، هم می تواند مضر باشد و هم مفید.
دكتر علیرضا مباركی افزود: آدامس برای افرادی كه به دلیل داشتن بیماری دیابت از بوی بد دهان رنج می برند یا افرادی كه به دلیل استفاده از داروهای اعصاب دچار خشكی دهان هستند باعث می شود تا بزاق بیشتری ترشح شود و خشكی و بوی بد دهان را از بین ببرد.
وی ادامه داد: مشكل اصلی كه در این زمینه وجود دارد مضر یا مفید بودن كلی آدامس نیست، زیرا عموما در ساخت آن از ماده زیان آوری استفاده نمی شود، بلكه مشكل اصلی ورود برخی آدامس های قاچاق است كه به دلیل نبود نظارت بر ساخت آن ها و نیز اضافه كردن برخی اسانس های غیر مجاز باعث ایجاد سرطان در بدن مصرف كننده ها می شود.
وی توصیه كرد: تا جایی كه امكان دارد سعی كنید مواد غذایی و تنقلات را از فروشگاه های مجاز تهیه كنید.
تا چند روزی روزنامه نخریدم تا شاید عادت آدامس جویدن از سرم بیافتند اما متاسفانه آدامس، این پول خرد در تاكسی هم استفاده می شود، پس تصمیم گرفتم نیمه پر لیوان را ببینم و باز هم به این تفكر كه آدامس به هر حال از سیگار بهتر است تكیه كنم، هر روز روزنامه ام را بخرم و آدامس جویدن را ادامه دهم، حال خود به اختیار انتخاب كنید: جویدن یا نجویدن آدامس را.
7311 / 6081/ 6075