دوازدهم شهریور هر سال با عنوان روز بهورز، نامگذاری شده است.
به دنبال تحقیق گسترده ای كه وزارت بهداشت در سال 1363 هجری شمسی، برای آگاهی از وضعیت خدمات بهداشتی و درمانی انجام داد به این نتیجه رسید كه چهل درصد از مرگ و میرهای كشور در پنج سال اول زندگی كودكان اتفاق می افتد و هشتاد درصد آن نیز در یك سال اول زندگی است.
بنابراین می توان با آموزش های ساده و اولیه از وقوع این مرگ و میرها جلوگیری كرد واین نتایج سرآغاز تلاش در مسیر راه اندازی شبكه های بهداشتی درمانی به نام خانه بهداشت در روستاهای كشور و تربیت نیروهای اصیل و بومی به نام بهورز شد.
بهورزان در ارتباطی صمیمی با مادران روستایی و تلاشی گسترده، توانسته اند میزان مرگ و میر مادران را به علت عوارض حاملگی و زایمان، همچنین مرگ و میر كودكان زیر پنج سال را در حد قابل ملاحظه ای كاهش دهند.
از طرفی مراقبت ، واكسیناسیون كودكان و آموزش گروه های مختلف سنی در زمینه رعایت بهداشت فردی از مهم ترین وظایف بهورزان می باشد.
تلاش بهورزان در دور افتاده ترین روستاهای كشور موجب می شود خدمات بهداشتی لازم به روستاییان ارایه شود و به این وسیله از اشاعه بیماری در جامعه جلوگیری شود.
با این وصف بهورزان نه تنها موجب سلامت روستاییان می شوند، بلكه به تامین سلامت جامعه شهری نیز كمك می‌كنند، زیرا بیماری حد و مرز نمی شناسد و در صورت عدم رعایت بهداشت و عدم ارایه مراقبت های بهداشتی در شهر و روستا، فقیر و غنی در معرض خطر ابتلا به انواع بیماری ها قرار خواهند گرفت.
امروز كه ما شاهد كاهش مرگ و میر مادران و كودكان هستیم، باید همه را مرهون زحمات و تلاش بهورزان بدانیم، زیرا ارتقای شاخص های بهداشتی كشور در گروی تلاش و فعالیت این افراد است.
معاون بهداشتی دانشگاه علوم پزشكی استان همدان در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت:دستیابی به یك جامعه سالم مرهون خدمت افرادی است كه برای رسیدن به این هدف والا همواره در تلاش هستند.
دكتر حسین عرفانی افزود:بهورزان از اعضای تیم سلامت در محیطی ترین مركز ارائه خدمات بهداشتی هستند كه برای ارتقای اركان اصلی سلامت به ویژه كاهش میزان مرگ و میر، افزایش امید به زندگی و ریشه كنی برخی بیماری ها تلاش می كنند.
وی ادامه داد:هم اكنون یك هزار و 52 روستای دارای سكنه در استان وجود دارد كه 575 مورد از این روستاها دارای خانه بهداشت هستند.
وی عنوان كرد:یك هزار و 247 پست بهورز برای استان همدان تعریف شده است در حالیكه یك هزار و 111 بهورز در استان در حال فعالیت هستند و مجوز استخدام برای سال جدید نیز كسب شده است.
وی ادامه داد:هم اكنون 712 بهورز زن و 399 بهورز مرد در خانه بهداشت استان همدان اشتغال دارند در حالیكه تعداد بهورزان زن این استان باید 777 مورد و تعداد بهورزان مرد نیز 470 مورد باشد.
وی با بیان اینكه بهورزان برای استخدام نیازمند مدرك دیپلم با گذراندن دو سال دوره آموزش بهورزی هستند افزود:افرادی كه تحصیلات دانشگاهی مرتبط مانند بهداشت خانواده،مامایی،مبارزه با بیماری ها و بهداشت محیط هستند نیز با داشتن برخی شرایط و پس از گذراندن مراحل گزینش می توانند به عنوان بهورز در خانه های بهداشت فعالیت كنند.
وی ادامه داد: در خانه های بهداشت، در شروع كار و در آغاز هر سال، باید اطلاعات آماری كاملی از منطقه تحت پوشش توسط بهورز جمع آوری شود كه برای این كار، منازل هر یك از روستاهای تحت پوشش طبق نظم خاصی شماره گذاری و تعداد خانوارها و تعداد افراد هر خانوار به تفكیك نام، سن، جنس، نسبت با سرپرست خانوار، شغل و میزان سواد، بارداری، معلولیت و بیماری مزمن و تغییرهای جمعیتی خانوار(ازدواج، مرگ، مهاجرت) ثبت می شود.
وی بیان كرد:مشخصات مجتمع های موجود (از جمله آب، فاضلاب، نوع مصالح بكار رفته در مسكن و دفع فضولات)، شرایط محیطی(از جمله راه ارتباطی، فاصله ها، اماكن عمومی )، چگونگی مواد غذایی و تغذیه مردم و نیز سایر اطلاعات لازم در پرونده خانوار ثبت می شود.
وی اضافه كرد:پس از سرشماری اولیه یا سالانه، گروه های سنی، جنسی و شغلی كه برنامه مراقبت بهداشتی معینی دارند، دسته بندی، ثبت و برنامه مراقبت بهداشتی آنها تنظیم می شودكه با جمع آوری و دسته بندی این اطلاعات وسعت عمل، حجم فعالیت و میدان عملیاتی خانه بهداشت روشن می شود.
وی عنوان كرد:پس از انجام این فعالیت ها برقراری ارتباط با مردم برای جلب مشاركت همگانی، آموزش سلامت برای همه گروه های سنی،شركت در جلسه شورا و هیات امنا برای پیشبرد اهداف بهداشتی روستا نیز از دیگر وظایف بهورزان است.
وی ادامه داد:جذب رابطین بهداشتی در مناطق مورد نیاز ،بازدید از منازل،انجام مراقبت های بهداشتی برای مادران باردار، كودكان زیر هشت سال، واكسیناسیون گروه های سنی مختلف براساس نیاز و دستورالعمل، پیگیری بیماری ها و ارجاعات، تنظیم خانواده و فاصله گذاری مناسب بین فرزندان ، انجام مراقبت های بهداشتی و آموزش بهداشت در مدارس، مراقبت های سالمندی، كنترل و گزارش بیماری ها، بازدید از اماكن تهیه و توزیع مواد غذایی، نظارت بر دفع بهداشتی زباله های روستا، كنترل بهداشت آب و جمع آوری نمونه ،نظارت بر منابع آلاینده روستا، آموزش همه اقشار (در رابطه با مسایلی ازجمله بهداشت دهان و دندان، بهداشت روان، تغذیه)،انجام كمك های اولیه از جمله مسوولیت های شغلی بهورزان است.
وی تصریح كرد:برخی دارو ها كه در محدوده دارونامه موجود در خانه های بهداشت و برای بیماری های ساده علامتی تجویز می شوند نیز در اختیار بهورز قرار داده می شود كه براساس نیاز مراجعه كنندگان و به صورت رایگان در اختیار افراد قرار دهد تا در كنار كاهش مراجعات به پزشك هزینه و وقت كمتری از روستاییان صرف شود.
وی اضافه كرد:كلاس های آموزشی متعددی همواره برای بهورزان برگزار می شود تا در كنار بازآموزی با دستورالعمل هاو آموزش های جدید نیز آشنا شوند و برنامه پایش و ارزشیابی نیز از اركان اصلی فعالیت های سیستم بهداشتی است و فعالیت های بهورزان نیز همواره از سوی همكاران مراكز بهداشتی پایش می شود.
وی بومی بودن بهورزان را یكی از شرایط كاری این گروه ذكر كرد و گفت:با توجه به وظایفی كه برای خانه بهداشت منظور شده است و برای اینكه عوامل اجرائی درك نزدیك تر و صحیح تری از محیط كار و زندگی مردم داشته باشند و برای ایجاد اطمینان نسبی از اقامت دائم پرسنل در روستا و تأمین دسترسی مستمر روستائیان به خدمات و كاسته شدن از بار نقل و انتقالات آتی آنان، پرسنل هر خانه بهداشت، از جمعیت تحت پوشش و یا از مردم روستای محل استقرار خانه بهداشت یاروستای قمر انتخاب می شود.
عرفانی تاكید كرد:با توجه به تنوع وظایف خانه بهداشت، در برنامه هایی كه تماس نزدیك و مستمر با مادران و كودكان را ایجاب كند، وجود پرسنل زن(بهورز زن) ضروری است، و در طبیعت فعالیت های دیگر مانند امورمربوط به بهداشت محیط، بهداشت كار و كارگاه ها نیز بهورز مرد ترجیح داده می شود.
7530 / 6993
تاریخ انتشار: ۱۲ شهریور ۱۳۹۴ - ۱۲:۴۷
همدان-ایرنا-بهورزان به عنوان مروجان سلامت در دور افتاده ترین نقاط كشور پیشگامان حوزه سلامت هستند كه تلاش آنها نقش بسزایی در ارتقا شاخص های بهداشتی كشور دارد.