خسرو صادق نیت، روز شنبه در گفت و گوی تفصیلی با خبرنگار سلامت ایرنا در پاسخ به این پرسش كه آیا استفاده از مواد مخدر، شیشه و تركیبات آمفتامین را در توتون قلیان ها تایید می كنید، گفت: بله، گزارش های متعددی داشتیم كه حتی آن قدر دوز مواد مخدر، شیشه و تركیبات آمفتامین در توتون قلیان‌ها بالا بوده كه مسمومیت حاد ایجاد كرده و قطعاً تعداد مواردی كه با دوز كمتر مصرف شده و مسمومیت حاد نداده، بسیار بیشتر است.
رییس مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در این مصاحبه به پرسش های ایرنا درباره مراكز عرضه قلیان، نحوه عملكرد آنها و اقدامات وزارت بهداشت پاسخ داد.
** ایرنا: شنیده شده برخی در مراكز عرضه قلیان، از مواد مخدر و تركیبات شیشه مثل آمفتامین هم استفاده می شود، این گزارشها چقدر صحت دارد؟
صادق نیت: این گزارشها صحیح است و در موارد متعددی مسمومیت حاد بعد از استعمال قلیان داشته‌ایم كه به خاطر دوز بالای مواد مخدر، شیشه و تركیبات آمفتامین آن بوده است، خود من در بیمارستان لقمان كه محل ارجاع مسمومیت‌ها در تهران است. با چند نفر از این افراد صحبت كردم در برخی موارد، فرد مصرف كننده نمی‌دانسته كه این مواد را مصرف می‌كند و فكر می‌كرده، احساس سرخوشی او ناشی از نوع توتون قلیان است.
وقتی با موارد مسمومیت حاد ناشی از مصرف دوز بالای مواد مخدر و تركیبات شیشه بعد از مصرف قلیان مواجه می‌شویم معنای آن این است كه حتما تعداد موارد بسیار زیاد دیگری وجود دارد كه با دوز پایین‌تر این مواد را به توتون قلیان اضافه می‌كنند تا مشتریانشان احساس سرخوشی بیشتری كنند، با این تصور كه این لذت ناشی از دود عادی قلیان است،موارد بسیار زیادی كه در گزارشهای رسمی نمی‌آید.
اغلب مصرف كنندگان این مواد در مراكز عرضه قلیان، به مواد مخدر وابستگی پیدا می‌كنند، معتاد می‌شوند و دیگر نمی‌توانند آن را كنار بگذارند. این یكی از روشهای سودجویی اماكن عرضه قلیان است، تا افراد به این مراكز مراجعات مكرر داشته باشند و بتوانند هزینه های بیشتری از آنها بگیرند و در واقع برای كسب سود بیشتر مشتریانشان را معتاد می‌كنند.
** ایرنا: آیا این اقدامی سازماندهی شده است و مثلا تولید كنندگان توتون، این مواد را اضافه می‌كنند یا به صورت موردی برخی قهوه‌خانه‌ها مواد مخدر و شیشه را به توتون اضافه می كنند؟
صادق نیت: هنوز اطلاعات دقیق و مستندی كه مطمئن شویم، اقدامی سازماندهی شده است و مثلا برند خاصی این مواد را به توتون اضافه می‌كند، نداریم ولی مطمئن هستیم كه افرادی به صورت خاص توتون را با مواد مخدر و شیشه برای مشتریانشان آماده می كنند و به دنبال وابسته كردن مشتریان خود هستند، گزارش های رسمی متعددی از این اقدام داریم كه در قهوه‌خانه یا هر مركز دیگر عرضه قلیان كه اغلب غیر مجاز هستند، این مواد را اضافه می‌كنند.
** ایرنا: آیا هزینه افزایش این مواد برای آنها مقرون به صرفه است؟
صادق نیت: هزینه استفاده از مواد برای آنها زیاد نیست و برایشان صرف می‌كند كه این مواد را اضافه كنند.
** ایرنا: آیا چنین مواردی فقط در تهران گزارش شده یا در سراسر كشور بوده است؟
صادق نیت: گزارش های متعددی كه در اختیار داریم از تهران است اما مطمئن هستیم كه در شهرهای دیگر نیز این اتفاق می افتد چون كار سختی نیست، هزینه بالایی هم ندارد و به راحتی می توانند این مواد را به توتون قلیان اضافه كنند.
** ایرنا: ریشه های این كار در چیست؟
صادق نیت: ریشه آن در سودجویی افرادی است كه قلیان عرضه می‌كنند، هیچ عامل دیگری وجود ندارد جز اینكه افرادی سلامت مردم را به قیمت سودجویی خودشان به خطر می‌اندازند و با فروش سلامت مردم، درآمد كسب می‌كنند. كسی كه برای شروع كارش دست به چنین اقدامی می‌زند، برای ادامه آن هم هیچ مانعی جلوی خودش نمی‌بیند و از هر روشی استفاده می‌كند تا به هر قیمتی كه شده، پول بیشتری به دست آورد.
** ایرنا: مواردی هم شنیده می‌شود كه در خود توتون های بسته بندی شده، فلزات سنگین و مواد شیمیایی مضر و خطرناك وجود دارد، موادی كه نباید در توتون باشد، چنین مواردی را تایید می‌كنید؟
صادق نیت: به طور كلی چون اغلب این توتون ها به صورت غیر قانونی و قاچاق وارد كشور می‌شوند، هر گونه آلودگی می‌توانند داشته باشند، بعضی از این آلودگی ها ممكن است، عمدی و برخی هم غیر عمدی باشد. مساله این است كه هیچ استانداردی برای كالاهای قاچاق وجود ندارد كه بگوییم، این حداقل كیفیت را رعایت می‌كنند و سیگار یا توتونی كه تولید یا وارد می‌شود این سطح از استاندارد را دارد،چون نظارتی هم در مورد آنها وجود ندارد. به همین علت خیلی وقت ها، محصولاتی با آلودگی بالا وارد بازار می شوند.
** ایرنا: به طور كلی سیاست وزارت بهداشت برای برخورد با مراكز عرضه كننده قلیان چیست، در برخی دوره ها این مراكز تعطیل می‌شدند و گاهی نیز با آنها مدارا می شود،اكنون سیاست وزارت بهداشت چیست؟
صادق نیت: سیاست و برخورد وزارت بهداشت در درجه اول فرهنگ سازی است، زیرا تا زمانی كه خود مردم نخواهند و برخورد با مراكز عرضه قلیان را مطالبه نكنند، اقدامات دولت و ارگانهای دولتی به جایی نمی‌رسد و نتیجه‌ای نخواهد داشت. بنابراین فعلا روی فرهنگ سازی تمركز داریم تا بعد بتوانیم سطح دسترسی را به حداقل برسانیم.
** ایرنا: اقدام عملی انجام نداده‌اید؟
صادق نیت: اولین اقدام این است كه از سال گذشته هیچ مجوز جدیدی برای عرضه قلیان به كسی داده نشده است، ممنوعیت صدور مجوز جدید عرضه قلیان سال گذشته با همكاری وزارت بهداشت و وزارت صنعت ابلاغ شد و دیگر هیچ صنفی نمی‌تواند اجازه عرضه قلیان بگیرد.
** ایرنا: پس آنهایی كه از قبل مجوز داشتند، می‌توانند به فعالیتشان ادامه دهند؟
صادق نیت: فعلا آنهایی كه از قبل مجوز داشته‌اند می‌توانند، قلیان عرضه كنند، البته یكسری مراكز غیر قانونی هستند كه مجوز عرضه قلیان ندارند، به خصوص رستورانهای سنتی كه وظیفه دارند، غذا و محیط سنتی سالم برای مشتریانشان ایجاد كنند، به این مراكز فعلا تذكر داده می شود،البته با برخی از آنها كه به تذكرات قانونی توجه نمی‌كنند، برخورد شده است.
برخی از این مراكز هم هستند كه در ساعاتی كه نظارتها كمتر می شود (احتمالا ساعات عصر و شب) به عرضه قلیان اقدام می‌كنند كه نسبت به برخورد با آنها باید برخورد جدی تری صورت بگیرد. اكنون سیاست دولت این است كه تا جای ممكن برخورد قهرآمیز نداشته باشد و از مسیر قانونی برای كنترل این پدیده جلو برود اما اگر در نهایت این مراكز به تذكرها توجهی نكردند، اعمال قانون برای آنها صورت می‌گیرد.
** ایرنا: پس اولویت با مراكزی است كه مجوز ندارد و قهوه خانه هایی كه مجوز دارند، فعلا مشكلی برای عرضه قلیان ندارند؟
صادق نیت: بله، چون در مراكز جدید بیشتر خانواده‌ها و جوانان و نوجوانان حضور پیدا می كند، هدف اصلی جلوگیری از افزایش مصرف در بین نوجوانان و به خصوص دور نگهداشتن كودكان از دود دست دوم است، زیرا اغلب كودكان و نوجوانانی كه در معرض دود دخانیات قرار می‌گیرند، در آینده مصرف كننده دخانیات می شوند و آمارها نشان می دهد، 90 درصد كودكانی كه در معرض دود دست دوم قرار می گیرند، در آینده مصرف كننده دخانیات می‌شوند.
گفت و گو از افشین شاعری
اجتمام**3063 ** 1418
تاریخ انتشار: ۲۱ شهریور ۱۳۹۴ - ۱۱:۴۷
تهران-ایرنا- رییس مركز سلامت محیط و كار وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی به طور رسمی وجود مواد مخدر، شیشه و تركیبات آمفتامین را در توتون قلیان‌ها برای معتاد و وابسته كردن مشتریان این كالا تایید كرد.