روياي خودروي پاك!

در اين گزارش كه در شماره روز پنجشنبه بيست و ششم شهريور 1394 خورشيدي به قلم شاهرخ صالحي كرهرودي انتشار يافته است، مي خوانيم: البته سال گذشته قائم مقام وقت سازمان حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران مانع اصلي ورود تاكسي هاي هيبريدي به ناوگان را، نبود هيچ خودروي هيبريدي در فهرست واردات خودرو به كشور اعلام كرده و گفته بود كه اخيراً دو مدل از اين خودروها در فهرست واردات قرار گرفته و اميدواريم مدل هاي ديگر نيز مورد تاييد قرار گيرد و زمينه ورود اين خودروهاي پاك به كشور فراهم شود.
در حالي كه تعرفه ورود خودروي خارجي به كشور بين 40 تا 55 درصد تعيين شده است، اما حذف سود بازرگاني براي واردات خودروهاي هيبريدي، تعرفه ورودي اين خودروها را به 4 درصد كاهش داده است و همين مساله موجب تشويق واردكنندگان براي ورود خودروهاي هيبريدي به كشور شده است، اما تعيين اين مشوق ها براي ورود خودروهاي هيبريدي چه تاثيري بر محيط زيست و شرايط آلودگي هوا دارد؟ اتوبوس ها و خودروهاي سبك هيبريدي به علت تبديل سوخت فسيلي به هيدروژن در جريان احتراق موتور و استفاده از انرژي الكتريكي در كنار انرژي حاصل از سوخت فسيلي به خودروهاي پاك در دنيا مشهور هستند و استفاده از اين خودروها ساليان زيادي است كه در كشورهاي امريكا، برزيل، اسپانيا، آلمان و ژاپن رواج دارد. موضوع ورود اين خودروها به كلانشهرهاي آلوده كشور هم از ابتداي دهه 90 مطرح شد و تاكنون بجز دو دستگاه اتوبوس و تعدادي خودروي سواري هيبريدي لوكس خبري از به كارگيري اين خودروها در كشور نبوده است. با اين حال سوال اينجاست كه خودروهاي هيبريدي چه مزيتي دارند و به كارگيري اين خودروها در كشور با چه چالش هايي همراه است؟
**اتوبوس هيبريدي چيست؟
سال 92 بود كه نخستين دستگاه اتوبوس سه كابين هيبريدي(متروباس) به كشور وارد شد و پس از انجام مونتاژ و آماده سازي در يكي از كارخانجات خودروسازي در تبريز، به تهران آمد تا در يكي از خطوط اتوبوس تندروي تهران به كار گرفته شود. آن طور كه مديرعامل اتوبوسراني تهران درباره كاركرد اتوبوس هاي هيبريدي توضيح مي دهد: اين اتوبوس ها با استفاده از موتور مكانيكي انرژي الكتريكي توليد مي كنند و تنها استارت زدن آن با سوخت گازوئيل آن هم گازوئيل استاندارد يورو 5 صورت مي گيرد به همين دليل ميزان آلايندگي اين اتوبوس ها در حد صفر است.
پيمان سنندجي اضافه مي كند: اتوبوس هاي هيبريدي تقريباً سه برابر ساير اتوبوس ها عمر مفيد دارند و قادر به جابه جايي بيش از 300 مسافر هستند.
از طرفي رئيس مركز تحقيقات خودرو، سوخت و محيط زيست دانشگاه تهران هم كه به عنوان يك طرح پژوهشي مشغول مطالعه بر توليد اتوبوس هاي هيبريدي بودند، درباره مزاياي اين اتوبوس ها مي گويد: هر چه موتور احتراقي كوچك تر باشد، مصرف سوخت و آلودگي آن هم كمتر خواهد بود، به همين علت در اتوبوس هيبريد نمونه سازي شده، موتور احتراقي 220 كيلوواتي جايگزين موتور 130 كيلوواتي شده است. همچنين اين اتوبوس مي تواند انرژي جنبشي را هنگام ترمز بازيابد. اين خودرو توان محركه و موتور الكتريكي نيز دارد كه انرژي تلف شده را در خود ذخيره مي كند تا در جايي كه مورد نياز است، به كار گيرد. براي مثال زماني كه اين اتوبوس در جايگاه توقف مي كند، موتور احتراقي خاموش مي شود و از باتري استفاده و به شكل تمام الكتريك كار مي كند.
وحيد اصفهانيان ادامه مي دهد: به همين علت اين خودروها از آلودگي و مصرف سوخت كمتري نسبت به ديگر اتوبوس هاي فسيلي برخوردارندٰ به طوري كه 70 درصد كاهش آلايندگي ها نتيجه هيبريدي كردن اين اتوبوس هاست و با اجرايي شدن آن به طور متوسط 30 درصد كاهش مصرف سوخت در سيكل حركتي اتوبوس درون شهري تهران حاصل خواهد شد. همچنين اين نكته هم حائز اهميت است كه اتوبوس هيبريد الكتريكي طراحي شده ، برخلاف نوع گازسوز، نياز به جايگاه سوخت گيري جديد ندارد. در مجموع مي توان گفت كه اين مزيت هاي مهم موجب تمايز اين اتوبوس نسبت به ديگر اتوبوس ها با سوخت هاي فسيلي شده است.
اما نكته مهمي كه درباره خودروهاي هيبريدي وجود دارد، كاركرد بخش احتراقي اين خودروها با استفاده از سوخت نفت گاز(گازوئيل) با استاندارد يورو 5 است كه البته چنين سوختي در كشور هنوز توليد نمي شود و با وجود همه تلاش هايي كه تاكنون انجام شده است تنها پالايشگاه هاي تندگويان تهران، امام خميني(ره) اراك و بندرعباس موفق به توليد گازوئيل با استاندارد يورو 4 شده اند و هنوز خبري از توليد گازوئيل با استاندارد يورو 5 نيست.
**مشكل تامين سوخت خودروهاي هيبريدي
از زمان ورود دو دستگاه اتوبوس هيبريدي به ناوگان اتوبوسراني تهران تا زمان ورود اين اتوبوس ها به
خط 2 سامانه اتوبوس هاي تندرو (خاوران - آزادي) حدود 2 سال زمان طي شد. البته مشكل در اتوبوس ها نبود، بلكه نبود سوخت مناسب موجب شده بود تا به كارگيري اين اتوبوس ها با مشكل مواجه شود. سنندجي، مديرعامل اتوبوسراني تهران درباره مشكل تامين سوخت اين اتوبوس ها مي گويد كه به علت تامين نشدن سوخت مناسب عملاً اين اتوبوس نتوانست به شهروندان خدمات رساني كند و تنها مانع بر سر راه ورود اين اتوبوس ها تامين سوخت گازوئيل مطابق با استاندارد يورو 5 بود.
البته بعدها ظاهراً با رايزني هاي انجام شده بخشي از مشكل تامين سوخت اين خودروها در تعامل بين شهرداري و وزارت نفت حل و قرار شد تعداد اتوبوس هاي هيبريدي در تهران به 5 اتوبوس افزايش پيدا كند تا سهم آلايندگي اتوبوس ها از هواي تهران قدري كاهش پيدا كند. با ورود اتوبوس هاي هيبريدي به خطوط اتوبوسراني تهران، كم كم زمزمه ورود تاكسي هاي هيبريدي هم به ناوگان حمل و نقل شهري به گوش رسيد و اين در حالي بود كه هنوز مشخصاتي از خودروهاي هيبريدي موردنظر براي كاربري تاكسي اعلام نشده است.

**تاكسي هاي هيبريدي در راه تهران
در حالي كه مسئولان شهري تهران ادعا مي كردند كه تا پايان سال 93 نخستين گروه از تاكسي هاي هيبريدي به تهران وارد مي شوند اما با گذشت حدود 6 ماه از سال 94 هنوز خبري از ورود اين خودروها به كشور اعلام نشده است.
البته سال گذشته قائم مقام وقت سازمان حمل و نقل و ترافيك شهرداري تهران مانع اصلي ورود تاكسي هاي هيبريدي به ناوگان را، نبود هيچ خودروي هيبريدي در فهرست واردات خودرو به كشور اعلام كرده و گفته بود كه اخيراً دو مدل از اين خودروها در فهرست واردات قرار گرفته و اميدواريم مدل هاي ديگر نيز مورد تاييد قرار گيرد و زمينه ورود اين خودروهاي پاك به كشور فراهم شود.
وي البته اعلام كرده بود كه حدود 13 شركت براي ورود تاكسي هاي مدرن و استاندارد هيبريدي به تهران اعلام آمادگي كردند و اگر ثبت سفارش هرچه سريعتر توسط شركت ها انجام شود اميد است كه بتوانيم تا پايان سال 93 شاهد ورود نخستين سري تاكسي هاي هيبريدي به ناوگان باشيم.
اين وعده ها البته جامه عمل به خود نپوشيد، هرچند كه محسن سرخو رئيس كميته حمل و نقل شوراي شهر تهران گفته بود كه يكي از راهكارهاي ما در شوراي اسلامي شهر تهران براي كاهش آلودگي هواي شهر، اضافه شدن تاكسي هاي هيبريدي به ناوگان حمل ونقل شهر بوده است.
سرخو همچنين از برنامه ريزي ها براي ورود 77 هزار تاكسي هيبريدي به خطوط تهران خبر داده و گفته بود: اگر بتوانيم بر اساس برنامه پيش رويم، تا پايان سال 97 بيش از 77 هزار دستگاه تاكسي هيبريدي در شهر تهران آماده جابه جايي مسافران خواهند بود. اين اظهارات اما در حالي مطرح شده است كه قيمت بالاي خودروهاي هيبريدي به مانع بزرگي بر سر راه به كارگيري اين خودروها تبديل شده است.
**تاكسي هاي 90 ميليوني!
در حالي كه مسئولان شهرداري تهران از حضور تاكسي هاي هيبريدي در خطوط حمل و نقلي پايتخت مي گويند، اما ابوالفضل قناعتي عضو شوراي شهر تهران معتقد است كه گراني خودروهاي هيبريدي مانع جدي بر سر راه ورود اين خودروها به خطوط تاكسيراني است.
قناعتي توضيح مي دهد: يك تاكسي هيبريدي اگر به تهران برسد تا 90 ميليون تومان قيمت خواهد داشت كه اين موضوع نيازمند اعتباراتزياد است.
اين عضو شوراي شهر تهران با اشاره به جلساتي كه با شركت هاي خصوصي تاكسيراني داشته اند، مي گويد: اين شركت ها مشكلي براي خريد تاكسي هاي هيبريدي ندارند اما اين نگراني وجود دارد آنها تاكسي ها را بخرند اما با استقبال رانندگان تاكسي مواجه نشود.
قناعتي با بيان اينكه تا وقتي پرايد، پيكان و پژو در ناوگان تاكسيراني وجود دارد كسي از تاكسي هاي هيبريدي استقبال نمي كند، مي گويد: يك تاكسي خطي حداكثر كرايه اي كه از مسافر مي گيرد 2 تا 3 هزار تومان است. آنوقت چگونه يك خودروي80 ميليوني را خريداري كند يا در صورت خرابي هزينه هاي سنگين آن را بپردازد تا زماني كه همان كرايه را با پرايد به دست مي آورد و تعميرات آن نيز نياز به هزينه بالايي ندارد.
عضو شوراي شهر تهران با بيان اينكه حتي پرداخت وام هاي بالابراي خريد خودروهاي هيبريدي براي رانندگان تاكسي به صرفه نيست اضافه مي كند: بازپرداخت وام هاي بالادر توان اين رانندگان نيست و دولت و شهرداري بايد رانندگان را در اين مورد حمايت كنند.
قناعتي با اشاره به اينكه براي ورود اين نوع خودروها به ناوگان تاكسيراني بايد خودروسازان داخلي به تكنولوژي توليد اين نوع خودرو دست پيدا كنند، تصريح مي كند: از سوي ديگر بايد ورود خودروهاي آلاينده به ناوگان تاكسيراني نيز دچار محدوديت هايي شود.
**سود بازرگاني صفر درصد براي ورود خودروهاي هيبريدي
قناعتي در حالي از قيمت بالاي ورود خودروهاي هيبريدي به كشور مي گويد كه البته دولت سود بازرگاني ورود اين خودروها را صفر درصد تعيين كرده است و تنها تعرفه گمركي كه به ورود اين خودروها تعلق مي گيرد همان تعرفه 4 درصد مصوب مجلس شوراي اسلامي براي واردات اين خودروها به كشور است.
ولي الله افخمي راد، معاون وزير صنعت، معدن و تجارت درباره اقدامات دولت براي اصلاح تعرفه هاي گمركي و حمايت از كاهش آلودگي هوا توضيح مي دهد: رعايت محيط زيست، حفظ منابع طبيعي كشور و مساله قيمت ها از جمله مواردي است كه در بازبيني تعرفه هاي مورد توجه قرار گرفته است. به گفته وي ورود خودروهاي با حجم بيش از 2500 سي سي همچنان به كشور ممنوع است و تعرفه واردات خودروهاي با حجم كمتر از 2500 سي سي بين 40 تا 55 درصد است.
افخمي راد همچنين درباره تعرفه واردات خودرو هم مي گويد: تعرفه واردات خودرو هيچ گونه تغييري نداشته است، مضاف براينكه تعرفه واردات خودروهاي هيبريدي و برقي در حداقل ميزان ممكن يعني همان 4 درصد است و سود بازرگاني آنها هم صفر درصد تعيين شده است.
اكنون در حالي كه دولت براي توسعه استفاده از خودروهاي هيبريدي به ميدان آمده و سود بازرگاني ورود اين خودروها را صفر درصد تعيين كرده است، اما استفاده از اين خودروها در كشور به اين زودي ها بعيد به نظر مي رسد. هم اينكه سوخت يورو 5 براي استفاده از اين خودروها در كشور وجود ندارد و هم قيمت اين خودروها آنقدر بالاهست كه فراگير شدنشان در كشور زمان زيادي مي طلبد. در حالي كه توليد خودروي يورو 4 هم با كلي اما و اگر در حال انجام است، خودروسازان داخلي هم كه بعيد است به اين زودي ها به سمت توليد خودروهاي هيبريدي حركت كنند.
*منبع: روزنامه ايران
**گروه اطلاع رساني**9165**1732