شيلات و آبزيان محور توسعه هرمزگان

استان هرمزگان علاوه صيد و صيادي سابقه طولاني در زمينه داشتن كارخانه هاي تن ماهي و همچنين فراوري محصولات دريايي مثل ميگو و ماهي دارد طوري كه علاوه بر بندرعباس در جاسك و ابوموسي نيز در اين بخش فعال هستند و بخش زيادي از آبزيان اين استان در استان هاي ديگر به كنسرو تبديل مي شود.
با توجه به ظرفيت سازي ،همچنين فرآوري و صادرات ماهي وميگو نيز بويژه ميگوي پرورش و صادرات آن نيز از طريق اين استان به كشورهاي خارجي بويژه ازسالها پيش انجام مي شد واين روند ادامه دارد.
از آنجايي كه بخش زيادي از مسئوليت هاي شيلات درسال هاي گذشته به مردم واگذار شده ، زمينه براي سرمايه گذاري بخش خصوصي بيش از پيش از ساير صنايع فراهم است و استان هرمزگان با داشتن يك هزار كيلومتر مرز آبي ، 14جزيره ، مي توان آن را براي توليد و صادرات با اهميت و اساسي دانست.
از سوي ديگرهنوز مردم ساحل نشين هرمزگان ازاعطاي مجوز صيد به برخي افرادي كه هيچ حرفه ودانشي در امر صيد ندارند وتنها مجوز در اختيار دارند گلايه مندند و مي گويند:اين رويه اصلاح نشده و صياد در كنار دريا مجوز صيد ندارد ولي افرادي درجاي ديگر داراي مجوز صيد هستند كه اين ناعدالتي و تبعيض بايستي رفع شود و مجوز صيد بايستي در اختيار صياد باشد.
از مهمترين زيرساخت هاي شيلات هرمزگان در زمينه توليد ميگو مي توان به وجود دهها هكتار جايگاه پرورشي، 13مركز تكثيرميگو با ظرفيت سالانه 430 ميليون قطعه ، پژوهشكده تحقيقاتي اكولوژي خليج فارس و درياي عمان و همچنين راه اندازي ستاد توسعه شيلات اين استان اشاره كرد.
وجود50 هزار هكتار از زمين هاي مناسب شناسايي شده براي ايجاد استخر پرورش ميگو در نوار ساحلي اين استان با ظرفيت توليد سالانه 150 هزارتن ميگو كه حدود 19هزار هكتار آن در دست مطالعه قرار دارد از ديگر مزيت هاي اين استان است.
وجود مولدين عاري از بيماري و آلوده نشدن استخرهاي پرورشي اين استان به بيماري لكه سفيد ميگو از ديگر مزيت هاي اين استان در زمينه توسعه اين صنعت است كه با استفاده از گونه وانامي مي توان در سال دو نوبت نسبت به پرورش و برداشت ميگو اقدام كرد.
ميزان توليد ميگوي پرورشي در هر هكتار از استخرهاي اين استان بين سه تا پنج تن عنوان شده درحالي كه بعضي از پرورش دهندگان نمونه بين شش تا 10 تن نيز برداشت كرده اند طوريكه ركورد توليد 10تن در هكتار نيز به اين استان اختصاص دارد.
سايت هاي احداث شده پرورش ميگوي استان هرمزگان در بندرهاي مقام، حسينه، سايه خوش، كولقان، هنگام، تياب شمالي و جنوبي، سيريك و يكدار قرار دارند كه درحال حاضر پنج سايت آن به وسعت حدود چهار هزارو 200 هكتار در حال بهره برداري است.
اين درحالي است كه 36.5 درصد صيد كشور با 240 هزارتن مربوط به استان هرمزگان است كه از نظر تعداد صيادان نيز رتبه اول كشور را دارد.
*هرمزگان قطب شيلاتي كشورمي شود
استاندار هرمزگان دراين زمينه مي گويد: با توجه به دارا بودن يكهزار و 400 كيلومتر نوار ساحلي در خليج فارس ، درياي عمان و جزاير 14گانه و فعاليت هاي در دست انجام اين استان در حال تبديل شدن به قطب فعاليت هاي شيلاتي كشور است.
جاسم جادري با تاكيد بر استفاده از ظرفيت هاي شيلاتي به خصوص توليد ميگو و ماهي در قفس اظهاركرد: خوشبختانه فعاليت هاي خوبي از سوي بخش خصوصي و با همكاري دولت تدبير و اميد در دو سال گذشته دراين استان آغاز شده است.
وي با بيان اينكه در شرايطي كه بسياري از كشورها در آرزوي آبهاي آزاد و حتي داشتن يك درياچه هستند ، ابراز داشت: بايد براي بهره برداري از اين همه نعمت در زمينه معيشت مردم و همچنين توسعه شيلاتي اين استان گام هاي بيشترو مهم تري برداشته شود.
استاندار هرمزگان ، با اشاره آمارهاي ارايه شده در خصوص شناسايي 50 هزار هكتار زمين ويژه استخرهاي پرورش ميگو گفت: با توجه به قانون برنامه ششم توسعه اقتصادي مي توان زيربناي استخرهاي ميگوي پرورشي اين استان را در سواحل خليج فارس و درياي عمان (سواحل مكران) به چند برابر فعلي افزايش داد.
استاندارهرمزگان با تشكر ويژه از جامعه صيادي اين استان خواستار بررسي و رفع مشكلات آنان و همچنين سرمايه گذاران در زمينه توليد و پرورش ميگو و همچنين ماهي در قفس شد.
جادري خاطرنشان كرد: براي توسعه متوازن و توليد وهمچنين ايجاد ظرفيت هاي بيشتر اشتغال در شيلات هرمزگان و اجراي قانون برنامه هاي توسعه اي كشور، شوراي توسعه شيلات اين استان آماده هر نوع همكاري و حمايت از سرمايه گذاران، تشكل ها و تعاوني هاي صيدو صيادي و كارآفرينان است.
رييس شوراي توسعه شيلات هرمزگان از ايجاد و توسعه طرح هاي توليد ماهي در قفس، صيد فانوس ماهيان، صادرات آبزيان به روسيه و افزايش توليد در جايگاه هاي پرورش ميگو هم زمان با تامين برق و ايجاد راه هاي دسترسي بعنوان مهم ترين برنامه هاي پيش روي اين ستاد نام برد.
استاندار هرمزگان با بيان اينكه براي توسعه فعاليت هاي آبزي پروري با استفاده ازتسهيلات ارزان قيمت صندوق توسعه ملي هيچگونه محدوديتي نداريم از كارآفرينان وعلاقه مندان به سرمايه گذاري در زمينه آبزي پروري دعوت به كار كرد.
جادري اظهار اميدواري كرد: با اجرايي شدن توافق برجام و برداشته شدن تحريم هاي ظالمانه عليه ملت ايران ، شاهد رشد چشمگيري در استان در زمينه هاي غيرنفتي از جمله شيلات خواهيم بود.
وي ادامه داد: استان هرمزگان به ويژه شهرستان بندرلنگه از ظرفيت هاي بالايي در زمينه فعاليت هاي شيلاتي از جمله صيد و صيادي و همچنين آبزي پروري دارد و شيلات مي تواند مهم ترين محور براي توسعه و رشد بيش از پيش در استان هرمزگان باشد.
استاندار هرمزگان با اشاره به ظرفيت هاي خوب پرورش ماهي در قفس در شهرستان بندرلنگه گفت: اميد است با حركت هاي خوب انجام شده ، بزودي شاهد تبديل استان هرمزگان به قطب پرورش ماهي در قفس كشور باشيم.
*هدف گذاري براي توليد پنج هزار تن ماهي در قفس وسهم هرمزگان ازاين ميزان
با توجه به اينكه امروز تقاضا براي مصرف ماهي بالا رفته واز سوي ديگر برخي اقلام ماهيان بواسطه صيد بي رويه روبه انقراض است تنها راه افزايش توليد،تكثير وپرورش ماهيان تجاري درقفس بوده كه علاوه رشد به موقع ، موجب افزايش صيد و كامل شدن حلقه توليد مي شود وصياد با خيال راحت آنچه كشت كرده براحتي صيد مي كند.
قائم مقام رييس سازمان شيلات ايران و مجري طرح پرورش ماهي در قفس مي گويد: پيش بيني مي شود امسال پنج هزار تن ماهي در قفس در كشور توليد شود وبا افزايش سايت هاي پرورش ماهي در كشور ، تا سال آينده ميزان توليد ماهي در قفس به 35 هزار تن برسد.
سيف الله حقيقي كه چند روز گذشته براي بازديد از طرح پرورش ماهي درقفس در روستاي گرزه به شهرستان بندرلنگه سفر كرده بود مي افزايد : هم اكنون پنج سايت پرورش ماهي در قفس در كشور فعال است كه تا پايان برنامه ششم توسعه اين ميزان به 28 سايت افزايش مي يابد كه بيشترين آنها در منطقه جنوب است.
مجري طرح پروش ماهي در قفس كشور اظهاركرد: پيش بيني مي شود تا پايان برنامه ششم توسعه ، 200 هزار تن ماهي در اين طرح در كشور توليد شود واكنون گونه سي باس ازخانواده سنگسرماهيان در جنوب كشور و ماهي آزاد و خاويار در شمال كشور پرورش داده مي شود كه سي باس با شرايط درياي جنوب سازگاراست و به دليل طعم خوب، بازار پسندي بالايي دارد.
وي خاطرنشان كرد: دراين طرح لارو ماهي با اندازه پنج تا 20 گرم از حوضچه به تورهايي به شكل استخر دريا انتقال داده مي شوند و پس از طي دوره پرورش با وزن 600 تا 800 گرم صيد مي شوند.
قائم مقام رييس سازمان شيلات ايران و مجري طرح پرورش ماهي در قفس، حمايت بيشتر از بخش خصوصي و تشويق جامعه صيادي براي همكاري در اين طرح را از عوامل رونق بيشتر طرح پرورش ماهي در قفس اعلام كرد.
* شناسايي گونه هاي مهم تجاري وتمركز براي پرورش آنها در قفس
استان هرمزگان بدليل داشتن ظرفيت هاي بزرگ بواسطه سواحل طولاني وجزاير بزرگ وكوچك و همچنين دسترسي به آبهاي آزاد بهترين گزينه براي پرورش ماهيان تجاري در قفس بوده ومي تواند ظرفيت توليد اينگونه ماهيان پر طرفدار را بالاببرد.
مديركل شيلات هرمزگان دراين باره مي گويد: هم اكنون بر اساس مطالعات انجام شده ، ظرفيت توليد بيش از 90 هزار تن از گونه هاي بومي و غيربومي از جمله ماهيان سوكلا ، شانك ، هامور ، سي باس آسيائي ، تون ماهيان ، صبيتي ، شوريده و راشگو در قفس هاي دريائي در استان برآورد شده است كه در مجموع اين منطقه گام هاي خوبي در اين زمينه برداشته است.
سيد پرويز محبي ، از شهرستان بندرلنگه به عنوان شهرستاني شيلاتي ياد كرد و افزود: برخورداري از صنعت پرورش ميگو ، صنعت پرورش ماهي ، صيد و صيادي ، صنايع شيلاتي و ديگر فعاليت هاي شيلاتي در اين شهرستان باعث شده ماهيت اين شهرستان شكل شيلاتي به خود بگيرد.
مديركل شيلات هرمزگان نيز با بيان اينكه طرح پرورش ماهي در قفس در استان به صورت آزمايشي از سال 86 در جزيره هنگام و بندرآفتاب به اجرا در آمد ، گفت: هم اكنون در بيشتر نقاط استان كه ظرفيت هاي فعاليت پروش ماهي در قفس وجود دارد شاهد حركت هايي خوبي در اين زمينه هستيم.
محبي ، با اشاره به افزايش فشار به ذخاير آبزيان خليج فارس در سال هاي اخير افزود: راهبرد جدي سازمان شيلات ايران براي مرتفع سازي اين مشكل ، توسعه سريع طرح هاي پرورش ماهي در قفس ، دستيابي به توليد انبوه ماهيان با ارزش دريايي و جلوگيري از صيد غيرمجار است.
وي ، سلامت غذايي ، طبيعي بودن محصول و توليد ماهي در شرايط طبيعي ، عدم نياز به زمين در خشكي ، مقرون به صرفه بودن ، هزينه هاي پايين و زود بازده بودن را از مزيت هاي اجراي اين طرح است.
مديركل شيلات هرمزگان يادآورشد: در حال حاضر بر اساس مطالعات انجام شده ، ظرفيت توليد بيش از 90 هزار تن از گونه هاي بومي و غيربومي از جمله ماهيان سوكلا ، شانك ، هامور ، سي باس آسيايي ، تون ماهيان ، صبيتي ، شوريده ، راشگو وغيره در قفس هاي دريايي در استان برآورد شده است.
محبي با اشاره به اينكه در اين استان مناطق ساحلي كوهستك ، جزيره لارك ( شمال ، شمال غربي و شمال شرقي) ، جزيره هنگام ، جزيره قشم (جنوب شرقي) ، جزيره فارو ، جزيره كيش ، جزيره هندورابي ، بندرچارك ، گرزه ، حسينه ، چيرويه و مقام پرورش ماهي در قفس بوده از سرمايه گذاران خواست تا در صورت تمايل به سرمايه گذاري در اين زمينه به معاونت آبزي پروري شيلات هرمزگان مراجعه كنند.
مديركل شيلات هرمزگان با اشاره به اينكه اين استان توان افزايش توليد دارد، پرورش ماهي در قفس را راهي براي بازسازي ذخاير آبزيان خليج فارس برشمرد.
هم اكنون سايت پرورش ميگوي حسينه به مساحت يكهزار و 500 هكتار و همچنين طرح پرورش ماهي در قفس شركت نيكسا و شركت سازه برتر در روستاي گرزه شهرستان بندرلنگه و بندر صيادي شهرفعاليت خود آغاز كرده وميزان توليد ميگوي پرورشي در هر هكتار از استخرهاي اين استان بين سه تا پنج تن عنوان شده درحالي كه بعضي از پرورش دهندگان نمونه بين شش تا هشت تن نيز برداشت كرده اند.
اين درحالي است كه 36.5 درصد صيد كشور با 180 هزارتن مربوط به استان هرمزگان است كه از نظر تعداد صيادان نيز رتبه اول كشور را دارد.
* دوهزارميليارد ريال اعتبار براي طرح هاي پرورش ميگو در كشور نياز است
معاون آبزي پروري سازمان شيلات ايران كه اخير براي بهره برداري از طرح تكثيربچه ماهي به قشم سفر كرده با اشاره به اينكه اجراي طرح هاي پرورش ميگو در كشور به بيش از دوهزار ميليارد ريال اعتبار نياز دارد گفت: فقط 20 درصد آن تامين شده وعمده مشكل پرورش ميگو در كشور تامين نقدينگي است و در اين زمينه بانك ها بايد همكاري و تعامل بيشتري با فعالان اين عرصه داشته باشند.
حسين علي عبدالحي افزود: بي شك با سود 21 درصد تسهيلات بانك هاي داخلي و فناوري قديمي تكثير، نمي توان با ميگوهاي صادراتي كه با سود سه درصد تسهيلات و فناوري جديد، توليد و تكثير شده است؛ رقابت جدي داشت.
عبدالحي وسعت استخرهاي توليد و تكثير ميگو در سال جاري را هفت هزار هكتار اعلام و اضافه كرد: پارسال همين ميزان به پرورش و توليد ميگو اختصاص داشت و اميدواريم سريعتر به رقم 30 هزار هكتار دست يابيم.
معاون توسعه آبزي پروري سازمان شيلات گفت: نياز صنعت آبزي پروري كشور به بچه ماهي به دليل مقرون به صرفه نبودن واردات، بايد از طريق توليد و تكثير بچه ماهيان در داخل تامين شود.
عبدالحي اضافه كرد: يكي از مشكلات اصلي توليد و تكثير ماهيان در كشور، نبود فناوري برتر است كه اين مهم با مشاركت بخش خصوصي ايران و فرانسه محقق شد و اين رويكرد مي تواند به عنوان الگويي براي ديگر نقاط كشور تبديل شود.
وي اظهار كرد: توليد ساليانه 200 هزار تن بچه ماهي معادل 250 ميليون قطعه در كشور مورد هدف است كه سهم قشم از اين ميزان 38 هزار تن است.
معاون توسعه آبزي پروري سازمان شيلات با تاكيد بر ضرورت توليد 100 درصدي بچه ماهي در داخل كشور گفت: اكنون مجوز توليد 20 تا 30 هزار تن بچه ماهي صادر شده كه اميدواريم با بازاريابي مناسب بتوان براي توليد بچه ماهي ها در كشور، بازار هدف مشخص تعيين كرد.
وي با اشاره به اشتغال و صرفه اقتصادي صنعت شيلات در كشور، افزود: در صورتي كه مسئولان بويژه منطقه آزاد قشم در واگذاري زمين به بخش خصوصي براي اجراي طرح هاي آبزي پروري اقدام كنند ، مي توان رونق اقتصادي، توليد و اشتغال را رقم زد.
درجريان اين سفر همزمان با ويدئو كنفرانس وزيران جهاد كشاورزي ايران و فرانسه نخستين مركز تكثير ماهيان دريايي با همكاري دو كشور و با ظرفيت توليد سالانه 10ميليون قطعه بچه ماهي در جزيره قشم به بهره برداري رسيد.
مدير فرانسوي سايت تكثير ماهيان دريايي تياب پران قشم هم به هنگام بهره برداري از نخستين مركز تكثير ماهيان دريايي كه با مشاركت دو كشور ايران و فرانسه در قشم فعال است گفت: برترين فناوري هاي تكثير بچه ماهي در قشم پياده سازي شده و اين سايت به يكي از مراكز اصلي توليد بچه ماهي در ايران تبديل مي شود.
ژان سباستين برويان (Jean Sébastien Bruant) افزود: سامانه اين مركز به صورت مداربسته فعاليت مي كند و مي تواند بخش قابل توجهي از بچه ماهي هاي مورد نياز جهت پرورش ماهي در قفس منطقه را تامين كند.
وي اضافه كرد: در سيستم پياده شده در اين سايت آب دريا پس از پمپاژ به داخل مركز پرورش ماهي به سالن هاي رسوب گيري، پيش فيلتر اوليه، اشعه 'يو وي' و در مرحله آخر به سمت فيلترهاي نهايي هدايت و در سيستم به گردش درمي آيد.
برويان ادامه داد: بر اساس شرايط طبيعي 10 تا 20 درصد نيز آب تازه به سامانه وارد و به همان ميزان آب خارج وپس از سپري كردن مراحل رسوب گيري درسه استخر رو باز و تصفيه شدن آلاينده هاي فيزيكي و شيميايي، وارد بستر طبيعي مي شود.
وي با بيان اينكه شركت فرانسوي همكاري كننده در اين طرح مشترك، دهها سال سابقه فعاليت در حوزه خليج فارس را دارد، گفت: بي شك بچه ماهي هاي تكثير شده در مركز قشم نقش مهمي در پرورش ماهي در قفس منطقه ايفا مي كند.
به گفته حسين علي عبدالحي معاون آبزي پروري سازمان شيلات ايران، مركز تكثير بچه ماهي تياب پران قشم يكي از شاه كليدهاي حوزه توسعه پرورش ماهيان دريايي ايران به شمار مي رود و ظرفيت توليد سالانه 10 ميليون قطعه بچه ماهي را دارد و در مرحله نخست توليد سه ميليون قطعه بچه ماهي را در دستور كار قرار داده است.
به گزارش ايرنا، آيين بهره برداري از طرح تكثير و پرورش بچه ماهي در قشم به صورت ويدئو كنفرانس با وزيران جهاد كشاورزي ايران و فرانسه برگزار شد و همزمان با آن محمود حجتي وزير جهادكشاورزي و استفان لوفل وزير كشاورزي فرانسه علاوه بر امضاي پنج تفاهمنامه همكاري در بخش اقتصاد كشاورزي و امنيت غذايي، بر توسعه مناسبات دو جانبه و گسترش روابط ميان دو كشور در بخش كشاورزي و تجارت محصولات كشاورزي تاكيد كردند.
در اين تفاهمنامه، وزيران كشاورزي دو كشور درباره توسعه همكاري در بخش توليدات گياهي، دام و بهداشت دام، تبادل دانش فني و تحقيقات و مسائل آب و هوايي توافق كردند.
همچنين در خصوص تبادل دانش فني در زمينه معرفي ارقام جديد زراعي و باغي و تبادل دستاوردهاي علمي بخش حفظ نباتات، همكاري در زمينه ارتقاي سطح توليد فرآورده هاي دامي از نژادهاي برتر گاو، گوسفند و بز و انتقال تجارب علمي در زمينه كاهش مصرف آنتي بيوتيك ها تفاهمنامه هايي امضا شد.
براساس اين تفاهمنامه طرف فرانسوي ضمن تقدير از مسئولان كشورمان در حمايت از بازنگري موافقتنامه ليسبون، پيشنهاد همكاري دو جانبه در اين زمينه را اعلام كرد كه مورد پذيرش و استقبال مسئولان كشورمان قرار گرفت.
وزير جهاد كشاورزي ايران نيز در اين ويدئو كنفرانس در خصوص طرح آبزي پروري جزيره قشم گفت: هم اينك سالانه 350 هزار تن ماهي در كشور پرورش مي يابد اما در فناوري پرورش ماهي در دريا كمي عقب هستيم هرچند اين فناوري حدود دو تا سه دهه است كه در جهان راه اندازي شده است.
محمود حجتي ادامه داد: طرح توليد و تكثير آبزيان كه امروز در جزيره قشم افتتاح شده سالانه مي تواند 800 هزار تا يك ميليون تن آبزي را پرورش دهد.
* راه اندازي رشته هاي مرتبط با شيلات در دانشگاه پيام نور قشم
هرچند از سالهاي قبل رشته دانشگاهي مربوط به شيلات و محيط زيست در دانشگاه آزاد واحد بندرعباس راه اندازي شد و شماري از جوانان علاقمند به اين رشته تحصيلات عالي را پشت سرگذاشتند ولي به علت خاصيت ساحلي بودن استان وهمچنين استقبال افراد به تحصيل دراين رشته بازهم ايجاد اين رشته تا مقاطع بالاتر دراستان طلب مي كند و دراين زمينه دانشگاههاي قشم هم براي اين رشته برنامه ريزي كرده اند.
رييس دانشگاه پيام نور واحد بين الملل قشم مي گويد: رشته هاي مرتبط با شيلات و دريا و متناسب با شرايط جغرافيايي و فرهنگي جزيره در اين دانشگاه راه اندازي مي شودوهم اكنون مراحل ثبت اين رشته ها در سامانه دانشگاه پيام نور در جريان است و راه اندازي آنها مي تواند به افزايش سطح دانش در مشاغل مرتبط با اين رشته ها كمك شاياني كند.
حسين هژبريان افزود: وي تقويت ارتباط بازار كار و دانشگاه پيام نور واحد بين الملل قشم را رويكرد اصلي اين دانشگاه اعلام و اضافه كرد: در همين چارچوب طرح هاي برتر دانشجويان با هدف اجرايي شدن به پارك زيست فناوري خليج فارس معرفي مي شود.
وي، از حمايت علمي اين دانشگاه براي طرح هاي برتر دانشجويان خبر داد و گفت: پارك زيست فناوري خليج فارس نيز حمايت هاي زيرساختي و مالي طرح هاي علمي را بر عهده گرفته است.
وي با اشاره به امضاء تفاهمنامه مشترك بين اين دو مركز، تاكيد كرد: اين تفاهمنامه سنگ بناي همكاري هاي جديد و حلقه اتصال صنعت و علم به شمار مي رود.
هژبريان ادامه داد: به طور قطع اين رويكرد جديد مي تواند به اجرايي شدن طرح هاي علمي و ايده هاي نوين دانشجويان اين دانشگاه كمك كرده و موجب شتاب گيري توسعه علمي و صنعتي منطقه شود.
وي با بيان اينكه يكي از مشكلات اساسي دانش آموختگان كشور ورود به بازار كار و عملي كردن ايده هاي نوين است، گفت: با تعامل اين دو مركز مسير جديد و مطمئني براي دانشجويان ترسيم شده است.
هرمزگان با داشتن 30 هزار صياد داراي 22 بندر صيادي است كه طي چند سال گذشته تاكنون 10 بندر آن به تعاوني هاي صيادي و بخش خصوصي واگذار شده ووسعت مزارع فعال پرورش ميگو دراين استان چهارهزارهكتار با توليد سالانه نزديك به چهارهزارتن اعلام شده است.ك/4
6048
از: خليل تنيده رييس ايرنا هرمزگان