تهران-ايرنا- جايزه نوبل فيزيك 2015 امروز (سه شنبه) به 'تاكاكي كاجيتا' ژاپني و 'آرتور بي مك دونالد' كانادايي به دليل نقش آفريني هاي چشمگير آنها در آزمايش هايي كه نشان داد نوترينوها تغيير هويت مي دهند، تعلق گرفت.

به گزارش ايرنا از پايگاه اينترنتي نوبل پرايز، تغيير هويت نوترينوها مي طلبد كه داراي جرم باشند. اين كشف درك انسان را از دروني ترين فعاليت هاي ماده تغيير داده است و مي تواند اهميت بسيار زيادي در بينش بشر از جهان هستي داشته باشد.
كاجيتا حدود سال 2000 ميلادي كشفي را در اين زمينه ارائه كرد كه نوترينوها از جو (اتمسفر) در مسير خود به رصدخانه نوترينوي 'سوپر كاميوكانده' در ژاپن، تغيير هويت مي دهند.
از سوي ديگر، گروه تحقيقاتي آرتور بي مك دونالد در كانادا توانست ثابت كند كه نوترينوها از خورشيد در مسير خود به سمت زمين ناپديد نمي شوند، بلكه
زماني كه به 'رصدخانه سادبري نوترينو' مي رسند، هويت ديگري مي گيرند.
معماي نوترينو كه ده ها سال فيزيكدانان را به خود مشغول كرده بود، حل شد. در مقايسه با محاسبه هاي نظري از شمار نوترينوها، بيش از دو سوم نوترينوها در اندازه گيري هايي كه در زمين انجام مي شود، از بين مي روند.
اين دو آزمايش نشان دادند كه نوترينوها تغيير هويت مي دهند.
اين كشف به نتيجه گيري مهمي در اين زمينه منتج شد كه نوترينوها كه از ديرباز بي وزن تلقي مي شدند، بايد داراي جرم هر چند كوچك باشند، نتيجه اي كه براي فيزيك ذرات كشفي تاريخي محسوب مي شود.
'الگوي استاندارد' فيزيك در مورد دروني ترين عملكرد ماده فوق العاده موفقيت آميز بود و در برابر همه چالش‌هاي تجربي براي بيش از دو دهه مقاومت كرده بود.
اما از آنجا كه لازمه اين الگو بي وزني نوترينوها است، مشاهدات جديد به وضوع نشان دادند كه الگوي استاندارد نمي تواند تئوري كامل در مورد اجزاء بنيادين جهان باشد.
اين كشف كه جايزه نوبل فيزيك امسال را دريافت كرد، بينش‌ هاي مهمي را در مورد جهان تقريبا ناشناخته نوترينوها ارائه كرده است.
پس از فوتون‌ها يا همان ذرات نور، نوترينو‌ها بيشترين ذرات در كل كيهان به شمار مي روند و زمين را به طور مداوم بمباران مي‌ كنند.
بسياري از نوترينوها در تعاملات ميان پرتو كيهاني و اتمسفر زمين ايجاد مي شوند. ساير نوترينوها نيز حاصل واكنش هاي هسته اي در داخل خورشيد هستند. هزاران ميليارد نوترينو هر ثانيه در بدن ما جريان دارند و به سختي چيزي مي تواند جلوي عبور آنها را بگيرد. نوترينوها فرار ترين ذرات اصلي جهان هستند.
در حال حاضر آزمايش ها ادامه دارد و فعاليت هاي فشرده اي در سراسر جهان به منظور جذب نوتريتوها و بررسي خواص آنها در جريان است.
انتظار مي رود كه اكتشافات جديد در مورد عميق ترين اسرار نوترينوها، درك فعلي ما را از تاريخ، ساختار و سرنوشت آينده جهان تغيير دهد.

***تاكاكي كاجيتا در سال 1959 در ژاپن به دنيا آمد . وي مدرك پي.اچ.دي خود را در سال 1986 از دانشگاه توكيو در ژاپن گرفت.
وي مدير موسسه تحقيقات اشعه كيهاني و استاد دانشگاه توكيو در كاشيوا واقع در ژاپن است.

***آرتور بي مك دونالد در سال 1943 در سيدني واقع در كانادا به دنيا آمد. وي مدرك پي.اچ.دي خود را در سال 1969 از موسسه فناوري كاليفرنيا دريافت كرد. وي استاد برجسته دانشگاه كويين در كانادا است.
علمي**2038**2017