میزگرد ایرنا/ تلاش های خاموش دولت برای توسعه روستاهای كردستان

به گزارش ایرنا اختصاص 15مهرماه به عنوان روز ملی روستا، واگذاری مدیریت روستاها به دهیاران و اختصاص اعتبارات و امكانات مورد نیاز به این مناطق را می توان از جمله دستاوردهای دولت در حوزه روستاها برشمرد.
با عنایت به اینكه روستاییان 30 درصد جمعیت كشور را تشكیل می دهند نامگذاری 15مهر ماه به عنوان روز ملی روستا، در راستای توجه بیشتر به روستاییان و اقدام برای رفع مشكلات و تنگناهای روستاها بوده و فراهم ساختن فرصتی مناسب در كشور برای پرداختن به روستا و توجه كردن به جایگاه و منزلت روستانشینان، پرداختن به فرهنگ روستاها به عنوان خاستگاه اصلی تمدن و فرهنگ اسلامی - ایرانی از جمله اهداف نامگذاری این روز است.
روستاها به عنوان بخش عمده ای از مراكز جمعیتی كشور نقش مهمی در تولید و توسعه پایدار ایفا نموده و این امر و توجه بیش از پیش به آن به منظور جلوگیری از مهاجرت روستانشینان به شهرها و ماندگاری قشر مولد جامعه در سكونتگاه های روستایی در راستای سیاست های ابلاغی مقام معظم رهبری در خصوص اقتصاد مقاومتی و توسعه بخش تولید و قطع وابستگی ها، ضرورت موضوع را بیشتر نمایان می سازد.
استان كردستان دارای 10 شهرستان، 29 شهر، 31 بخش، 86 دهستان و هزار و 700 روستا است. براساس آمارهای رسمی در اوایل انقلاب 68 درصد جمعیت كشور در روستاها و 32درصد نیز در شهرها سكونت داشتند، اما اكنون این آمارها برعكس شده و 71 درصد در شهرها و 29 درصد در روستاها سكونت دارند در كردستان نیز در اوایل انقلاب 90 درصد جمعیت در روستاها و تنها 10 درصد در شهرها سكونت داشتند كه اكنون 34 درصد در روستاها و 66درصد در شهرها سكونت دارند.
برای اطلاع مردم از دستاوردهای دولت تدبیر و امید در دو سال اخیر در حوزه روستایی، ایرنا در میزگردی تخصصی با حضور رضا شاملی مدیركل دفتر روستایی استانداری كردستان و خالد امام قلی معاون عمران روستایی بنیاد مسكن انقلاب اسلامی استان كردستان وضعیت روستاها مورد بحث و بررسی قرار گرفت.
ایرنا: دولت از نامگذاری 15مهرماه به عنوان روز ملی روستا به دنبال چه اهدافی بود و آیا به اهداف خود رسیده است؟
شاملی: رویكرد دولت تدبیر و امید توانمندسازی روستاییان و بازنگری در تعریف روستا بود چرا كه در گذشته روستا را تنها به عنوان مولد بخش كشاورزی می شناختند و از دیگر كاركردها و ابعاد آن غافل شده بودند و دولت یازدهم این تعاریف را تغییر داد و روستا را به عنوان مكانی با كاركرد فرهنگی، اقتصادی، اجتماعی و مولد معرفی كرد و آن را از حالت تك بُعدی خارج ساخت و با دیدگاه جامع تری به روستا می نگرد. همچنین حضور شخص رییس جمهوری در مراسم هر ساله روز ملی روستا و تاكید بر رفع مشكلات روستاییان نیز نشان از اهمیت حوزه روستایی برای دولت است كه خوشبختانه در مراسم روز ملی روستا در سال گذشته دكتر روحانی اعتبارات بسیار خوبی برای روستاهای كشور اختصاص داد و روستاهای استان كردستان بخصوص مناطق مرزی نیز مشمول این اعتبارات شدند.
ایرنا: نداشتن متولی واحد یكی از مشكلات گذشته روستاها در حوزه عمرانی و توسعه ای بود آیا دولت تدبیر و امید متولی برای روستاها مشخص كرده است؟
شاملی: متولی روستا به استناد قانون برنامه پنجم توسعه كشور، معاونت توسعه روستایی مناطق روستایی وزارت كشور است و در دولت تدبیر و امید نیز دهیاران به عنوان مدیر ارشد روستا معرفی شدند و اكنون روستا از حالت سردرگمی و نداشتن متولی درآمده است و براساس قانون وظایف 48 گانه ای برای دهیار تعریف شده و تمام دستگاه ها باید حول محور دهیار در روستاها فعالیت كنند.
دستگاه های مرتبط با حوزه روستا در استان كردستان برای اجرای برنامه با دهیاران مشكلی ندارند و همدلی و همفكری دستگاه های متولی روستا منجر به فعالیت هایی اجرایی فراوانی شده است. در برنامه ششم توسعه نیز برای رسیدگی بهتر و بیشتر به وضعیت روستاها كارگروه روستا در برنامه ششم توسعه آغاز به كار می كند كه این كارگروه قبل از آغاز برنامه در كردستان فعالیت خود را آغاز می كند.
*** ایرنا: باتوجه به اینكه دولت اداره روستاها را به دهیاران واگذاره كرده وضعیت فعالیت دهیاران را در استان كردستان به چه شكل است؟
استان كردستان هزار و 700 روستا دارد كه اكنون 507 هزار و 52 نفر در این تعداد روستا سكونت دارند كه هزار و 180 روستا بالای 20 خانوار هستند یعنی معادل 91.25 درصد جمعیت روستاهای استان.
برای روستاهای بالای 20خانوار طبق قانون می توان دهیاری ایجاد كرد كه اكنون هزار و 73 روستای استان كردستان دارای دهیار و 66 دهیاری نیز توسط سرپرست اداره می شود كه در مجموع هزار و 139 دهیاری در استان فعال است و 41 دهیاری نیز به علت عزل و یا عدم معرفی دهیار به علت نبود نیروی كارآمد غیرفعال هستند در مجموع می توان گفت 97درصد دهیاری استان فعال هستند.
بیشترین تعداد دهیاری مربوط به شهرستان سقز با 185 دهیاری و كمترین مربوط به شهرستان سروآباد با 62 دهیاری است. دهیاری ها براساس قانون در روستاهای بالای20 خانوار ایجاد می شوند و اكنون برنامه ای در روستاهای زیر 20خانوار نداریم اما قرار است در برنامه ششم توسعه به صورت تجمیعی برای روستاهای زیر 20 خانوار دهیاری فعال شود و چند روستا با هم توسط یك دهیار اداره شوند و از این رو تمام روستاهای استان كردستان را زیر پوشش دهیاری می بریم.
*** ایرنا: آیا دهیاری ها ردیف اعتباری مشخصی دارند و این اعتبار از چه محلی تامین می شود؟
بودجه و اعتبار دهیاری ها از چند محل از جمله كمك های وزارت كشور، درآمد حاصل از جرایم راهنمایی و رانندگی، درآمد حاصل از ارزش افزوده، درآمد حاصل از فعالیت ماشین آلات و فروش قیر تامین می شود كه از این محل ها سال گذشته 363 میلیارد ریال برای اجرای هزار و 405 پروژه به دهیاری های استان كردستان اختصاص یافت.
از 363 میلیارد ریال اعتبار دهیاری ها در سال گذشته 67 درصد آن معادل 242 میلیارد ریال اعتبارات عمرانی، 14 درصد معادل 51 میلیارد ریال برای ماشین آلات و 19درصد معادل 70 میلیارد ریال بودجه جاری كمك به بودجه دهیاری ها بود. ماشین آلات خریداری شده در روستاها علاوه بر انجام كارهای خدماتی عمرانی، جنبه درآمدزایی برای دهیاری ها را نیز دارد. از مجموع 363 میلیارد ریال اعتبار سال گذشته دهیاری های استان، 51 میلیارد ریال آن از محل ماشین آلات، 15.87میلیارد ریال آن از محل قیر، 12.86میلیارد ریال آن از محل جرائم راهنمایی و رانندگی، 119میلیارد ریال آن از محل كمك های وزارت كشور و 164.27میلیارد ریال آن از محل ارزش افزوده تامین شده است كه از محل این اعتبارات 15مورد كمك به احداث ساختمان دهیاری ها با اعتبار دو میلیارد و 360 میلیون ریال انجام شد.
همچنین كمك به خرید ماشین آلات به میزان 91 مورد از دیگر منابع هزینه كرد این اعتبارات بود كه برای خریداری این ماشین آلات 52 میلیارد و 162 میلیون هزینه شد.
دیگر محل هزینه كرد اعتبارات دهیاری ها در سال گذشته هزار و 200 مورد كمك به اصلاح و توسعه شبكه معابر با اعتباری معادل 228میلیارد و 523 میلیون ریال بود كه در تعداد پروژه جمع آوری فاضلاب و بهسازی معابر لحاظ گردیده است كه امكان اجرای دو پروژه در یك روستا فراهم بوده است.
كمك به احداث جایگاه دفن زباله به میزان 23 مورد و اعتبار یك میلیارد و 130میلیون ریال، كمك به ایجاد موسسات فرهنگی شش مورد و با سه میلیارد و 62 میلیون ریال، كمك به بودجه دهیاری ها به میزان 70 میلیارد و 182میلیون ریال و كمك به مقوله آموزش دهیاران به مبلغ پنج میلیارد و 635 میلیون ریال از دیگر بخش هایی بوده است كه از محل اعتبارات دهیاری ها برای آن هزینه شده است.
در بخش آموزش با توجه به تاكید استاندار، به روز كردن دهیاران مدنظر است، 98درصد دهیاران استان مدرك بالای فوق دیپلم دارند و چند نفر دانشجوی دكترا و كارشناسی ارشد هم فعالیت دارند و 80 نفر هم دهیار خانم داریم. آموزش در تمام زمینه ها از طریق تفاهم نامه با جهاد دانشگاهی و براساس سرفصل های وزارت كشور در طول سال در دستور كار است.
مبلغ پنج میلیارد و 635 میلیون ریال معادل 1.55 درصد كل اعتبارات به امر آموزش دهیاران اختصاص یافته است كه با این میزان اعتبار 183 هزار نفر ساعت آموزش به دهیاران ارایه شده است.
*** ایرنا: وضعیت اعتبارات دهیاری های استان كردستان در سال 94 به چه صورت است؟
با وجود محدودیت اعتباری در سال جاری، از محل كمك های وزارت كشور 27.86میلیارد ریال در سه مرحله به دهیاری های استان كردستان اختصاص یافت كه سه میلیارد و 87 میلیون ریال اخیرا ابلاغ شده و مابقی برای كمك به بودجه دهیاری ها (حقوق) اختصاص داده شده است. همچنین در پنج ماه اول امسال 61 میلیارد و 805 میلیون ریال از محل ارزش افزوده به دهیاری های استان كمك شده كه نسبت به مدت مشابه سال گذشته 15.9درصد رشد داشته است.
*** ایرنا: مشاركت مردم روستاهای استان كردستان با دهیاری ها و سایر دستگاه های فعال در حوزه روستا در حوزه توسعه و عمران چگونه است؟ مشاركت مردم در چند سال اخیر بسیار بهتر از گذشته شده و اكنون برخی از پروژه های عمران روستایی از جمله فاضلاب با همكاری و مشاركت فعال مردم انجام می شود به طوری كه ما تنها تامین مصالح كردیم و مردم حفاری و بنایی را انجام می دهند كه این مشاركت در احداث جاده و اجرای طرح هادی و مقاوم سازی واحدهای مسكونی نیز به چشم می خورد. نقطه قوت فعالیت دهیاری ها در استان كردستان مشاركت بسیار خوب مردم روستا است به طوریكه اكنون فرهنگ مشاركت در روستاها نهادینه شده و به مسابقه تبدیل شده و هر روستا در حال رقابت با روستاهای دیگر در پیشی گرفتن در مشاركت در اجرای طرح های عمرانی و توسعه ای است.
*** ایرنا: عدم هدایت فاضلاب روستاها یكی از مشكلات این مناطق در كردستان است چه اقداماتی در این راستا انجام شده است؟
با مشاركت مردم شبكه فاضلاب در 400 روستای استان كردستان تاكنون اجرا شده و تا پایان امسال به 600 روستا خواهد رسید كه علاوه بر هدایت فاضلاب، دستگاه هایی نیز كه توسط مخترعان پارك علم و فناوری استان كردستان اختراع شده را كار گذاشته ایم كه فاضلاب را تبدیل به آب كشاورزی و آب شرب می كند و از این طریق به تامین آب مورد نیاز كشاورزی و شرب برخی از روستاهای اقدام استان می كنیم ، تاكنون دستگاه تبدیل فاضلاب به آب شرب در سه روستای استان نصب شده است و می توان گفت كه فاضلاب 50درصد از روستاهای استان كردستان تاكنون هدایت شده و مابقی روستاها نیز در دست برنامه است.
یكی از دغدغه های مردم آلوده شدن برخی از منابع آبی بخصوص دریاچه زریبار مریوان بود كه خوشبختانه با همكاری و مشاركت مردم اكنون فاضلاب تمام روستاهای حاشیه این دریاچه جمع آوری و به سمت تصفیه خانه فاضلاب شهر مریوان هدایت می شود و فاضلاب هیچ روستایی وارد دریاچه نمی شود.
از دیگر اقدامات انجام شده در روستاهای استان كردستان در حوزه بهداشت عمومی ایجاد 736 جایگاه زباله است اما دیگر در هیچ روستایی جایگاه ایجاد نمی كنیم بلكه با اجرای طرح بازیافت زباله در روستاهای استان با مشاركت مركز بازیافت تمام زباله های جمع آوری شده را به مراكز بازیافت انتقال می دهیم و پایلوت اجرای این طرح هم روستاهای اطراف دریاچه زریبار مریوان و منطقه اورامان است كه در آینده نزدیك شروع می كنیم كه در برخی از روستاها درآمد حاصل از جمع آوری زباله و ضایعات را برای احداث پل روستایی هزینه كردیم و تصمیم داریم در راستای حفظ محیط زیست و پاكیزه نگه داشتن محیط روستا لكه آلوده جمع آوری زباله را در روستاهای استان كردستان ایجاد نكنیم و باتوجه به اینكه ماشین حمل زباله تهیه كردیم زباله ها را به مراكز بازیافت انتقال دهیم.
*** ایرنا: در حوزه فرهنگی و یا تفریح و سرگرمی در روستاها چه اقداماتی انجام شده است؟
دفتر امور روستایی استانداری كردستان در تمام جشنواره های روستایی در همه زمینه ها مشاركت داشته و بخشی از اعتبارات را تامین كرده و در مواردی هم از فیلم های سینمایی مرتبط با حوزه روستا نیز حمایت مادی و معنوی كرده ایم. در حوزه سرگرمی نیز ایجاد پارك كودك در روستاها جزو فعالیت های انجام شده است كه اكنون پارك كودك در هزار و 65 روستا احداث شده و در برخی از روستاها برای احداث پارك مشكل زمین داریم و یا وسایل آن تهیه شده اما دستگاه ها را نصب نكرده اند. همچنین در 400 روستا زمین ورزشی از محل مصوبات سفر رهبر معظم انقلاب احداث شده و یكسری هم توسط دهیاران ایجاد شده است.
در حوزه فرهنگی و آموزشی نیز در راستای اجرای تفاهم نامه استانداری و آموزش و پرورش در طرح انسداد مبادی بی سوادی تكلیف شده كه ورود كنیم و دو میلیارد ریال نیز در این حوزه به آموزش پرورش كمك كردیم و حتی در برخی از روستاها كه كمبود فضای فیزیكی داشتیم بخشی از ساختمان دهیاری را به این امر اختصاص دادیم و در كنار آن در فریضه امر به معروف و نهی از منكر تلاش فراوانی توسط دهیاران صورت گرفته است.
*** ایرنا: در حوزه ایجاد، تقویت و توسعه زیرساخت ها در روستاهای استان كردستان نیز دهیاری ها چه فعالیتی داشته اند؟
راه یكی از مطالبات جدی مردم ساكن در روستاها است و كه براساس تفاهم نامه وزارت راه و شهرسازی آسفالت تمام راه های زیر یك كیلومتر به دهیاری ها واگذار شده كه در استان كردستان 40 كیلومتر راه در راستای این تفاهم نامه توسط دهیاری ها آسفالت می شود كه مقدمات آن فراهم شده و با اتمام آن سه هزار و 100 خانوار از راه آسفالته برخوردار می شوند و پنج درصد به ضریب آسفالت راه های روستایی استان اضافه می شود.
در كنار راه گازرسانی به روستاها نیز جزو مطالبات مردم است كه در این بخش به خوبی كار شده و تا اخر سال شمار روستاهای برخوردار از گاز در استان كردستان كه اكنون 917 روستا است به هزار و 57روستا افزایش می یابد و برای تسریع در توسعه گازرسانی هزینه تخریب و حفاری در روستاها را از شركت گاز نمی گیریم و توافق كردیم در ازای این پرداختی، تعداد روستاها را اضافه كند.
از دیگر طرح های در حال اجرا در روستاها نصب كد 10رقمی روستایی با مشاركت دهیاری ها و شركت پست به صورت مشترك است كه در چهار شهرستان تاكنون به اتمام رسیده و در شش شهرستان دیگر هم تا پایان امسال به اتمام می رسد. همچنین نصب شش هزار تابلوی هدایت مسیر روستایی از دیگر فعالیت های اجرا شده است.
سرویس های بهداشتی در روستاهای استان بخصوص در نقاط گردشگری یكی از مطالبه جدی گردشگران بود كه باتوجه به اینكه 35روستای گردشگری در استان داریم از محل اعتبارات دهیاری اقدام به تهیه سرویس های بهداشتی هوشمند كردیم كه به زودی ایجاد و نصب می شود.
*** ایرنا: باتوجه به پدیده آتش سوزی در سطح جنگل ها و مراتع آیا برنامه ای برای تجهیز دهیاری ها در جهت اطفای حریق دارید؟
با توجه به تعداد آتش سوزی های مراتع و جنگل های استان در سال جاری و مشكلاتی كه در اطفای آن پیش آمد دهیاری ها را براساس نقشه استعداد آتش سوزی مجهز به وسایل آتش كوب كردیم و در این راستا شركتی ایجاد كردیم كه وسایل اطفای حریق اكنون در خود استان تهیه می شود و 16دستگاه آتش نشانی نیز برای استفاده در مواقع بحران در اختیار دهیاری ها قرار گرفت.
*** ایرنا: وضعیت ناوگان ماشین آلات دهیاری ها اكنون به چه شكل است؟
سال گذشته 92 دستگاه ماشین آلات به دهیاری های استان اختصاص یافت كه از این تعداد 17 دستگاه تحویل شده و 75 دستگاه در دست تحویل است. از این تعداد ماشین آلات شش دستگاه خودرو آتش نشانی، چهار دستگاه كمپرسی، 11دستگاه لودر، شش دستگاه مینی لودر و 65دستگاه حمل زباله سبك است.
***
بنیاد مسكن انقلاب اسلامی از جمله نهادهایی است كه از ابتدای انقلاب اسلامی به منظور توسعه و عمران روستاها فعالیت خود را به فرمان حضرت امام (ره) آغاز كرد و با اجرای طرح های مختلفی از جمله طرح هادی و مقاوم و بهسازی واحدهای مسكونی روستایی توانسته چهره روستاها را دگرگون كند، در میزگرد خبری ایرنا مهندس خالد امام قلی معاون عمران روستایی بنیاد مسكن كردستان پاسخگوی سوالاتی در این ارتباط بود.
*** ایرنا: بنیاد مسكن انقلاب اسلامی در چه بخش هایی در سطح روستاها اقدام به فعالیت می كند؟
امام قلی: این نهاد در بخش عمران و مسكن روستایی فعالیت دارد كه اجرای طرح هادی در روستاهای بالای 20 خانوار یكی از طرح های اصلی بنیاد مسكن است كه از مجموع 1700 روستای استان، 1345 روستا بالای 20 خانوار جمعیت دارد كه براساس برنامه پنجم توسعه تكلیف شد كه مطالعات طرح هادی را تا پایان امسال به پایان برسانیم و سند توسعه فیزیكی روستاها را تمام می كنیم و این سند ملاك خدمات واگذار شده در روستاها می شود.
تاكنون در 485 روستای استان طرح هادی با مشاركت و همكاری مردم اجرا شده و امروز این طرح به یكی از خواسته های اصلی مردم تبدیل شده و درخواست اجرای مرحله دوم آن را از بنیاد مسكن دارند. در سال های گذشته طرح هادی نیاز اصلی و اولیه روستاها نبود اما اكنون با فرهنگ سازی انجام شده مطالبه جدی مردم روستاها است.
*** ایرنا: اعتبارات بنیاد مسكن برای اجرای طرح هادی در روستاها چه میزان و از چه محلی تامین می شود؟
براساس قانون هشت درصد از اعتبارات تملك دارایی های سرمایه ای استان به بنیاد مسكن اختصاص می یابد كه سال 93 حدود 210 میلیارد ریال بود كه 185 میلیارد ریال آن تخصیص یافت كه با این میزان اعتبار در 138روستای استان طرح هادی اجرا شد.
سال 94 هم با روال سال گذشته از محل هشت درصد اعتبارات تملك دارایی استان 100 میلیارد ریال اعتبار گرفتیم كه اجرای طرح هادی در120 روستا را شروع كردیم و اكنون در دست اجرا است. برای اجرای طرح هادی در هر روستا اكنون به طور متوسط حدود شش میلیارد ریال نیاز است و در اجرای این طرح هم اولویت بنیاد مسیرهای منتهی به مسجد، مدرسه و خانه های بهداشت است.
*** ایرنا: باتوجه به اینكه برخی از روستاهای استان كردستان از قدمت تاریخی برخوردار هستند و بافت تاریخی و گردشگری دارند بنیاد مسكن در جهت كمك به حفظ بافت های تاریخی و با ارزش در این روستاها چه اقداماتی انجام داده است؟
براساس تفاهم نامه مشترك وزارت راه و شهرسازی، وزارت كشور و بنیاد مسكن 120 روستا در كشور به عنوان روستاهای گردشگری شناسایی شده كه در استان كردستان نیز پنج روستای نوره، نگل، پالنگان، قم چقا و تنگیسر جزو این روستاها است كه اكنون مطالعات این طرح در روستای نوره با شش میلیارد و 500 میلیون ریال اعتبار به عنوان اولین روستای پایلوت به اتمام رسید.
در راستای اجرای این طرح، طرح هادی گردشگری جایگزین طرح هادی می شود و طرح های عمران و توسعه روستایی با دید و منظر گردشگری اجرا می شود نقاطی كه گردشگری است را پر رنگتر می بینیم و در حقیقت اقدام به ایجاد و توسعه زیرساخت های گردشگری می كنیم. مطالعات بافت باارزش نیز باتوجه به اینكه كردستان از قدمت زیادی برخوردار است در برخی از روستاها بافت تاریخی و با ارزش زیادی وجود دارد كه بنیاد مسكن حفظ این بافت ها را از سال 85 با اجرای طرح در روستای اورامان تخت با هشت میلیارد و 500 میلیون ریال آغاز كرد كه متاسفانه بعد از اینكه اورامان تبدیل به شهر شد بخشی از اقدامات انجام شده نیز تخریب گردید.
طرح بافت با ارزش روستای تنگیسر را نیز سال 88 با هزینه كردن هشت میلیارد ریال شروع كردیم و با این اعتبار كفسازی، جداره سازی و بدنه روستا زیر پوشش طرح قرار گرفت و امسال هم مطالعات روستاهای وصی سفلی در شهرستان سنندج و پیاوین در شهرستان بانه نیز تصویب شد و اجرای آن را نیز شروع كرده ایم.
*** ایرنا: در حوزه مسكن روستایی بنیاد مسكن در استان كردستان چه اقداماتی انجام داده و برای آینده چه برنامه ای دارد؟
یكی از اقدامات در حوزه مسكن صدور سند واحدهای مسكونی روستایی است كه از برنامه دوم توسعه به بعد با همكاری ثبت اسناد و املاك طرح صدور اسناد آغاز شد و تاكنون در مجموع 68 هزار سند در روستاها و شهرهای زیر 25 هزار نفر صادر شده است و باتوجه به اینكه 120هزار واحد مسكونی در روستاهای استان كردستان داریم این طرح تا صدور سند برای تمام واحدها ادامه دارد.
همچنین در بخش مقاوم سازی مسكن روستایی قبل از اجرای طرح نهضت مقاوم سازی پنج هزار واحد در روستاهای استان بهسازی شد و بعد از سال 84 در اجرای طرح مقاوم سازی 34هزار و 400 واحد مقاوم سازی شد كه در مجموع اكنون 39 هزار و 400 واحد روستایی استان مقاوم سازی و بهسازی شده است.
*** ایرنا: تبدیل روستاها به شهر یكی از انتقاداتی است كه روستاییان مطرح می كنند و تبعات این مساله را در موضوع تامین آب به وضوح دیدیم نظر شما در این ارتباط چیست؟
شاملی: به عنوان یك كارشناس حوزه روستایی مخالف تبدیل روستاها به شهر هستیم و معتقدم مسایل و مشكلاتی كه اكنون برای برخی از روستاهای شهر سنندج از جمله ننله، نایسر و حسن آباد پیش آمده اگر به شهر الحاق نمی شدند پیش نمی آمد
امام قلی: دغدغه ما این است روستایی كه با اجرای طرح های هادی، گردشگری و بافت با ارزش الگو می شود و به تدریج در آن مهاجرت معكوس اتفاق می افتد ناگهان به شهر تبدیل می شود كه این مساله طرح ها را ناكام می سازد اما خوشبختانه روند تبدیل روستاها به شهر در دولت یازدهم متوقف شده كه جای قدردانی و خوشحالی داردو امیدوارم دیگر روستاها به شهر تبدیل نشوند چرا كه هیچ توجیهی ندارد.
*** ایرنا: یكی از مشكلات اساسی روستاهای استان كردستان تامین آب شرب است كه كمبود آن به صورت جدی در تابستان امسال خود را نشان داد برای تامین آب روستاها چه تدابیری اندیشیده اید؟
شاملی: ضریب بهره مندی روستاهای استان از آب شرب متاسفانه به 40 درصد هم نمی رسد و باتوجه به مشكلاتی كه شركت اب و فاضلاب روستایی دارد دهیاری ها به حوزه تامین آب شرب ورود پیدا كردند و در جاهای كه نیاز بود اقدام به تهیه لوله و پمپ آب كردیم و حتی منابع اعتباری را نیز به صورت امانت در اختیار شركت آبفار قرار دادیم. اكنون بحران آب در روستاهای استان جدی است اما خوشبختانه در سفر معاون اول و رئیس جمهوری به استان كردستان كمك هایی به این حوزه شد و امیدواریم با تامین اعتبار، این بحران را مدیریت كنیم و از آن بگذریم.
در حال حاضر حداقل 500روستای استان مشكل آب دارد و تنها راهكار آن تغییر رویكرد در موضوع تامین اب از سوی شركت آبفار است چرا كه اكنون منبع تامین آب روستاهای استان از چاه است كه باید آن را تغییر داد و با اجرای خط انتقال و ایستگاه پمپاژ از محل سدها به سمت تامین منابع پایدار آب برویم.
*** ایرنا: مهاجرت روستاییان به شهرها در سال های اخیر یكی از دغدغه های مسوولان بوده در زمینه ماندگاری روستاییان تاچه حد موفق عمل شده و آیا طرح های اجرا شده در روستاییان منجر به عدم مهاجرت شده است؟
شاملی: مهاجرت مقوله ای پیچیده و نیازمند كار كارشناسی است شاید یكی از دلایل مهاجرت عدم اجرای طرح های اساسی و زیربنایی بود و اینكه روستا متولی خاصی نداشت اما از دو سال قبل و با توجه به اینكه متولی آن مشخص شد شرایط برای ماندگاری روستاییان فراهم شود. در گذشته در روستاها در حوزه كار عمرانی و تامین زیرساخت ها كارهای فراوانی انجام شده اما متاسفانه در حوزه اشتغال و درآمدزایی اقدامی انجام نشده است و دستگاه های مسوول در این حوزه ورود جدی نداشته اند كه جای انتقاد دارد.
در دولت تدبیر و امید موضوع اشتغال و درآمدزایی در روستاها مورد توجه جدی قرار گرفت و دولت طرح جدیدی در مناطق محروم به عنوان طرح مشاركت روستایی ارایه كرده است كه براساس آن اگر روستایی 200 خانوار سرپرست خانوار معرفی كند و شركت تعاونی در هر زمینه ای كه خودشان انتخاب كنند تشكیل دهند تا 50 میلیارد ریال تسهیلات بدون كارمزد به آنها اختصاص دهد كه این تسهیلات در مناطق غیرمرزی تا 40 میلیارد ریال و بسته به نوع طرح از هشت تا 12 درصد كارمزد دارد.
این طرح باتوجه به اینكه تعداد خانوارهای آن زیاد است مورد اعتراض قرار گرفت و موفق شدیم تعداد خانوارها برای تشكیل تعاونی را از 200 به 50 خانوار كاهش دهیم و برای عملی كردن آن جلسات متعددی را با دستگاه های اقتصادی و متولیان اشتغال استان برگزار كردیم كه متاسفانه تاكنون هیچ طرح و ایده ای به ما ارایه نشده است.
برای ایجاد اشتغال و درآمد در روستاها نیازمند تزریق ایده های جدید هستیم و باید از شیوه های قدیمی و سنتی فاصله بگیریم و تكنولوژی و علم روز را به یاری بگیریم تا بتوانیم برای روستاییان درآمد ایجاد نماییم و آنها را در روستا ماندگار كنیم. نیاز داریم شیوه های آموزش و كارهای ترویجی و آموزشی در روستاها را نیز تغییر دهیم و مسایل مورد نیاز را با زبان ساده و آسان به روستاییان آموزش دهیم كه متاسفانه اكنون ادبیات كار در برخی از بخش ها غلط است.
امامقلی: امرار معاش در روستاها اصلی ترین دلیل ماندگاری مردم در روستاها است سال 35 جمعیت روستایی استان كردستان 90درصد معادل 500هزار نفر جمعیت بوده كه سال 90 هم این جمعیت تغییراتی چندانی نكرده و 507 هزار نفر است و بُعد خانوار از 12 نفر در گذشته به 3.5 نفر در حال حاضر كاهش یافته و این آمارها نشان می دهد مردم روستا خوب تشخیص داده اند كه ظرفیت سنتی روستاهای ما همین رقم است و این آمارها بازهم موید این نكته است كه برای اشتغالزایی در روستاها اقدامی نشده است و اگر تحولی در زمینه اجرای طرح های اشتغالزایی در روستاها اتفاق نیفتد همین رقم جمعیتی ثابت می ماند.
ایرنا: موانع بر سر راه ایجاد اشتغال در روستاها را در چه می بینید؟
شاملی: بروكراسی شدید اداری یكی از موانع جدی بر سر راه ایجاد طرح های اشتغالزایی در روستاها است كه متاسفانه این بروكراسی در كردستان حاكم است و اجازه نمی دهد روستاییان اقدام به اجرای طرح كنند در صورتیكه این بروكراسی حذف شود و روند كار سهل و آسان شود بسیاری از روستاییان آمادگی اجرای طرح را دارند و از این طریق شغل ایجاد می شود و دیگر شاهد مهاجرت روستاییان به شهرها نخواهیم بود. در بسیاری از روستاهای استان كردستان قابلیت پرورش برخی از محصولاتی كه ارزش افزوده بالایی دارند وجود دارد كه جهاد كشاورزی باید با ساده سازی روند صدور مجوزها و حمایت ها از طرح ها روستاییان را تشویق به اجرای این طرح ها كند.
زیرساخت های ارتباطی از جمله وصل كردن روستاها به شبكه اینترنت را در برنامه ها قرار دادیم تا با ورود به دنیای الكترونیك به سمت تجارت الكترونیك حركت كنیم و تاكنون 354 روستای استان از شبكه اینترنت برخوردار شده اند و به دلیل نوع اتصال آن از طریق فرستنده وایرلس در مجموع اكنون 500 روستای استان اینترنت دارد. برنامه دولت اتصال هزار روستای كردستان به شبكه اینترنت است كه به دلیل عدم تامین اعتبار برای خریداری قطعات و تجهیزات آن اكنون این رقم محقق نشده است.
*** ایرنا: تاكنون در حوزه اشتغالزایی در روستاهای استان گام عملی برداشته شده و امید می رود با ایجاد طرح برای جوانان جویای كار در روستاها شغلی ایجاد شود؟
شاملی: در راستای اجرای طرح مشاركتی از طریق نخبگان استان مشورت هایی جهت اجرای طرح های تولیدی ارایه شده كه تاكنون 42 طرح در حوزه گیاهان دارویی، آجر ماشینی، آب و خاك و كشاورزی به صندوق مهر كارآفرینی معرفی شده كه باتوجه به اینكه در این طرح كمترین بروكراسی اداری را داریم و روند تصویب طرح ها را سهل و اسان كرده ایم امید به نتیجه بخشی و اثر بخشی این طرح ها داریم.
این طرح مشاركتی در كشور 2هزار میلیارد تومان ردیف اعتباری دارد كه سهم استان كردستان نیز 12میلیارد تومان به عنوان قسط اول است.
سخن پایانی....
شاملی: جا دارد از حمایت های استاندار و معاونین استانداری، فرمانداران، بخشداران و دهیاران و شوراهای اسلامی در راستای توجه به روستاها قدردانی كنم و اعلام می كنم اقدامات انجام شده نتیجه همدلی و همفكری این مجموعه ها است و تلاش های صورت گرفته منجر به دگرگونی چهره روستاهای كردستان شده و در مقام مقایسه با روستاهای دیگر استانهای كشور معتقدیم كه در كردستان در حوزه روستایی فعالیت های بسیار خوبی انجام شده است.
ما در حوزه روستا، دنبال كار فرمالیته و تحویل رقم و عدد به مردم نیستم و آمادگی داریم هر گروهی كه بخواهد را به روستاها ببریم و از نزدیك اقدامات انجام شده را ببینند و از ورود رسانه ها به این حوزه نیز استقبال می كنیم.
یكی از اقدامات انجام شده در یكسال اخیر تثبیت روستاهای حاشیه شهر سنندج از جمله دوشان و آساوله بود كه با مدیریت شخص استاندار انجام شده كه اگرچه كار سخت بود اما با بازنگری در طرح محدوده این روستاها ساماندهی شد و همه واحدهای غیرمجاز داخل محدوده آمدند و با پرداخت جرایمی به عنوان حق و حقوق دولت برای آنها سند صادر می شود و از امتیازات اصلی بهره مند می شوند.
امام قلی: طرح های بنیاد مسكن در راستای رفاه و آسایش روستاییان و ماندگاری آنها در روستا انجام می شود كه جا دارد از مسوولان ارشد استان و همچنین بنیاد مسكن كشور و استان در راستای توجه به مناطق محروم و روستایی قدردانی كنیم و همچنین از مشاركت روستاییان در راستای اجرای این طرح ها تشكر می كنیم.ك/4
3033/1904