عاشوراییان در سوگ آفتاب

اگرچه رهروان و شیعیان امام حسین(ع) همیشه رنگ و بوی حسینی دارند و زندگی خود را با رسم و راه آن حضرت پیوند زده اند و شعار امسال هیات های عزاداری نیز «سبك زندگی حسینی» نام گرفته است؛ ولی روز عاشورا با روزهای دیگر سال تفاوتی عجیب دارد و همه چیز در این روز رنگ حسینی به خود می گیرد.
واژه «عاشورا» از كلمه «عشر» بمعنی 10 گرفته شده و چون شهادت امام حسین (ع) در روز دهم محرم واقع شده، آن را عاشورا نامیدند.
یكی از یاران امام صادق(ع) به نام «عبدالله بن فضیل هاشمی» از آن حضرت پرسید: چرا روز عاشورا، روز مصیبت و غم و اندوه و گریه شد در صورتی كه روز وفات پیغمبر(ص) و فاطمه (ع) و شهادت امیرمومنان (ع) و شهادت امام حسن (ع) این چنین نیست؟
امام (ع) فرمود: به جهت این كه مصیبت روز حسین (ع) از هر روزی سنگین­تر است. زیرا اصحاب كساء كه نزد خدا از همه آفریدگانش عزیزتر بود، پنج تن بودند و حسین (ع) آخرین آنان بود و چون آن حضرت به شهادت رسید، دیگر كسی كه مایه عزت مسلمانان و تسلی خاطر آنان باشد، نماند و با رفتن او گویی همه آنان رفتند، چنان كه تا او در حیات بود، گویی همه آنان زنده بودند.
امروز، دهم محرم الحرام و عاشورای حسینی است، روزی كه امام حسین(ع) به همراه 72 تن از یاران خود در مقابل ظلم و ستم یزیدیان ایستادگی و برای برافراشته ماندن پرچم دین، بدن های خود را مقابل تیر و نیزه دشمن سپر كردند و یادگاری از خود به جای گذاشتند كه یادآوری رشادت های آنان تا ابد خون هر انسان آزاده ای را به جوش می آورد.
در آموزه های دینی تاكید شده است كه شیعیان و دوستداران اهل بیت(ع) باید در روز عاشورا، روزی متفاوت را تجربه كنند و در حزن و اندوه مصیبت های سیدالشهدا(ع)، غمناك و اندوهگین باشند.
متفاوت بودن این روز با روزهای دیگر در آن است كه به كاری از كارهای دنیا مشغول نشویم و به كسب درآمد نپردازیم و از طرف دیگر مشغول گریه، نوحه و مصیبت باشیم و به گونه ای عزاداری كنیم كه در ماتم عزیزترین نزدیكان خود، عزاداری می كنیم و خانواده خود را نیز بر این كار سفارش كنیم.
هزار مرتبه تلاوت سوره توحید، قرائت زیارت عاشورا با صد لعن و سلام، نفرین و لعنت فرستادن بر قاتلان امام حسین(ع)، تسلیت گفتن این روز به شیعیان و خواندن كتاب مقتل از دیگر كارهایی است كه در این روز سفارش شده است.
یك كارشناس مذهبی به عزاداران حسینی توصیه كرد تا ضمن مقتل خوانی و به پا داشتن عزای حسینی در روز عاشورا از اعمال عبادی این روز غافل نشوند.
حجت الاسلام سید ابوالقاسم مهاجر گفت: اگرچه بهترین اعمال در دهه اول محرم به ویژه روز عاشورا به پاداشتن عزای حسینی است؛ اما در این روز اعمال و عباداتی وارد شده است كه هر كدام حكمتی دارد.
این پژوهشگر مذهبی افزود: ما می توانیم از ایام الله تاسوعا و عاشورا استفاده كنیم و سرمایه گذاری ویژه ای داشته باشیم و با همتی بلند علاوه بر عزاداری و برپایی مراسم نوحه خوانی و مقتل خوانی، سایر اعمال این روز را انجام دهیم.
از حضرت رضا(ع) روایت شده است هر كه در روز عاشورا كارهایش را تعطیل كند، خدا حوائج دنیا و آخرت او را برآورد و هر كه روز عاشورا روز مصیبت و غم و اندوه و گریه او باشد، خدا روز قیامت را روز شادی و فرح او قرار دهد، چشمش به دیدار ما در آن روز روشن شود.
علاوه بر سوگواری و برپایی خیمه های عزا و ماتم در عزای اباعبدالله الحسین(ع)، اعمال و اذكاری سفارش شده است كه می توان به تلاوت هزار مرتبه ای سوره توحید، قرائت زیارت عاشورا با صد لعن و سلام، نفرین و لعنت فرستادن بر قاتلان امام حسین(ع)، تسلیت گفتن این روز به شیعیان و خواندن كتاب مقتل اشاره كرد.
هر چند روزه گرفتن در این روز مكروه است، ولی برای نزدیك شدن به حالت سیدالشهدا(ع) و یارانش كه تشنه و گرسنه بودند؛ بدون آنكه قصد روزه كنیم؛ می توانیم از خوردن و آشامیدن پرهیز كنیم و در این روز تلاش كنیم تا از انجام هر كاری كه نوعی خشنودی محسوب می شود؛ دوری كنیم.
حجت الاسلام مهاجر با بیان این روایت كه «اگر كسی دو روزش مانند هم باشد؛ ضرر كرده است»؛ افزود: یك انسان مومن همیشه رو به پیشرفت است و در امور معنوتی و آخرتی كه محلی برای «ربودن گوی سبقت از یكدیگر» است؛ هیچگاه قانع نیست.
وی همچنین گفت: ما باید در روز عاشورا علاوه بر اقامه عزای حسینی به كارهای عبادی این روز مانند تلاوت هزار مرتبه سوره توحید و خواندن زیارت عاشورا با صد لعن و صد سلام اهمیت بدهیم. چون این اعمال عبادی دارای حكمت هایی است كه ممكن است ما از آن مطلع نباشیم.
به گفته وی، تكرار كردن سوره توحید در قلب و روح انسان بسیار تاثیرگذار است و خواندن زیارت عاشورا در این روز نیز با صد لعن و صد سلام وارد شده است. لذا نباید به یك بار خواندن اكتفا كنیم و مطمئن باشیم صد بار خواندن لعن و سلام در روح هر عزادار تاثیر خواهد گذاشت.
مهاجر تاكید كرد: اعمال عبادی روز عاشورا به ویژه برای كسانی كه نمی توانند در دسته ها و هیات های عزاداری شركت كنند؛ توصیه می شود.
مرحوم آیت الله «میرزا جواد ملكی تبریزی» سفارش می كند كه اگر نتوانستیم در تمام دهه اول محرم اعمال وارد شده در مفاتیح را انجام دهیم، حداقل در روزهای تاسوعا و عاشورا و در شب یازدهم نان خالی بخوریم و تا عصر روز عاشورا، مواردی همچون خوردن، آشامیدن و حتی دیدار با برادران دینی را رها كنیم و آن روز را روز گریه و اندوه خود قرار دهیم.
این استاد اخلاق همچنین توصیه می كند تا در آخر روز عاشورا زیارت تسلیت را بخوانیم و در توسل، پذیرش عزاداری را بخواهیم و از كوتاهی خود عذر خواهی كنیم.
وی همچنین تاكید دارد كه شیعیان در پایان روز عاشورا حال و روز حرم امام حسین (ع) و دختران و اطفال آن حضرت را یادآوری كنند كه آنان در چنین زمانی در كربلا اسیر دشمنان شدند و ماتم و عزای سید و سالار شهیدان را در دل داشتند.
این استاد اخلاق درباره مراقبت های روز عاشورا در كتاب المراقبات نوشت: در روز دهم تا عصر از خوردن و نوشیدن خودداری كنید، بلكه جز در مقام ضرورت از سخن گفتن و دیدار برادران دینی هم بپرهیزد و آن روز را روز اندوه و گریه و زاری خود قرار دهید.
وی افزود: عزادار حسینی اگر بتواند در خانه خویش با نیتی خالص، عزای امام حسین(ع) را برپا نماید، باید همین كار را انجام دهد و اگر نتواند در مساجد یا خانه های دوستان به این كار همت گمارد و این كار را از دیده مردمان پوشیده دارد تا از ریا دور و به اخلاص نزدیك باشد. این استاد اخلاق حضرت امام خمینی(ره) همچنین تاكید می كند كه عزاداران قسمتی از روز خود را در جلسات عزاداری بگذرانند و قسمت باقی را در خلوت به عزاداری مشغول شوند و در پایان روز عاشورا، یادی از خانواده امام حسین(ع) و دختران و كودكان آن حضرت كنند كه در این وقت در كربلا اسیر دشمنان و مشغول ناراحتی و گریه بودند.
روز عاشورا و حادثه كربلا فقط یك حادثه نبود كه به گفته رهبر معظم انقلاب عاشورا یك فرهنگ است كه در سبك زندگی پیروان سید و سالار شهیدان در تمام سال رخ می نماید؛ گاهی در دوستی ها، گاهی در دشمنی ها، زمانی در قضاوت ها، زمانی در تصمیم گیری ها و خلاصه سبك زندگی حسینی در تار و پود اعمال و رفتار شیعیان گره خورده و جداشدنی نیست. چرا كه «كل یوم عاشورا و كل ارض كربلا».
فراهنگ**1003**1776