اهدای عضو ، پایانی كه ادامه زندگی دیگران می شود

به گزارش ایرنا، سالانه تعداد زیادی از افراد دچار مرگ مغزی بدون اهدای عضو از سوی خانواده هایشان دفن می شوند این در حالی است كه بیماران زیادی در انتظار دریافت اعضای پیوندی بوده و محقق نشدن آن منجر به مرگ بیمار می شود.
شاید شنیده باشید كه فردی دچار مرگ مغزی بوده و مجددا بهبود پیدا كرده است بدانید كه مسلما آن فرد دچار مرگ مغزی نبوده بلكه در كمای عمیق بوده و لغت مرگ مغزی به اشتباه در مورد آن استفاده شده است.
*** مرگ مغزی
مرگ مغزی به معنی توقف پایدار و برگشت ناپذیر همه اعمال مغز است، در این وضعیت هیچگونه امیدی برای برگشت فعالیت مغز آسیب دیده وجود ندارد و فرد دچار مرگ مغزی هرگز قادر به زندگی دوباره نخواهد بود.
مرگ مغزی معمولا بعد از صدمه شدید به سر خونریزی مغزی، سكته یا نرسیدن طولانی مدت اكسیژن به مغز اتفاق می افتد،
فرد دچار مرگ مغزی بدون كمك دستگاه نمی تواند نفس بكشد مردمك چشمهایش پاسخ به نوار ندارند ، به تحریك دردناك عكس العمل نشان نمی دهد، دستگاه گیرنده امواج مغزی هیچ گونه موجی را از مغز وی ثبت نمی كند و خط صاف ریم می نماید.
به علاوه مرگ مغزی نشانه های متعدد دیگری دارد كه پزشك از طریق آنها و معاینات تكمیلی به تشخیص قطعی می رسد.
هر كسی می تواند در صورت بروز مرگ مغزی با رضایت بستگان وی در زمان مرگ مغزی ، اهدا كننده عضو باشد، بعد از مرگ كامل به صورت طبیعی تا 48 ساعت نسوجی مانند قرنیه، دریچه قلب، استخوان و تاندون قابل اهدا می باشند.
اماوقتی پیوند عضو از هر كدام از این روش ها فراهم نباشد، آن وقت بیمار مجبور است در صف خرید عضو پیوندی قرار بگیرد.
براساس آمارهای اداره پیوند و بیماری های خاص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی بیش از 20 هزار بیمار در كشور در فهرست انتظار برای دریافت اعضای مختلف پیوندی قرار دارند كه اعضای مورد نیاز این بیماران شامل كلیه، كبد، مغز استخوان، قلب، ریه، پوست، قرنیه و لوزالمعده است.
رییس اداره پیوند و بیماری های خاص وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی پیش از این اعلام كرد: سالانه بین پنج تا هشت هزار نفر در ایران دچار مرگ مغزی می شوند كه اكثر آنان جوان هستند.
كتایون نجفی زاده افزود: در صورتی كه 50 درصد این افراد شرایط اهدای عضو را داشته باشند، باید از این تعداد بین پنج تا هشت هزار پیوند كلیه انجام شود درحالیكه این رقم اكنون سه هزار پیوند است.
به گفته وی ، هر مرگ مغزی حداقل یك تا هشت عضو می تواند اهدا كند و بیشترین عضوی كه می تواند اهدا شود، كلیه ها و كبد هستند به عبارت دیگر 96 درصد از مرگ مغزی ها می توانند كلیه خود را اهدا كنند.
نچفی زاده یادآور شد: با وجود این تعداد مرگ مغزی در كشور، اگر از بخش های قابل اهدای بدن آنها درست استفاده شود، می توانیم روزی را ببینیم كه هیچ بیمار نیازمند پیوند در فهرست انتظار فوت نكند.
وی ادامه داد : هم اكنون روزانه هفت تا 10 بیمار در فهرست انتظار بدلیل نرسیدن عضو پیوندی فوت می كنند این درحالی است كه در هر شهر به ازای هر یك میلیون نفر جمعیت، باید حداقل سالانه 20 اهدا از مرگ مغزی رخ دهد.
این مسئول اعلام كرد: با وجود تعداد بالای موارد مرگ مغزی در كشورمان اكنون شاخص اهدای عضو در ایران 7.8 به ازای یك میلیون نفر جمعیت است در حالی كه این رقم در كشورهای اروپایی 30.8 به ازای یك میلیون نفر جمعیت برآورد می شود.
وی گفت: ایران به لحاظ اهدای عضو رتبه 42 جهان را دارد و این جایگاه خوبی برای یك كشور اسلامی نیست.
اهدای عضو كه همان اهدای زندگی به همنوع است هنوز در جامعه آنطور كه باید شاید فرهنگ سازی نشده است و برای ترویج این فرهنگ همه باید یاری و همكاری كنند.
همانطور در آمار بالا ذكر شده بسیاری از افراد به خاطر نرسیدن عضو جان خود را از دست می دهند برای پیوند كلیه می توان از فرد زنده هم كلیه دریافت كرد اما برای پیوند قلب، ریه و كبد حتما باید از فرد مرگ مغزی دریافت كرد.
اگر تعداد اهدای عضو در كشور به حد قابل قبولی برسد امید است هیچ بیماری در لیست انتظار پیوند باقی نخواهد ماندو اعضای افراد مرگ مغزی نیز بدون استفاده زیر خاك نرود و از سوی دیگر هیچ فرد زنده ای دیگر مجبور نخواهد بود كه یكی از كلیه هایش را اهدا كند.
همچنین اهدای عضو یك حركت خداپسندانه و عشق به هم نوع است در سوره مباره مائده آیه 32 امده است: هر كه نفسی را حیات بخشد مانند آن است كه همه مردم را حیات بخشیده است.
پس چه اغازی زیباتر از این می تواند باشد كه فرد پس از مرگ با اهدای اعضای خویش می تواند سبب نجات و ارتقای سلامتی دیگران باشد.
در این زمینه گفت و گوی با اهدا كنندگان و دریافت كنندگان عضو داشتیم اما تمایلی به انتشار نامشان نداشتند.
***
پدر یكی از اهدا كنندگان عضو گفت: فرزندم محمدرضا 17 سال بیشتر نداشت كه بر اثر تصادف با موتور فوت كرد.
ر.ر شهروند یزدی افزود: چند روزی در بیمارستان بستری بود اما دكترها جوابمان كردند و دیگر هیچ امیدی به زنده بودن فرزندم نداشتیم با مادرش تصمیم گرفتیم كه اعضای او را اهدا كنیم.
این پدر داغدیده كه هنوز چهلمش فرزندش نرسیده ، اظهار كرد: كلیه ها و كبد او را برای بیماران نیازمند اهدا كردیم و از این كار خود بسیار رضایت داریم.
این پدر 35 ساله در حالیكه بغض گلویش را گرفته بود اظهار كرد: اهدای عضو شاید در مرحله نخست برای خانواده سخت باشد اما پشیمان نخواهند شد.
وی از خانواده ها خواست در صورت قطع امید پزشكان از بیمارشان حتما به اهدا عضو اقدام كنند زیرا با این امر به یك نفر دیگر زندگی بخشیده و باقیات وصالحات می شود.
این شهروند یزدی افزود: بنده نیز در سایت فرم اهدای عضو ثبت نام و رضایتم را مبنی بر اهدای اعضایم در صورت مرگر مغزی اعلام كرم .
پدر دیگری كه عضو پسر مرگ مغزی خود را اهدا كرده بود، گفت: عباس 20 ساله ام بر اثر تصادف دچار مرگ مغزی شده بود.
م.ط در حالی اشك از چشماش جاری می شود با بیان اینكه غمش برای ما سنگین است از اینكه با اعضای جان چند انسان دیگری نجات دادم مسرور هستم ادامه داد: وقتی پزشكان اعلام كردند كه دیگر امیدی نیست با مشورت همسرم با رضایت یكدیگر اهدا كردیم.
وی كه ساكن یكی از شهرستانهای یزد است افزود: اقوامم هم از این اقدام ما رضایت دارند و همیشه به من میگوند با این كارت یك ثواب برای اخرت خود ذخیره كردید.
این پدر داغدیده اظهار كرد: با اهدای عضو به انسانی دیگر، فرصت حیات دوباره را به برای آن فراهم كردم بسیار خوشحال هستم.
علی كه قلب خود را پیونده زده است می گوید: تا سن 45 سالگی مشكل خاصی نداشتم و كوهنوردم بودم تا اینكه مشكل قلبی پیدا كردم تا جای رسیدم كه با كپسول اكسیژن و قرص زیر زبانی زندگی می كردم و حتی دیگر قادر به انجام كارهای شخصی خود نبودم.
وی با اشاره به اینكه از شدت رنج بیماری به مرگ خودم راضی بودم افزود: روزها با امام رضا(ع) دردل می كردم كه مشكل این بیماری من رفع شود.
وی اظهار كرد: تا اینكه روز تولد امام رضا(ع) قلب برای من پیدا شد یك جوان 21 ساله كه براثر تصادف دچار مرگ مغزی شده بود به من پیوند زدند.
این شهروند یزدی افزود: هرچه خانواده این عزیز از خداوند متعال می خواهند به انها بدهد زیرا بهترین عضو بدن عزیزشان به من اهدا كردند.
این بیمار پیوند قلبی خاطرنشان كرد : من از زمانی كه پیوند قلب انجام دادم هیچ گونه مشكلی ندارم و زندگی ام را ادامه دادم و همیشه بعد از نماز برای این مرحوم نماز و دعا می خوانم .
وی افزود: هر چند اهدای عضو برای خانواده ها سخت است اما باعث نجات یك انسان می شود.
زهرا بیمار پیوند كلیه نیز در این باره به خبرنگار ایرنا گفت : سالهای از بیماری نارسایی كلیه رنج می بردم و به علت اینكه مشكل اقتصادی و زندگی مرفه ای نداشتیم قادر به خرید كلیه خارج نوبت نبودیم به همین علت چندین سال در صف انتظار بودم.
زهرا اظهار كرد: بالاخره خانواده ای كه فرزندشان دچار مرگ مغزی شده بود كلیه اش را به من اهدا كردند و ادامه زندگی برای من مهیا شد.
وی ضمن تشكر از خانواده اهدا كننده عضو گفت: من قبل از پیوند به سختی زندگی میكردم و هفته ای سه بار دیالیز می شدم اما خدا رو شكر كه پس از عمل پیوند حالم خوب است.
این دریافت كننده عضو اضافه كرد: من زندگی خود را مدیون این خانواده میدانم و همیشه برای ان مرحوم از خداوند طلب مغفرت می كنم.
یكی از كسانی هم كه كارت اهدا عضو دارد گفت: دوست دارم اگر دچار مرگ مغزی شدم اعضای بدنم را به افراد نیازمند اهدا كنم زیرا اعضایم كه قرار است در زیر خروارها خاك باشد ، در جسم بیمارانی كه چشم به راه پیوند عضو هستند قرار گیرد.
ز- خ افزود: این امر باقیات و صالحات است و دعاهایشان بدرقه و توشه سفر ابدیمان شود.
وی با بیان اینكه من خانواده خود را تشویق به این كار كردم اظهار كرد: باید با اهدای عضو ، امید زندگی كردن برای دیگران فراهم كنیم.
***133 مورد اهدا عضو در استان یزد صورت گرفته است
یزد - ایرنا - مسوول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشكی شهید صدوقی یزد گفت: تاكنون 133 مورد اهدا عضو در این استان صورت گرفته است.
محمد پورشمسی در گفت وگو با خبرنگار ایرنا با بیان اینكه زمینه اهدا عضو در این استان از نیمه دوم سال 92 فراهم شده است اظهار كرد : این تعداد عضو از 41 بیمار مرگ مغزی انجام شد و در این مدت 82 مورد كلیه ، 41كبد ، 4 پانكراس ، سه ریه و سه مورد هم قلب بوده است.
پورشمسی با بیان اینكه بیمار مرگ مغزی برای اهدای عضو به استان دیگری منتقل نمی شوند ، افزود: پیوند كلیه در استان صورت می گیرد و كبد آن جهت اهدا به بیماران نیازمند به شیراز انتقال داده می شود. كبدهای اهدا شده نیز برای پیوند به شیراز ارسال می شود زیرا تنها مركز پیوند كبد در كشور است.
این مسئول تصریح كرد : تاكنون فقط سه مورد بیمار برای اهدای قلب به تهران انتقال داده شد زیرا زمینه اهدای قلب در استان مهیا نیست.
مسوول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشكی شهید صدوقی یزد ادامه داد: تا كنون بیش از یكهزار نفر در استان كارت اهدا عضو دریافت كردند.
پورشمسی یادآور شد: در سال گذشته دانشگاه علوم پزشكی شهید صدوقی یزد در زمینه اهدا عضو پس از دانشگاه علوم پزشكی تهران و شهید بهشتی رتبه سوم كسب كرد.
*** مرگ مغزی معادل با فوت است
وی در ادامه با بیان اینكه مرگ مغزی از نظر قانونی و پزشكی و شرعی معادل فوت است گفت: از اول سالجاری تاكنون 17 اهدای عضو و تقربیا به همین میزان یا حتی بیشتر بیمار مرگ مغزی داشتیم كه خانواده های آنان رضایت ندادند.
پورشمسی اضافه كرد: اگر این خانواده های رضایت داده بودند نزدیك به 90 نفر نجات پیدا می كردند 30 كبد و 60 كلیه بیمارانی بودند در لیست انتظار بودند به اثر نرسیدن عضو جان خود را از دست داد.
این مسئول با بیان اینكه تعدادی از بیماران نیازمند پیوند كلیه به طور مستقیم و شخصی اقدام به خرید كلیه می كنند افزود: اما خیلی از افراد بودند به علت نرسیدن عضو جان خود را از دست دادند كه به عینه این موضوع را شاهد بودم.
وی با بیان اینكه محدویت سنی در زمینه اهدا عضو در كشورهای خارج وجود ندارد افزود: در كشور ما تقربیا از یك سالگی تا 65 سالگی و بالاتر از 65 تا 70 سالگی به شرطی هیچ گونه بیماری فشار خون و قلبی و غیره نداشته باشد قابل پیوند است.
وی افزود: تقربیا هر بیماری مرگ مغزی نزدیك به 600 هزار تومان هزینه آزمایشات می شود كه هیچ گونه بیماری از نظر میكروبی و ویروسی نداشته باشد.
پورشمسی با بیان اینكه سالانه 60 مورد مرگ مغزی در استان بوقوع می پیوندد، خاطرنشان كرد : اگر خانواده بیماران مرگ مغزی رضایت میدادند در چهار سال تمام بیماران دیالیزی پیوند می شدند.
وی اظهار كرد: همچنین خانواده اهدا كننده بابت اهدا عضو هیچگونه مبلغی دریافت نمی كنند و گیرندگان اعضا پیوندی نیز بابت عضو دریافت شده هزینه ای نمی پردازند
این مسئول تصریح كرد: كلیه یك مرگ مغزی تا 36 ساعت در شرایط خاص ، كبد تا 24 ساعت و قلب و ریه بلافاصله بعد از اهدا باید پیوند داده شود.
وی برنهادینه كردن فرهنگ اهدای عضو از طریق آموزش رسانه ها و توجیه خانواده ها مبنی بر این كه بیمار مرگ مغزی، هرگز دوباره به زندگی برنمی گردد، تاكیدكرد .

***كارت اهدای عضو، شرط كافی نیست
مسوول واحد فراهم آوری اعضای پیوندی دانشگاه علوم پزشكی شهید صدوقی یزد گفت: درصورت پیش امدن مورد مرگ مغزی چه فرد كارت اهدا داشته باشد و چه نداشته باشد مراحل اهدای عضو تنها در صورت رضایت خانواده قابل انجام است .
پور شمسی اظهار كرد: حتی اگر فردی وصیت كرده باشد كه در صورت مرگ مغزی، اعضای بدنش را اهدا كنند، بدون اجازه اولیای دم، اهدای عضو انجام نمی شود مگر اینكه فرد علاوه بر وصیت نامه و دریافت كار در یك دفترخانه ثبت كرده باشد.
وی افزود: اما تجربه نشان داده است كه حتی در صورت تمایل قلبی خانواده به اهدا عضو در صورتیكه فرد از قبل تمایل خود را به اهدای عضو اعلام كرده باشد خانواده به خواسته عزیز خود احترام گذاشته و اهدای عضو را انجام می دهند.
وی ادامه داد: شهروندان برای دریافت كارت اهداعضو می توانند به سایت www.ehda.center مراجعه نمایند.
*** فرهنگ اهدا عضو در جامعه باید نهادینه شود
مدیر عامل انجمن خیریه هدیه حیات یزد با بیان اینكه این شهر از گذشته های دور به شهر دوچرخه ها معروف بوده و اكنون این دوچرخه سواران به راكبان موتور سیكلت تبدیل شده اند گفت: استفاده عموم و طبقه متوسط جامعه ما از این وسیله نقلیه بدون رعایت نكات ایمنی تلفات جانی زیادی در پی داشته است.
زارع میرك آباد افزود: بسیاری از بیمارانی كه دچار ضربه مغزی و بالطبع آن كما و نهایتا مرگ مغزی می شوند از تصادفات ناشی از رانندگی با موتورسیكلت می باشد اما متاسفانه كسانی كه در حوادث رانندگی دچار مرگ مغزی می شوند خانواده از اهدای عضو آن امتناع می كنند.
وی اظهار كرد: در حالی كه فرد دچار مرگ مغزی می تواند چند نفر ار از مرگ نجات دهد و این اهدا عضو از طرف خانواده افراد مرگ مغزی مستلزم فرهنگ سازی مرگ مغزی در جامعه است.
این مسئول افزود: فعالیت انجمن خیریه هدیه حیات یزد در راستای ترویج فرهنگ اهدا عضو كه از سال 86 آغاز شده است.
وی افزود: اوایل خانواده هایی كه عزیزانشان دچار مرگ مغزی شده بودند برخوردهای خوبی با این مقوله نداشتند اما اكنون اكثر خانواده ها كه عزیزانشان از كما عمیق به مرگ مغزی دچار می شوند خود داوطلبانه به دنبال اهدای عضوی عزیزشان و نجات جان بیماران نیازمند هستند.
زارع اظهار كرد: با رواج فرهنگ اهدا عضو در جامعه خانواده هایی كه بیمار مرگ مغزی دارند بسیاری از بیماران به راحتی درمان می شوند ترویج اهدای عضو در استان نیازمند همكاری و تعامل ارگان های مختلف است.
***60 بیمار كلیوی یزد چشم انتظار پیوند
مدیرعامل انجمن بیماران كلیوی یزد در این باره به خبرنگار ایرنا گفت: 60 بیماری كلیوی این استان در انتظار پیوند كلیه هستند.
عزت یادگار ، تعداد بیماران دیالیزی استان را 650 نفر اعلام و اظهار كرد: از این تعداد427 نفر مرد و 272 زن هستند.
وی با بیان اینكه انجمن حمایت از بیماران كلیوی در سال 1364 در استان تاسیس شد، افزود: تاكنون 400 نفر در این استان پیوند كلیه شده اند كه 24 نفر مربوط به سال جاری است.
این مسئول دیابت، فشار خون، آنژین چركی، سنگ كلیه و مسمومیت های دوران بارداری را از عوامل ابتلای افراد به بیماری كلیوی ذكر كرد و گفت: مهمترین علائم اولیه دیابت افزایش عطش و تكرار ادرار، گرسنگی شدید، كاهش وزن ناگهانی و خستگی مفرط است.
مدیر عامل انجمن بیماران كلیوی استان یزد اظهار كرد: توجه نكردن به هشدارهای بهداشتی، غذایی و ورزشی ممكن است سبب آسیب جدی به كلیه ها شود.
وی كنترل فشار خون را در پیشگیری به بیماری كلیوی مهم خواند و افزود: فشار خون بالا و كنترل نشده آسیب جدی به كلیه وارد می كند.
وی با اشاره به اینكه 13 بخش دیالیز در بیمارستان های خصوصی و دولتی استان فعال است، گفت: 97 دستگاه دیالیز در این بخش ها وجود دارد كه از این تعداد سه دستگاه غیر قابل استفاده است.
یادگار بیان كرد: خوشبختانه اكنون پیوند كلیه در بیمارستان شهید صدوقی یزد انجام می شود و بسیاری از مشكلات بیماران در این زمینه رفع شده است.
*** سابقه پیوند اهدا عضو ایران
پیوند اعضا در ایران، سابقه ای 80 ساله دارد. نخستین عمل پیوند عضو در ایران را به دكتر شمس، بنیانگذار چشم پزشكی نوین در ایران نسبت می دهند. این چشم پزشك نخستین عمل پیوند قرنیه را سال 1314 شمسی در یكی از بیمارستان های تهران با موفقیت به سرانجام رساند.
از لحاظ حقوقی و قانونی نیز قانون پیوند اعضا در فروردین ١٣٧٩ به تصویب مجلس وقت رسید. براساس این قانون اعضای بیماران فوت شده یا بیمارانی را كه مرگ مغزی آنان مسلم است می توان به شرط وصیت بیمار یا موافقت ولی میت برای پیوند به بیمارانی كه ادامه حیاتشان به پیوند عضو یا اعضای فوق بستگی دارد استفاده كرد.
همچنین بر اساس قانونی دیگر، پیوند عضو از فرد ایرانی به بیمار خارجی ممنوع است، بنابراین بیمار خارجی نمی تواند به ایران بیاید و اعضای بدن یك فرد ایرانی را دریافت كند.
از سال 1379 كه نخستین پیوند عضو از بیمار مرگ مغزی در كشور انجام شد تاكنون اعضای بدن سه هزار و 300 بیمار مرگ مغزی در كشور اهدا و پیوند زده شده است
***شرایط جسمی اهدای عضو
قلب، ریه ها، كبد، روده ها، لوزالمعده، كلیه ها، قرنیه های چشم استخوان، غضروف، عروق، تاندون، پوست و مغز استخوان رایج ترین اعضای قابل اهدای انسان است، معمولا نیز حدود 70 درصد پیوندها موفقیت آمیز انجام می شود.
سازگاری خونی و بافتی بیمار، وخامت شرایط بالینی، طول مدت انتظار در فهرست پیوند و فاصله مكانی شخص از واحد پیوند، تعیین می كند عضو پیوندی به كدام بیمار منتظر برسد. ابتلا به بیماری های عفونی حاد مثل ایدز و هپاتیت یا اختلالات مزمن جسمی، مانع اهدای عضو خواهد شد. بیمارانی كه عضو پیوندی دریافت می كنند برای جلوگیری از پس زده شدن عضو پیوندی باید تا پایان عمر دارو مصرف كنند.
حال اگر به بیمارستانهای سراسر كشور مراجعه كنیم می بینیم خانواده های هستند كه یكی افراد آنان دچار مرگ مغزی شده است و باور ندارند كه آن به خواب ابدی فرو رفته و تا زمانی دستگاهها به فرزندش وصل است، امید دارد و در بخش دیگر بیمارستان افرادی را مشاهده می كنیم كه روی تخت بیمارستان با مرگ دست و پنجه نرم می كنند و در انتظار اهداء عضو هستند .
اگر خانواده های بیماران مرگ مغزی راضی به اهدا عضو بیمارشان نشوند دیگر مجالی برای ادامه زندگی بیماران پیوندی نیست.
فرهنگ ایثار و از خودگذشتگی در فرهنگ دینی ما بسیار ارزشمند است و مساله اهدای عضو برای خانواده ها به خاطر از دست دادن عزیز بسیار سخت است اما با الگو از این فرهنگ می تواند درهای امید را به سوی بیماران منتظر دریافت عضو باز كرد.
هر ساله جشن اهداءكنندگان عضو با عنوان ˈنفسˈ در روز جهانی اهدا عضو در كشور با هدف ترویج فرهنگ اهدای عضو به صورت گسترده برگزار می شود اما برای فرهنگ سازی این امر خداپسندانه باید بیش از این تلاش شود.
گرچه سخن از مرگ چندان شیرین نیست ، اما.... دوست دارم پایانم آغاز راه سپید زندگی باشد. ك 4
2088/8068
كبری دانشی دهج