به گزارش گروه علمي ايرنا از معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري، در جامعه ما افرادي هستند كه به علت مشكلات مادرزادي، فلج مغزي، سكته مغزي و بيماريهاي مرتبط با سيستم عصبي نظير بيماري اسكلروز جانبي آميوتروفيك (ALS) و اسكلروز چندگانه (MS) و آسيب ديدگيهاي شديد مغزي و نخاعي توانايي حركت دادن اندام‌هاي خود و حتي صحبت كردن را به طور كامل از دست دادهاند و از اين موهبتهاي الهي بيبهره هستند. واسط مغز و كامپيوتر سيستمي است كه با ايجاد ارتباط مستقيم بين مغز و كامپيوتر بدون دخالت اندامها، ميتواند تا حدي كيفيت زندگي اين افراد را ارتقا دهد.
دكتر امين مهنام، مجري پروژه طراحي و توسعه دستگاه واسط مغز و كامپيوتر كاربردي مبتني بر سيگنال الكتريكي مغز با قابليت پوشيدن براي استفاده روزمره گفت: در دهههاي گذشته تحقيقات بسياري در سطح دنيا براي توسعه واسطهاي مغز و كامپيوتر انجام شده است و با پيشرفتهاي حاصل، اين سيستمها در حال رسيدن به مرحله كاربردي هستند. در ايران نيز مطالعات قابل توجهي در اين حوزه انجام شده است، اما اين تحقيقات بيشتر به صورت تحقيقاتي و آزمايشگاهي بوده است.
مهنام افزود: هدف ما در اين طرح رسيدن به يك سيستم كاربردي براي استفاده در زندگي روزمره افراد با ناتواني حركتي است تا با استفاده از آن بتوانند منظور خود را از طريق كامپيوتر بيان كنند و از انزوا خلاصي يابند. در واقع اين سيستم با پردازش سيگنال‌هاي مغزي انتخاب فرد را از بين چند گزينه تشخيص ميدهد و به اين ترتيب امكان تايپ كردن مطالب با استفاده از يك صفحه كليد نرمافزاري بهينه براي فرد فراهم ميشود.
عضو هيات علمي دانشگاه اصفهان اظهار كرد: نوع خاصي از واسط مغز و كامپيوتر كه در اين طرح توسعه داده شده است، از چند منبع نوري بهره ميگيرد كه در اطراف مانيتور كامپيوتر قرار دارند. به اين صورت كه وقتي كاربر به يكي از منابع نوري نگاه كند، سيگنال مشخصي در مغزش ايجاد ميشود كه با ثبت و پردازش سيگنال مغزي انتخاب فرد از بين منابع نوري مشخص ميشود.
وي با بيان اينكه اين تحقيقات در 4 فاز انجام شده است، گفت: در فاز نخست اين طرح يك سيستم ثبت بيسيم و كم مصرف سيگنال مغز توسعه داده شد كه امكان استفاده راحت از سيستم نهايي را ممكن سازد. در مرحله بعد روشهاي مناسب براي پردازش سيگنال و تشخيص انتخاب فرد توسعه داده شدند و در فاز سوم نيز طراحي محيط نرم افزاري كارآمد براي بيان منظور به زبان فارسي به انجام رسيد. در فاز آخر باقيمانده از اين طرح قرار است اين سيستم براي افراد با ناتواني حركتي تست شود تا مشكلات احتمالي در استفاده آنها از اين سيستم برطرف شود.
مجري پروژه طراحي و توسعه دستگاه واسط مغز و كامپيوتر كاربردي مبتني بر سيگنال الكتريكي مغز به صورت قابل پوشيدن براي استفاده روزمره خاطر نشان كرد: ارزيابي عملكرد اين سيستم نشاندهنده كارآيي مناسب آن براي بيان منظور است. دستگاههاي مشابه محدودي در سطح دنيا به صورت تجاري عرضه شده است اما اين سيستم ها بسيار گران قيمت هستند و امكان تهيه اين دستگاهها براي كاربردهاي فردي بسيار مشكل است و فقط امكان تايپ انگليسي را فراهم ميكنند كه براي بسياري از كاربران ايراني مناسب نيست. در حالي كه قيمت تمام شده سيستم توسعه داده شده بسيار كمتر از نمونههاي خارجي آن است. سيستم توسعه داده شده بومي سازي و متناسب با نيازهاي جامعه ما طراحي شده است و امكان تايپ فارسي را فراهم مي كند.
اين عضو هيات علمي دانشگاه با اشاره به اينكه قيمت نمونه خارجي اين دستگاه در حدود ده‌ها هزار دلار است، تصريح كرد: تا پايان سال جاري پروژه به اتمام مي‌رسد و وارد مرحله تجاري سازي مي‌شويم، بنابراين قيمت تمام شده به طور قطع به ميزان قابل توجهي كمتر از نمونه خارجي خواهد بود و با شروع خط توليد علاوه بر جلوگيري از خروج ارز اشتغالزايي نيز ايجاد ميشود.
مهنام حمايت مالي ستاد علوم و فناوري‌هاي شناختي معاونت علمي و فناوري رياست جمهوري را در كمك به انجام و پيشبرد اين پروژه شايسته دانست و ابراز اميدواري كرد كه با ادامه اين حمايت ها سيستم مذكور به سرعت به فرم تجاري براي استفاده افراد با ناتواني هاي حركتي عرضه شود.
علمي(1)**1023**2017
تاریخ انتشار: ۱۹ آبان ۱۳۹۴ - ۱۴:۲۳
تهران-ايرنا- پژوهشگران دانشگاه اصفهان و دانشگاه يزد با حمايت ستاد توسعه علوم شناختي معاونت علمي در حال توسعه يك واسط مغز و كامپيوتر كاربردي هستند.