گسترش كتابخانه ها، سرمایه گذاری برای تقویت زیرساخت های فرهنگی

به گزارش ایرنا، كتابخانه ها از دیرباز به عنوان یكی از اماكنی بودند كه مركزی برای مراجعه و تجمع متفكران و اندیشمندان برای تحقیق و تفكر بیشتر بود بطوریكه از قدیم الایام بسیاری از متفكران و اندیشمندان در منازل و یا بیرون از منازل خود دارای كتابخانه هایی بودند.
ازمهمترین شاخص های رشد و توسعه كشورها كه گزارش آن هر ساله توسط سازمان ملل متحد منتشر می شود، وضعیت موجود كتابخانه های عمومی كشورهای جهان است.
دقت در آمار كتابخانه های كشورهای توسعه یافته و مقایسه آن با كشورهای در حال توسعه بیانگر اختلاف شدیدی است.
این واقعیت را نمی توان منكر شد كه طی سال های اخیر با توجه به فعالیت های درخور وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین دیگر متولیان امور فرهنگی و پرداخت سهم نیم درصد شهرداری ها، وضعیت كتاب و كتابخوانی بهبود داشته و نسبت به قبل، از رشدی نسبتا مناسب برخوردار شده است.
همچنین ورود خیرین به این بخش را نمی توان نادیده گرفت چرا كه این نیك اندیشان با ورود خود در عرصه كتابخانه سازی و تجهیز كتابخانه ها بدون چشمداشت، دست مسئولین این امر را گرفته اند.
اما با این اوصاف و با وجود رشد روزافزون حجم مجلات علمی، افزایش شمار دانش آموختگان و تحصیل كردگانی كه روز به روز به تعدادشان افزوده می شود، كمبود كتابخانه، فقدان فضا و مكان مطالعه ونبود كتاب های مناسب ومتناسب با سن افراد از جمله مشكلاتی هستند كه كتاب و كتابخوانی در ایران را تحت تاثیر خود قرار داده است.
این در حالی است كه كشور ایران دارای یكی از دیرینه ترین تمدن های بشری است و دین اسلام نیز بر كسب علم و دانش تاكید فراوان دارد.
از طرفی هم كتابخانه های عمومی به دلیل تماس وسیع با تمامی اقشار جامعه، دانشگاه عمومی ملل محسوب می شوند و نقش آنها در رشد و توسعه جوامع انسانی بر هیچ كس پوشیده نیست حال اگر با مشكلاتی خرد و كلان در عرصه مطالعه مواجه می شویم باید این اشكال را در وضعیت نامناسب كتابخانه ها جستجو كرد.
فضای محدود و پایین بودن میزان فضای اختصاص داده شده به كتابخانه های عمومی همچنین تمركز كتابخانه ها در مراكز استانها و شهرهای مهم از یكی از معضلات بزرگ در توزیع مناسب كتابخانه های عمومی است.
به گونه ای كه گفته می شود در استان تهران نزدیك به نیمی از كتابخانه های عمومی استان در شهر تهران تمركز یافته و مابقی در سایر مناطق استان پراكنده شده كه معضلی است كه به آسانی میزان كتابخوان ها را نه تنها در تهران بلكه در سایر استان ها با وجود وضعیت مشابه كاهش می دهد.
استان البرز نیز گرچه میزبان نخبگان و چهره های فرهنگی بسیاری در كشور است، اما كمیت و كیفیت كتابخانه های عمومی این استان فاصله بسیاری با كتابخانه های استاندارد در كلان شهرهای كشور دارد.
مریم جلالی یكی از جوانان عضو یكی از كتابخانه های شهر كرج كه خود در یكی از شهرهای اقماری این شهرستان سكونت دارد، فقدان كتابخانه در نزدیكی محل سكونت خود را عمده ترین مشكل بر سر راه تلاش های علمی و پژوهشی عنوان می كند.
وی صرف وقت و زمان طولانی برای رسیدن به كتابخانه ای كه در مركز شهر واقع است را مقوله ای آسیب زا دانسته و می گوید: شهرداری ها نقش مهمی در این رابطه دارند ولی علیرغم تاكیدات مكرر به این مقوله فرهنگی دیگر موضوعات همچون ورزش را نسبت به كتابخوانی در اولویت می دانند.
تعداد كم كتاب ها و منابع، كمبود فضای سالن های مطالعه از دیگر مشكلاتی بود كه این كتابخوان جوان در كتابخانه ها به آن اشاره كرد.
مسئول كتابخانه عمومی دكتر معین نیز در پاسخ به خبرنگار ایرنا در خصوص مشكلات موجود در بحث كتابخانه ها، گفت: یكی از بزرگترین مشكلات در كتابخانه ها با توجه به مراجعه مكرر دانشجویان، كمبود منابع كتاب های دانشگاهی و همچنین به روز نبودن كتاب های موجود دانشگاهی است.
فریبا كتابی همچنین نبود و یا كمبود منابع مورد نیاز تمامی اقشار را از دیگر مشكلات در این بخش دانست و افزود: خانم های خانه دار و یا جوانان علاقه زیادی به كتاب های رمان دارند كه این كتاب ها یا قدیمی هستند و یا تعداد عناوین كمی در كتابخانه ها وجود دارد.
وی یكی از راه های برون رفت از این معضلات را ورود خیرین در این عرصه دانست و اظهار داشت: سال گذشته برای تجهیز كتابخانه و خرید كتاب حدود 300 میلیون ریال از خیرین كمك گرفتیم.
وی اجرای طرح كتاب من را طرحی خوبی دانست كه چندی است متوقف شده كه در صورت آغاز دوباره این طرح، امكان برطرف شدن معضل كمبود كتاب برطرف می شود.
رییس اداره كتابخانه های عمومی شهرستان فردیس نیز كمبود منابع را یكی از بزرگترین معضلات در كتابخانه های عمومی موجود دانست و گفت: كمبود فضای كتابخانه ای و تعداد كتابخانه ها نیز از دیگر معضلات در استان البرز و شهر 500 هزار نفری فردیس است.
گلشن شیرمحمدی افزود: فردیس دارای چهار كتابخانه نهادی و شش كتابخانه مشاركتی است كه فقط حدود 13 هزار و 500 نفر توانسته اند به عضویت این كتابخانه ها درآیند.
وی نیاز این شهر را به 14 كتابخانه دانست و اظهار داشت: بایستی در این میان از مشاركت مردم و خیرین بهره برد بطوریكه در فردیس هیات موسس مجمع خیرین كتابخانه ساز فردیس تشكیل شده است.
وی خواستار حمایت فرماندار فردیس به عنوان رییس انجمن كتابخانه های عمومی این شهر از كتابخانه ها و توسعه آن ها شد و گفت: مردم و مسئولین همپای هم می توانند در توسعه كمی و كیفی كتابخانه ها مشاركت داشته باشند.
مدیركل كتابخانه های عمومی استان البرز نیز در خصوص وضعیت موجود كتابخانه های استان گفت: هم اكنون در استان 65 كتابخانه نهادی و مشاركتی و یك كتابخانه سیار با یك میلیون و 200 هزار نسخه كتاب وجود دارد.
حجت الاسلام شمس الله فلاح افزود: این در حالی است كه بر اساس استانداردهای موجود در كشور بایستی تعداد كتابخانه های استان به 141 باب برسد.
وی كمبود كتابخانه های استاندارد در استان را یكی دیگر از معضلات در این بخش دانست و اظهار داشت: فضای كتابخانه های موجود از لحاظ كمی و كیفی بر اساس استانداردها نیست ولی سعی داریم تا كتابخانه های جدید ساخت را بر اساس این استانداردها تحویل جامعه دهیم.
وی به برنامه پیش روی كتابخانه ها برای رسیدن به استانداردها اشاره كرد و گفت: تا سال 1404 بایستی برای هر 100 نفر هشت متر مربع فضای كتابخانه ای داشته باشیم كه هم اكنون متوسط كشوری برای هر 100 یك متر و 80 سانتی متر مربع است و در استان البرز این عدد یك متر و 10 سانتی متر مربع یعنی 27 هزار مترمربع برای تمام جمعیت استان است.
فلاح افزود: تا سال 1404 بایستی 35 درصد جمعیت كشور عضو كتابخانه ها باشند كه متوسط كشوری هم اكنون 3 درصد جمعیت است در حالیكه در استان البرز 3.6 درصد مردم عضو كتابخانه های عمومی موجود هستند.
وی یكی از دلایل این افزایش را درصد بالای مردم باسواد در استان دانست و بیان داشت: براساس آمار ارائه شده 98 درصد جمعیت استان باسواد هستند بطوریكه حدود 110 هزار نفر از مردم استان عضو كتابخانه های عمومی هستند.
وی همچنین در بخش دیگری از سخنان خود به میزان مراجعه و علاقه مردم به كتابخوانی اشاره كرد و گفت: در شش ماهه اول سال حدود دو میلیون و 700 هزار نفر به كتابخانه های البرز مراجعه كرده اند.
مدیركل كتابخانه های عمومی استان البرز همچنین به دایر شدن 24 ایستگاه مطالعه در سطح استان كه در امكانی همچون ادارات و مراكز درمانی دایر شده اند اشاره كرد و افزود: از ابتدای راه اندازی این ایستگاه ها حدود 300 هزار جلد به این مراكز از طریق نهاد كتابخانه ها تزریق شده است.
وی یكی از معضلات در استان را نبود كتابخانه مركزی در مركز استان دانست و اضافه كرد: چندی قبل مقرر شد مسكن و شهرسازی زمینی برای این منظور تحویل دهد كه با پیدا شدن معارض برای این زمین، تاكنون مقدار زیادی از مساحت این زمین كاهش یافته است.
فلاح استان البرز را یك استان فرهنگی دانست كه قشر باسواد آن در سطح بالایی هستند و به لحاظ زیاد شدن آپارتمان نشینی، ایجاد فضاهایی برای مطالعه در سطح شهر ضروری است كه نیازمند ورود شهرداری ها در این موضوع است تا در پارك ها نسبت به ساخت كتابخانه و قرائت خانه اقدام كنند.
وی در پایان اضافه كرد: همچنین اگر شهرداری 0.5 درصد سهم خود از درآمدهایشان را طبق قانون به نهاد كتابخانه ها پرداخت كنند می تواند كمك موثری در بهبود وضعیت كتابخانه های استان باشد.ك/4
6156/1535