بودن در فهرست مونترو، به سود يا ضرر تالاب انزلي

به گزارش ايرنا، سازمان محيط زيست براي خارج شدن تالاب انزلي از اين فهرست بايد برنامه هاي مدوني ارائه دهد كه اكنون در صدد تهيه آن است اما بايد ديد با توجه به شرايط وخيم زيست محيطي تالاب و نياز شديد به اعتبارات هنگفت، آيا خارج شدن از اين فهرست به نفع تالاب است يا به ضرر آن.
كارشناسان با تجربه محيط زيست بر اين باورند كه در اين راستا نبايد شتاب زده عمل كرد چراكه اگر در اين فهرست باشيم، مي توانيم از كمك هاي بين المللي استفاده كنيم .
آژانس بين المللي همكاري هاي ژاپن (جايكا) به دليل اينكه تالاب انزلي در ليست مونترو قرار دارد، مي تواند كمك كند.
كارشناسان، عمده ترين عامل مشكل ساز براي تالاب را آلودگي فاضلاب مي دانند.
بخش اعظم فاضلاب حوزه سه هزار و 610 كيلومتري حوزه آبخيز تالاب وارد آن مي شود و كلان شهر رشت در صدر اين آلوده كنندگان قرار دارد .
ورود شيرابه زباله هاي انباشته شده در سراوان به آب هاي زيرزميني، فاضلاب بيمارستان ها، فاضلاب صنعتي شهر رشت و رسوبات حاصل از فرسايش بالادست ديگر عوامل مشكل ساز براي تالاب انزلي است.
از اين رو به نظر مي رسد يكي از ضروري ترين اقدامات براي نجات تالاب يا به عبارتي احيا، تكميل شبكه فاضلاب شهرهاي حومه تالاب به ويژه رشت و انزلي و تصفيه خانه هاي فاضلاب است اما با تخصيص اعتبارات اندك، كار تكميل شبكه ها و تصفيه خانه هاي فاضلاب سال ها به طول مي انجامد .
با توجه به اهميت تالاب بين المللي انزلي به نظر مي رسد بايد بعنوان يكي از اولويت هاي ملي به آن نگريسته و اعتبارات ملي به آن تخصيص داده و براي جذب اعتبارات بين المللي نيز تلاش شود.
خشك شدن آب تالاب و ورود حجم بالاي رسوبات از ديگر مشكلات تالاب است كه حاصل جنگل تراشي هاي بالا دست و ورود رسوبات از 10 رودخانه اصلي ورودي به تالاب است از اين رو، مديريت آب در بالادست نيز حائز اهميت است .
سازمان آب منطقه اي گيلان و اداره كل منابع طبيعي بايد براي جلوگيري از ورود رسوبات برنامه ريزي كنند.
* آنچه تاكنون صورت پذيرفته
مرحله نخست طرح احياي تالاب انزلي شامل شش پروژه از جمله احداث چهار سد رسوب گير در دهانه رودخانه هاي اصلي ورودي تالاب به منظور جلوگيري از ورود حجم عظيم رسوبات به تالاب انزلي و دو پروژه بازگشايي آبراهه هاي قديمي براي برقراري دوباره ارتباط بيولوژيك و اكولوژيك بين بخش هاي مختلف تالاب و همچنين لايروبي بخشي از پهنه تالاب بود.
معاون دفتر زيستگاه ها و امور مناطق سازمان حفاظت محيط زيست كشور در مصاحبه با ايرنا اذعان كرده بود كه تاكنون اقدامات موثري براي احياي تالاب صورت نگرفته است.
مسعود باقرزاده كريمي اظهار كرد: سيلاب هاي به وقوع پيوسته نشان داد جانمايي تله هاي رسوب گير رودخانه هاي منتهي به تالاب انزلي صحيح نبوده است.
وي افزود: براي كاهش رسوبات وارده به تالاب انزلي، بهتر بود سازه هاي رسوب گير در ارتفاعات حوزه آبخيز و فواصل دورتر از تالاب به اجرا در مي آمد.
وي نقش سازمان حفاظت محيط زيست در مرحله نخست طرح احياي تالاب انزلي شامل نصب تله هاي رسوب گير، لايروبي بخش هايي از تالاب و ايجاد آبراهه ها را نظارتي خواند و گفت: اعتبارات ملي آن از طريق استانداري هزينه مي شده و مجري نيز جهاد كشاورزي بود.
باقرزاده كريمي خاطرنشان كرد: اكنون تجهيزات مناسبي در داخل كشور براي اجراي لايروبي موجود است و روش ها نيز بايد مورد اصلاح، بازنگري و بهبود قرار گيرد.
وي افزود: مهم ترين اقدام براي نجات تالاب انزلي، ساماندهي رسوب گذاري است زيرا تراكم جمعيت، افزايش كشاورزي در منطقه، اجراي طرح هاي توسعه اي و تخريب جنگل هاي بالادست ميزان رسوب گذاري در منطقه را به شدت افزايش داده است.
به گفته باقرزاده كريمي، مرحله دوم طرح، فعاليت هاي اجرايي مبتني بر اصول مديريت اكولوژيك يكپارچه در حوزه آبخيز تالاب انزلي با تمركز بر سه محور پسماند، فاضلاب ها و رسوبات با همكاري آژانس بين المللي همكاري هاي ژاپن (جايكا) اجرايي مي شود.
سازمان حفاظت محيط زيست از شروع لايروبي تالاب در اسلكه يكي از مناطق چهارگانه سخن مي گويد كه آن هم با توجه به شروع فصل بارندگي در گيلان، براي چند ماه متوقف است .
*مصوبات امسال
مديركل محيط زيست استان گيلان ميزان اعتبارات تخصيصي امسال براي طرح احياي تالاب را 11 ميليارد تومان عنوان مي كند كه چندان اميدي به تحقق اين امر نيست .
قربانعلي محمدپور با بيان اينكه زرچوب و گوهر رود آلوده ترين رودخانه هاي گيلان هستند،تصريح كرد: درسفر استاني رئيس جمهوري به گيلان 50ميليارد تومان براي رفع آلودگي اين دو رودخانه تخصيص اعتبار شده است.
وي اين دو رودخانه را بعنوان رودخانه هاي تاثيرگذار در آلودگي تالاب انزلي دانست و خاطرنشان كرد: اولويت اول سازمان محيط زيست، ايجاد تصفيه خانه در محل دفن زباله سراوان است.
وي با تاكيد براينكه مسئولان استان به جمع بندي نهايي درخصوص ايجاد و راه اندازي تصفيه خانه شيرآبه هاي اين مكان رسيده اند، خاطرنشان كرد: شهر صنعتي رشت نيز فاضلاب هاي صنعتي خود را به رودخانه زرچوب و گوهررود وارد مي كند.
محمدپور با بيان اينكه انتقال فاضلاب هاي صنعتي شهر صنعتي رشت به دو رودخانه قدمتي بيش از چهار دهه دارد، تصريح كرد: در راستاي راه اندازي تصفيه خانه اي مناسب براي شهرصنعتي رشت، مقرر شده كه 50درصد هزينه ها از سوي شهرصنعتي و 50درصد آن از طريق استانداري تامين شود.
مديركل محيط زيست گيلان همچنين به دو بيمارستان پورسينا و رازي بعنوان بيمارستان هايي با آلودگي زيست محيطي بالا اشاره و اظهار كرد: محيط زيست گيلان علاوه بر اين دو بيمارستان، درتلاش براي پوشش ساير بيمارستان ها با كمك دانشگاه علوم پزشكي درجهت رفع آلودگي هاي بيمارستاني است.
حال با توجه به همه اين موضوعات، بايد ديد كه آيا خروج از فهرست مونترو به سود تالاب است يا به ضرر آن.
به نظر مي رسد با توجه به فضاي ايجاد شده پساتحريم، مسئولان به جاي تلاش براي خروج تالاب از فهرست مونترو، بايد به دنبال جذب اعتبارات از طريق دولت و بانك جهاني و تكميل شبكه ها و تصفيه خانه هاي فاضلاب بعنوان يكي از عوامل اصلي آلوده كننده تالاب باشند .
تالاب انزلي با حدود 18 هزار هكتار مساحت و 380 هزار هكتار حوزه آبخيز از مراكز مهم زمستان گذراني پرندگان مهاجر، محل تخم ريزي ماهيان بومي خزر و رويشگاه گياهان ارزشمندي است.
اين تالاب علاوه بر تاثيرات اقليمي و جلوگيري از بروز سيلاب نقش مهمي در اقتصاد روستاييان ساكن حاشيه دارد.
به خاطر داشته باشيم حفاظت از اين تالاب ارزشمند نه تنها براي حفظ منابع آبي و تمام جانداران حوزه اطراف آن از انسان، پرندگان و آبزيان حياتي است بلكه از يك الزام بين المللي برخوردار است .
به عبارتي بي توجهي و از دست دادن تالاب انزلي، نه تنها موجب اتلاف منابع طبيعي ارزشمند كشورمان و تبعات منفي ناشي از آن بلكه موجب سرشكستگي در جامعه بين الملل خواهد شد.
گزارش از : گيتي بابايي
6030/2007