طوطی رباتیك با همت محققان ایرانی به كمك كودكان اوتیسمی آمد

به گزارش ایرنا، طراحی و ساخت ربات طوطی نما از حدود سه سال قبل توسط یك تیم چهار نفره دانشجویی به سرپرستی دكتر 'هادی مرادی' مدیرگروه هوش ماشین و رباتیك دانشگاه تهران آغاز شد.
این پروژه تحقیقاتی از ابتدا مورد حمایت ستاد توسعه علوم و فناوری های شناختی قرار گرفت و تاكنون مراحل پیشرفت را با موفقیت گذرانده است.
دانشجوی دكتری رشته رباتیك دانشگاه تهران و عضو اول پروژه طراحی و ساخت ربات طوطی نما درخصوص روند پیشرفت و وضعیت فعلی این ربات به خبرنگار علمی ایرنا گفت: طراحی و ساخت یك ربات شبیه طوطی به عنوان وسیله آموزش، سرگرمی و توانبخشی را از سه سال قبل شروع كردیم كه در ابتدای كار، بدنه طوطی به صورت اسباب بازی خریداری شد و به تدریج، سیستم كنترلی و سنسورهای آن را تعویض و قابلیت های جدیدی به آن اضافه كردیم تا جایی كه الان كاركرد ربات كاملا در اختیار ماست.
پگاه سلیمان هدف اولیه طراحی ربات طوطی نما را توانبخشی كودكان مبتلا به اوتیسم ذكر كرد و گفت: عملكرد ربات را هم بر روی كودكان مبتلا به اوتیسم و هم كودكان عادی در مهد كودك ها به آزمایش گذاشتیم و مشاهده كردیم كه هر دو گروه تمایل دارند به عنوان وسیله آموزش و سرگرمی با ربات ارتباط برقرار كنند.
وی خاطرنشان كرد: در بررسی های میدانی مشاهده شد كه كودكان دوست دارند از ربات درباره رنگ كارتهای بازی بپرسند و حتی به عنوان یك عضو در بازی های گروهی خود آن را شركت می دادند.
این دانشجوی جوان افزود: طی سه سال گذشته، قابلیت های ربات را به طور مرتب افزایش دادیم به گونه ای كه بتواند ضمن عكس العمل های حركتی، شكل ها و رنگ ها را تشخیص دهد و اكنون حتی قادر به تشخیص صورت افراد و تبدیل گفتار به متن است.
سلیمان درباره ویژگی های حركتی طوطی رباتیك نیز توضیح داد: بدنه ربات یك حركت كلی دارد، بالهایش باز و بسته می شود، سرش به سمت بالا و پایین حركت می كند و یك حركت چپ و راست هم دارد و به طور كلی دارای یك دوره حركتی است.
وی افزود: چشمها و دهان این طوطی رباتیك هم باز و بسته می شود و مجهز به سنسورهای لمسی است كه با نزدیك شدن دست به آن، شروع به باز و بسته كردن چشمها و دهانش می كند و علاوه بر حالت خنده، حالت خواب هم برای ربات پیش بینی شده كه به محض بستن چشمهایش شروع به خر و پف می كند.
عضو گروه تحقیقاتی طراحی و ساخت طوطی رباتیك بیان داشت: برای برقراری ارتباط بهتر با كودكان مبتلا به اوتیسم، موزیك برای ربات گذاشتیم و به محض اینكه توجه كودك به مطالب آموزشی كم می شود برای آنها موزیك پخش می كنیم و همچنین برای ربات، صدای جیغ طوطی گذاشتیم كه طبیعی تر جلوه كند.
وی تشخیص گفتار به متن را از دیگر قابلیت های این ربات برشمرد و گفت: در زمینه تشخیص گفتار، عملكرد ربات به گونه ای است كه با بیان هر كلمه از طرف شما، ربات به صورت متنی می فهمد كه چه كلمه ای بیان كرده اید ولی برای پاسخ دادن، یك سری كلمات خاص را برای ربات پیش بینی كردیم كه مثلا درجواب سلام، بگوید سلام یا جواب احوالپرسی را بدهد ولی هنوز كلمات پاسخ آن محدود است كه باید این قابلیت را ارتقا بدهیم.
سلیمان در تشریح دیگر قابلیت های طوطی رباتیك اظهار داشت: این ربات قدرت تشخیص رنگ و چهره هر فرد به صورت خاص را دارد مثلا تصاویر افراد كه با آن كار می كنند را به ربات دادیم كه طوطی، به محض دیدن افراد آنها را به اسم صدا می كند و می تواند چهره فرد را تشخیص دهد كه این كمك بزرگی به برقراری ارتباط با كودكان اتیستیك می كند زیرا كودكان متوجه می شوند كه دقیقا طوطی با شخص آنها ارتباط برقرار می كند.

**استفاده از طوطی رباتیك برای غربالگری كودكان عادی و مبتلایان به اوتیسم
عضو گروه تحقیقاتی طراحی و ساخت ربات طوطی نما یادآور شد: به خاطر تفاوت رفتار كودكان مبتلا به اوتیسم با كودكان عادی، از این ربات در غربالگری كودكان در مهد كودك نیز استفاده شد به این ترتیب كه فرد متخصص با دیدن فیلم نحوه رفتار كودكان با ربات، قادر به تشخیص كودكان مبتلا به اوتیسم از كودكان عادی بود و این تشخیص با حدود 90 درصد اطمینان انجام گرفت.
وی از ورود پروژه ربات طوطی نما به فاز درمانی خبر داد و گفت: حدود سه ماه است كه از ربات طوطی برای درمان از جنبه های گفتار اجتماعی استفاده می كنیم تا كودك اتیستیك هنگام صحبت بتواند نوبت یا لحن گفتار را رعایت كند.
سلیمان به برخی مشكلات كودكان مبتلا به اوتیسم در برقراری ارتباط با اطرافیان اشاره كرد و گفت: گفتار كودكان اتیستیك به صورت یكنواخت Mono Tone است به این معنی كه احساسی در صحبت آنها نمی بینیم، لحن گفتار را رعایت نمی كنند و تشخیص نمی دهند كه الان نباید داد بزنند یا باید آرام حرف بزنند.
وی ادامه داد: این كودكان در حرف زدن، نوبت را هم رعایت نكرده و بعضا صحبت های دیگران را قطع می كنند و یا به حرف زدن ادامه داده و به دیگران، فرصت صحبت نمی دهند.
سلیمان افزود: با ورود به جنبه های گفتار اجتماعی، درحال كار با كودكان مبتلا به اوتیسم هستیم كه یك كلمه ربات و یك كلمه هم كودك بگوید و در واقع، نوبت صحبت را رعایت كند.
به گفته این پژوهشگر جوان، طوطی رباتیك در فازهای تكمیلی آتی وارد مرحله مكالمه با كودك خواهد شد تا وقتی كودك درباره یك موضوع خاص با فرد دیگری صحبت می كند بتواند این گفت وگو را به صورت دو طرفه ادامه دهد و صحبتها منقطع نباشد.
وی پیش بینی كرد این ربات طوطی نما در آینده برای گفتار درمانی كودكانی كه مشكل تكلم دارند نیز استفاده شود.
دَرخودماندِگی یا اوتیسم (به انگلیسی: Autism) نوعی اختلال رشدی (از نوع روابط اجتماعی) است كه با رفتارهای ارتباطی، كلامی غیرطبیعی مشخص می‌شود. علائم این اختلال تا پیش از سه سالگی بروز می‌كند و علّت اصلی آن ناشناخته‌است. این اختلال در پسران شایع‌تر از دختران است. وضعیت اقتصادی، اجتماعی، سبك زندگی و سطح تحصیلات والدین نقشی در بروز درخودماندگی ندارد. این اختلال بر رشد طبیعی مغز در حیطه تعاملات اجتماعی و مهارت‌های ارتباطی تأثیر می‌گذارد.
كودكان و بزرگسالان مبتلا به اوتیسم، در ارتباطات كلامی و غیر كلامی، تعاملات اجتماعی و فعالیت‌های مربوط به بازی، مشكل دارند. این اختلال، ارتباط با دیگران و دنیای خارج را برای آنان دشوار می‌سازد. در بعضی موارد رفتارهای خودآزارانه و پرخاشگری نیز دیده می‌شود. در این افراد حركات تكراری (دست زدن، پریدن) پاسخ‌های غیرمعمول به افراد، دل‌بستگی به اشیا و یا مقاومت در مقابل تغییر نیز دیده می‌شود و ممكن است در حواس پنجگانه (بینایی، شنوایی، بساوایی، بویایی و چشایی) نیز حساسیت‌های غیر معمول دیده شود. هستهٔ مركزی اختلال در درخودماندگی، اختلال در ارتباط است.
علمی**1055**1440