عطوان در سرمقاله خود در روزنامه رای الیوم در مورد حادثه سرنگون شدن جنگنده سوخو – 24 روسیه بر فراز سوریه توسط تركیه گفت: در مورد اینكه تركیه حق دفاع از مرزها و حریم هوایی خود را دارد، جای هیچ بحثی نیست، اما سرنگون شدن جنگنده روسیه به مثابه اعلام جنگ علیه یك كشور ابرقدرت است كه پیامدهای بسیاری خطرناكی می تواند به همراه داشته باشد.
وی افزود: برجسته ترین این پیامدها عبارت است از، برهم خوردن ثبات، فروپاشی اقتصاد، غرق شدن در باتلاق جنگ فرسایشی، البته اگر نگوییم یك جنگ واقعی تمام عیار.
وی خاطرنشان كرد: میان سرنگون شدن جنگنده قدیمی تاریخ مصرف گذشته سوریه با سرنگون شدن جنگنده روسیه و كشته شدن خلبان آن توسط نیروهای تركمن سوریه مورد حمایت آنكارا تفاوت وجود دارد. تركیه در آینده چه بسا به خوبی متوجه این تفاوت خواهد شد.
وی ابراز داشت: مقامات تركیه در گذشته با تجاوز چند متری و یا حتی چند كیلومتری جنگنده های روسیه بر فراز حریم هوایی خود كنار آمده اند اما به گفته نیویورك تایمز با تجاوز چند ثانیه ای اخیر نتوانستند كنار بیایند. آن كنار آمدن ها در اوج حكمت و خویشتن داری بشمار می رفت اما نمی دانیم چرا دیروز استراتژی خود را تغییر داد و از دو جنگنده اف 16 خود خواست تا جنگنده مزبور را سرنگون كنند.
آیا تركیه در اثر تحریك آمریكا می خواست عمدا آتش جنگ با روسیه را شعله ور كند یا آنكه پوتین با فرستادن این جنگنده می خواست تركیه را درگیر یك جنگ منطقه ای كند؟
سردبیر رای الیوم ادامه داد: ما برای این پرسش هیچ پاسخی نداریم . اما بطور حتم هضم كردن چنین توهینی برای ولادیمیر پوتین رییس جمهور روسیه و به طور اولی بی پاسخ گذاشتن آن كار سخت و دشواری خواهد بود. پوتین عادت ندارد در برابر چنین توهین هایی از خود صبر و بردباری نشان دهد و به آن پاسخ ندهد. او در انتقام گرفتن با به راه انداختن یك جنگ مستقیم و یا جنگ وكالتی در بدترین شرایط هیچ شك و تردیدی از خود نشان نخواهد داد.
عطوان توضیح داد: اگر در واكنش های اولیه روسیه دقت كنیم همه آنها حكایت از آن دارند كه انتقام در آینده نزدیك شكل خواهد گرفت. چه بسا این انتقام نظامی باشد و به سرنگون كردن هواپیمای تركیه منحصر نشود . درون پوتین از مثلث تركیه عربستان قطر پر از خشم و كینه است و پوتین در مقاله انتشار یافته در دو روز گذشته در براودا پرتیراژترین روزنامه روسیه این خشم را به وضوح نشان داد.
براودا به نقل از پوتین تهدید كرد كه علیه این مثلث به عنوان حامی تروریسم و گروههای تروریستی حملات موشكی انجام خواهد داد.
وی اظهار داشت: به نوشته سه شنبه صبح خبرگزاری رسمی روسیه پوتین در دیدار با ملك عبدالله دوم شاه اردن در سوچی گفت كه سرنگون كردن جنگنده روسیه از سوی طرفهای همدست با تروریست ها به مثابه فروكردن خنجر از پشت بوده است.
وی هشدار داد: در روابط دو كشور عواقب وخیمی روی خواهد داد.
عطوان با اشاره به اینكه «ترور دوك اتریش باعث شعله ور شدن جنگ جهانی اول شد»، این پرسش را مطرح كرد كه آیا سرنگون شدن جنگنده روسیه می تواند آغازگر یك جنگ منطقه ای و یا بین المللی باشد به ویژه با توجه به اینكه تركیه عضو ناتو است؟
این نویسنده مشهور جهان عرب معتقد است كه رجب طیب اردوغان رییس جمهور تركیه با این اقدام خود وارد یك باتلاق خونین شده است كه خروج از آن با كمترین تلفات ممكن جانی و مالی برای اردوغان كار سخت و دشواری خواهد بود حتی اگر روسیه نخواهد با یك جنگ فراگیر پاسخ تركیه را بدهد . گزاف نیست اگر بگوییم دستاوردهای بزرگ اقتصادی تركیه كه باعث شد تا حزب عدالت و توسعه برای چهارمین بار متوالی قدرت را در اختیار بگیرد و تركیه را در رتبه هفدهم به عنوان قوی ترین اقتصاد جهان قرار داد، در آستانه بخار شدن است.
همین موضوع در مورد ثبات و امنیت تركیه نیز صدق می كند.
عطوان افزود: اردوغان رییس جمهور تركیه یك ماه پیش از مسكو دیدن كرد و توافقنامه های مبادلات تجاری گسترده ای به امضا رساند و پیش بینی می شود میزان مبادلات تجاری میان دو كشور ظرف پنج سال آینده به بیش از 30 میلیارد دلار افزایش یابد. ما تصور نمی كنیم كه این توافقنامه ها بتواند تاب بیاورد و چنین خواسته ای در سایه تنش كنونی میان دو كشور تحقق یابد.
وی تصریح كرد: بعد اقتصادی این حمله از مطلب یاد شده نیز خطرناك تر است . صنعت گردشگری كه سالانه 36 میلیارد دلار برای تركیه به همراه دارد، به شدت آسیب خواهد دید . اكثر گردشگران كه از تركیه دیدن می كنند و شمار آنها تقریبا 46میلیون گردشگر در سال است و من یكی از آنها هستم ، به همراه 4.3 میلیون گردشگر روس رهسپار كشورهای دیگر خواهند شد.
عطوان با اشاره به اینكه اردوغان سفرای 28 كشور عضو ناتو را فراخواند تا آنها را در جریان انگیزه های خود از سرنگون كردن جنگنده روسیه قرار دهد، خاطرنشان كرد: اردوغان آنها را فراخواند تا برای رویارویی با هر گونه حمله احتمالی انتقامجویانه روسیه در كنار كشورش قرار گیرند . چنین موضوعی قابل پیش بینی است.
اما آیا این كشورها به درخواست تركیه پاسخ مثبت خواهند داد و وارد یك جنگ جهانی علیه روسیه خواهند شد؟
وی ادامه داد: پیمان ناتو وقتی نیروی دریایی كماندو اسراییل به كشتی مرمره تركیه در آبهای بین المللی در نزدیكی سواحل فلسطین اشغالی در 29 ماه می 2010 حمله كرد، دخالت نكرد و هیچ هشداری به اسراییل نداد و هیچ تحریمی علیه اسراییل اعمال نكرد، زیرا اسراییل به یكی از اعضای ناتو حمله كرده بود . دلیل آن ساده است زیرا تركیه یك كشور مسلمان است و اسراییل به دل ناتو و كشورهای عضو در آن نزدیك تر است.
وی گفت: تركها تصور می كردند دخالت شان در سوریه برای آنها هیچ مشكلی به همراه نخواهد داشت و نظام سوریه همانند تونس، لیبی، مصر و یمن ظرف چند هفته سرنگون خواهد شد و به سرعت به بشار اسد و خانواده اش پیشنهاد پناهندگی دادند. اما با گذشت چند ماه ثابت شد كه تركها تاكنون و دستكم پس از گذشت 5 سال اشتباه كرده اند.
وی افزود: روسیه به فرض اینكه خویشتن دار باشد و بطور جزیی و یا فراگیر علیه تركیه وارد نبرد نشود و به میانجیگری های به عمل آمده طی چند ساعت و یا چند روز آینده پاسخ مثبت دهد، برای انتقام گرفتن به همین اندازه می تواند بسنده كند كه از حزب كارگران كردستان تركیه كه با رژیم تركیه در حال نبرد است، كمكهای مالی و تسلیحاتی ارائه دهد. این حزب خواستار استقلال مناطق كردنشین واقع در شرق تركیه است و همین امر می تواند رژیم تركیه را دچار فرسایش كند و تركیه را به یك سوریه دیگر تبدیل كند.
وی ادامه داد: دو ضلع مثلث تركیه، عربستان و قطر یعنی عربستان و قطر در باتلاق خونین یمن فرورفته اند و ضلع سوم این مثلث در حال غرق شدن در باتلاق خطرناك تری در تركیه است. البته اگر تا كنون غرق نشده باشد.
موضوع تلفات مالی و جانی سنگینی برای تركیه و ناآرامی و بی ثباتی در تمام منطقه به همراه خواهد داشت و تمامی درآمدهای نفت كنونی و ذخایر آن در آینده به باد خواهد رفت.
عبدالباری عطوان در پایان اعتراف كرد كه تصویر بسیار وحشتناكی در این مقاله خود ترسیم كرده است اما در عین حال تاكید كرد كه هیچگاه بر اساس توهم سخن نگفته است.
عطوان تصویر یاد شده را حاصل 'توطئه های غرب' و 'حماقت شدید جهان عرب' دانست.
وی تاكید كرد: روزهای آتی سناریوهای ویرانگرتر و وحشتناك تری در مقایسه با سناریوهای گذشته با خود به همراه خواهد داشت. خدا رحم كند.
خاورم ** 1487 **1144
تاریخ انتشار: ۴ آذر ۱۳۹۴ - ۱۵:۵۱
تهران – ایرنا – عبدالباری عطوان روزنامه نگار و تحلیل گر سرشناس جهان عرب تاكید كرد: روسیه به طور حتم انتقام جنگنده سرنگون شده خود را از تركیه خواهد گرفت و تركیه روزهای سختی پیش رو دارد.