یك مقام مسئول:نقاط فضایی ایران درخطر است

به گزارش ایرنا، مدار زمین آهنگ (ژئو) محل قرارگیری ماهواره های تلویزیونی و مخابراتی، در ارتفاع 36 هزار كیلومتری از سطح زمین قرار دارد. با توجه به كاربرد این مدار، نقاط موجود روی آن از اهمیت ویژه ای برای كشورها برخوردارند، به طوری كه براساس برنامه ریزی های صورت گرفته توسط اتحادیه جهانی مخابرات (ITU) هر كشور به فراخور توان تكنولوژیكی، سیاسی و بین المللی، اقدام به ثبت نقاطی در این مدار كرده است تا ماهواره خود را برای استفاده روی آن قرار دهد.
رییس مركز ملی فضایی با اشاره به از دست رفتن دو نقطه از سه نقطه ثبت شده به نام ایران در مدار 36 هزار كیلومتری زمین كه سال های قبل رخ داد و در حالی كه سازمان فضایی اقدام به درخواست ثبت فایل برای 13 موقعیت مداری به نام 'ایران ست' كرده است، گفت كه در مرحله تصمیم گیری با چند مركز برای پر كردن نقطه مداری زهره 2 هستیم.
به واقع، ایران سال ‌1356 سه نقطه مداری راهبردی زهره 1 (34 درجه شرقی)، زهره 2(26 درجه شرقی) و زهره 3 (47 درجه شرقی) را در مدار یاد شده كه شلوغ ترین مدار زمین است، به خود اختصاص داد.
در آن زمان، ایران به طور قانونی 9 سال مهلت داشت تا با قرار دادن ماهواره، نقاط مذكور را عملیاتی كند. با پیروزی انقلاب اسلامی و مواجهه كشور با شرایط ویژه همچون آغاز جنگ تحمیلی، تا سال 1365 كه مهلت 9 ساله ایران به پایان رسید، موفقیتی در زمینه عملیاتی كردن نقاط مذكور حاصل نشد.
در چنین شرایطی به دلیل متوقف ماندن مناقصه ماهواره زهره و پرتاب نشدن این ماهواره ملی، برای جلوگیری از از دست رفتن این نقاط استراتژیك، شورای عالی امنیت ملی وقت تصویب كرد كه سه ماهواره مستعمل از طرف ایران برای قرارگیری در نقاط مداری اجاره شوند و بدین ترتیب برای مدت حدود دو سال، نقاط مداری ایران با قرار گرفتن سه ماهواره استیجاری، عملیاتی شد و در سال‌های بعد همین روند ادامه پیدا كرد.
در زمستان 1387، نقطه زهره 3 و در سال 1391 نقطه زهره 1 به دلایلی از دست رفت و اكنون نقطه زهره 2 كه تنها نقطه مداری به نام ایران است، با مشاركت عرب‌ست (كنسرسیومی با حضور 21 كشور)، قطر و فرانسه در حال بهره‌برداری است.
با از دست دادن دو نقطه مداری، اكنون ایران در كنار سایر كشورها، درخواست رزرو 13 نقطه فضایی را به اتحادیه بین‌المللی مخابرات از راه دور (آی.تی.یو) داده است.
در صورت موافقت این اتحادیه و انجام هماهنگی های لازم از سوی ایران برای اخذ رضایت از برخی شبكه های ماهواره ای مجاور، این نقاط فضایی به صورت موقت در اختیار ایران قرار خواهد گرفت و اگر ایران در مهلت تعیین شده، در این موقعیت ها ماهواره عملیاتی مستقر كند، نقاط فضایی به نام ایران ثبت خواهد شد.
حال با توجه به وجود چندین متولی در امر فضایی كشور اعم از پژوهشگاه هوا فضا وابسته به وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، سازمان فضایی ایران وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، پژوهشگاه فضایی ایران وابسته به وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و نیز مركز ملی فضایی وابسته به معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و همچنین نظر به فعالیت كشورهای منطقه برای دستیابی و استفاده از این ثروت در فضا، نیاز است كه تصمیم گیری ها در این حوزه و به ویژه در زمینه رزرو 13 نقطه فضایی جدید به نام ایران و استقرار ماهواره عملیاتی ملی در زهره 2 ، با شتاب بیشتری انجام شود.
'منوچهر منطقی' رییس مركز ملی فضایی در رابطه با فعالیت های ایران در حوزه فضایی و به ویژه در خصوص رزرو نقاط فضایی جدید به خبرنگار علمی ایرنا گفت: بضاعت ایران در زمینه طراحی و ساخت ماهواره خوب است، اما ما به حوزه فضایی و حضور ماهواره های ایرانی در فضا توجه اندك كرده ایم، به ویژه با توجه به این كه فناوری پایه ما در این حوزه، نسبت به كشورهای منطقه بسیار جلو است.
وی بیان كرد: در اطراف ما، از 12 كشور منطقه، هشت كشور ماهواره در فضا دارند و دو كشور دیگر نیز در حال گرفتن نقاط فضایی هستند، اما ما هنوز در گرفتن نقاط فضایی پیش نرفته ایم.
منطقی اظهاركرد: كشور امارات متحده عربی 12 ماهواره دارد و برای آینده نیز 120 نقطه جا برای جانمایی 120 ماهواره رزرو كرده است و این نشان می دهد كه در فضا، یك ثروت لایزال وجود دارد كه ما خیلی به آن توجه نكرده ایم، با توجه به این كه فناوری پایه مان در این حوزه نسبت به امارات قابل مقایسه نیست.
وی افزود: در حال حاضر، ایران نیز در این حوزه اقدام كرده است. پیش از پیروزی انقلاب، سه نقطه فضایی به نام ایران بود كه متاسفانه در چند سال گذشته دو نقطه از این نقاط از دست رفت و اكنون به دنبال پر كردن یك نقطه مداری باقی مانده به نام ایران هستیم.
منطقی اظهار كرد: ما در كنار سایر كشورهای منطقه به دنبال گرفتن13 نقطه جدید در فضا هستیم و در حال حاضر، برخی از نقاط در حال عملیاتی شدن است.
وی در خصوص پر كردن نقطه مداری زهره 2 گفت: این برنامه باید تاكنون انجام و محقق می شد، اما فكر كنم تا دو سه سال آینده انجام شود، انجام چنین كارهایی از زمان شروع معمولا دو تا سه سال زمان می برد و اگر امسال استارت زده شود، در سال 96-97 ، ایران ماهواره ای در مدار زمین خواهد داشت كه در اختیار خودمان است.
منطقی یادآورشد: درحال حاضر درمرحله تصمیم گیری با چند مركز از جمله سازمان صدا و سیما و وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، برای انجام این كار هستیم.
وی گفت: سازمان صداو سیما و وزارت ارتباطات با توجه به اینكه ذی نفعان اصلی این فناوری هستند، باید هرچه زودتر، چه به صورت منفرد یا متحد، در این خصوص تصمیم گیری كنند.
منطقی با اشاره به این كه اكنون مشكل عمده در زمینه طراحی و ساخت ماهواره ملی زهره 2، عدم تصمیم گیری متولیان است افزود: اگر سازمان صدا و سیما و وزارت ارتباطات با هم در زمینه طراحی و ساخت ماهواره ملی كه نیاز هر دو طرف را رفع كند، تصمیم بگیرند، كار سریعتر انجام می شود.
وی همچنین در پاسخ به پرسشی در خصوص مركز ملی فضایی گفت: مركز ملی فضایی معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری برای هماهنگی و یكپارچگی مراكز فعال كشور در حوزه فضایی تشكیل شده است.
وی گفت: در حال حاضر دو پژوهشگاه در حوزه هوایی و فضایی، یك مركز ملی فضایی، یك سازمان هوا فضایی، یك مجموعه دانشگاهی كه ماهواره می سازد و نیز صنایع الكترونیك كه ماهواره سنجش از راه دور می سازد، در حوزه فضایی در كشور فعال هستند. خوشبختانه با توجه به فعالیت این مراكز، بضاعت ایران در زمینه ماهواره خوب است اما باید مركزی تشكیل می شد كه میان این مراكز یكپارچگی ایجاد می كرد.
منطقی افزود: بنابراین اولین كار مركز ملی فضایی، هماهنگی بین تمام مراكز فعال در زمینه فضا و ماهواره كشور تعریف شده است.
وی در خصوص نحوه هماهنگ كردن این مراكز گفت: این هماهنگی به این صورت انجام می شود كه كارها تا حد امكان موازی انجام نشود و كارها در كنار هم قرار گیرند و برای كشور ارزش افزوده ایجاد كنند.
منطقی بیان كرد: مركز ملی فضایی كاری كه می تواند انجام دهد، این است كه مبنا ایجاد كند و دیگران براساس آن مبنا، بتوانند خوب تصمیم گیری كنند.
وی اظهار كرد: بزرگترین رسالتی كه این مجموعه برای خود قایل است، این است كه اگر از لحاظ فناوری در وضعیت خوبی قرار داریم، این فناوری باید در خدمت اقتصاد كشور قرار گیرد و همه جای دنیا نیز از فعالیت های فضایی در جهت اقتصاد، حوزه های نفت و گاز، محیط زیست، منابع طبیعی، یا رصد فعالیت ها استفاده می كنند.
وی افزود: می توان از فناوری ماهواره ها در جهت آمارگیری دقیق از مزارع كشاورزی به لحاظ این كه در كجای كشور كشت می شود و وسعت سطح زیر كشت چه مقدار است، استفاده كرد و حتی می توان نوع برنج كشت شده را تشخیص داد، بنابراین با یك مانیتورینگ، می توان تمام اطلاعات لازم را در تمام حوزه ها در یك مدت كوتاه و با درصد خطای كم دریافت كرد، حتی این امر قابل تكرار است.
منطقی پیش از این نیز در ابتدای تشكیل مركز ملی فضایی به خبرنگار ایرنا گفته بود كه این مركز براساس دستور رییس جمهوری و تحت نظر معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به عنوان یك واحد مستقل عمل می كند و برای یكپارچه سازی، سیاستگذاری، برنامه ریزی و نظارت در حوزه فضایی و با استفاده از ظرفیت های قانونی مراكز عالی تحقیقاتی و با رعایت قوانین و مقررات مربوطه ایجاد شده است.
امید است با هماهنگی های این مركز در حوزه فضایی، روند اجرای تصمیمات اتخاذ شده و پروژه ها برای رشد صنعت فضایی كشور تسریع شود.
علمی (5) ** 9340**2017