زنجیره گسسته غذا از مزرعه تا سفره

هنگامی كه یك مساله مهم درباره یك آشامیدنی یا غذا بطورمثال آلودگی آب معدنی یا تقلبی بودن آبلیموها یا باقیمانده سموم و آنتی بیوتیك در مرغ و شیرهای فله ای پیش می آید ، سازمان های مختلف ، هركدام نظرات جداگانه ای اعلام می كنند؛ اخیرا نیز این مساله در خصوص خمیرمرغ بین سازمان غذا و دارو و دامپزشكی پیش آمده بود كه البته در نهایت همه این مسائل به یك تفاهم مشترك می رسد اما در آن فاصله زمانی ، مردم بلاتكلیف می مانند كه چه ماده غذایی یا آشامیدنی را مصرف كنند.
پیدایش چنین مشكلاتی همواره این سئوال را در ذهن متبادر می سازد كه به راستی حوزه غذا بر مدار كدام متولی می چرخد.
در كشور توسعه یافته ای مانند آمریكا ، سازمانی مانند غذا و دارو نه تنها مسئولیت حفظ سلامت مواد غذایی را به تنهایی برعهده دارد بلكه مسئولیت اطمینان از ایمنی، اثربخشی و امنیت داروهای انسانی و دامپزشكی، محصولات بیولوژیكی، تجهیزات پزشكی و محصولات آرایشی را نیز عهده دار است.
این سازمان همچنین مسئولیت تولید، بازاریابی و توزیع محصولات توتون و تنباكو ومحافظت از بهداشت عمومی به منظور كاهش مصرف دخانیات را نیز برعهده دارد.
حتی تعیین استانداردهای عملكرد ایمنی تابش برای اجاقهای مایكروویو، گیرنده های تلویزیونی، و دستگاههای تشخیصی نیز بر عهده این سازمان است.
متولی واحد در تمام این حوزه ها می تواند هنگام بروز مشكل در هركدام از محصولات غذایی، آرایشی، بهداشتی ، دخانیات و دستگاه های تابشی و پزشكی، نظر یكسانی را اعلام كند و پاسخگو باشد.
این پاسخگویی بهنگام و واحد در مساله ای مانند غذا - كه به علت مصرف روزانه و زیاد آن حائز اهمیت است- می تواند تا حدود زیادی امنیت غذایی مردم را در مقاطعی كه برای یك ماده غذایی مشكلی پیش می آید، تامین كند.
بحث امنیت غذایی تا آنجا مهم است كه سازمان جهانی بهداشت امسال را به نام «امنیت غذایی از مزرعه تا بشقاب» نامگذاری كرده است.

**نبود متولی واحد، بزرگ ترین معضل صنایع غذایی
مدیركل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو در این باره می گوید: یكی از بزرگ ترین معضل صنایع غذایی كشور ، نبود متولی واحد در زمینه سلامت غذا است.
دكتر حسین رستگار در گفت و گو با خبرنگار سلامت ایرنا می افزاید:‌ هم اكنون زنجیره غذا از مزرعه تا سفره به هم پیوسته نیست .
وی تاكید می كند: باید بحث متولی سلامت غذا در برنامه ششم توسعه مشخص شود و یكی از وظایف مجلس شورای اسلامی است تا این قضیه را مشخص كند تا این تناقضات در زمینه مسائل غذایی پیش نیاید.

**چندصدایی در بحث سلامت غذا
مدیركل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو در این باره می گوید: بین دستگاه های متولی سلامت غذا هم اكنون چند صدایی وجود دارد.
رستگار تصریح می كند: صنایع غذایی باید از این سردرگمی بیرون بیایند ؛ البته این مشكل اكنون در زمینه لوازم آرایشی و بهداشتی نیز وجود دارد.
وی خاطرنشان می كند: متولی واحدی برای كالاهای سلامت محور در كشور وجود ندارد درصورتیكه باید متولی واحد آن مشخص شود.

**همه برای تولی گری یك حوزه
مدیركل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو در ادامه به سازمان غذا و داروی آمریكا اشاره می كند كه تولیت تمام كالاهای سلامت محور را برعهده دارد و می گوید: اكنون سازمان تولیت كالاهای سلامت محور در كشور توسعه یافته ای مانند كره جنوبی به یك وزارتخانه به نام وزارت سلامت غذا و دارو تبدیل شده است.
رستگار می افزاید: بحث تولیت كالاهای سلامت محور در كشورهای چین و عربستان نیز به همین شكل است؛ اما در ایران متولی و پاسخگوی واحد در این زمینه وجود ندارد.
وی تصریح می كند: بطورمثال اكنون دربحث صنایع غذایی ، دستگاه های مختلفی شامل وزارت بهداشت، جهاد كشاورزی ، تعزیرات، سازمان استاندارد، دامداری و وزارت صنایع دخالت دارند؛ بالاخره باید بحث تولی گری واحد كالاهای سلامت محور مشخص شود.

**ضعف نظارت ها، نتیجه متولیان متعدد
مدیركل آزمایشگاه مرجع سازمان غذا و دارو می گوید: وجود نظارت های كافی در برنامه ریزی ها برای افزایش تولید كالاهای سلامت محور ، ضروری است.
رستگار تصریح می كند: هم اكنون نظارت ها بر كالاهای سلامت محور ، چندان كامل نیست و با اهداف ایده آل ، فاصله داریم.
وی یادآور می شود: برنامه ریزی های كشور در زمینه كالاهای سلامت محور باید همه جانبه باشد.

**چینش تكه های پازل از سوی متولیان متعدد
نبود متولی واحد پاسخگو در كالاهای سلامت محور تهدیدی برای ورود كالاهای سلامت محور بی كیفیت، قاچاق و تقلبی به كشور به شمار می آید.
هم اكنون هر دستگاهی قطعه ای از پازل كالاهای سلامت محور را به دست گرفته و هر كدام به طور جداگانه در خصوص نحوه چینش آن تصمیم گیری می كنند.
این در حالی است كه سلامت كالاهای سلامت محور به ویژه در بحث سلامت مواد غذایی از اهمیت ویژه ای برخوردار است زیرا غذا به طور مستمر و در حجم زیاد از سوی عموم مردم مصرف می شود .
این مساله تا آنجا اهمیت دارد كه رهبر معظم انقلاب نیز در سیاست های ابلاغی كلی سلامت به آن اشاره كرده اند.
بند 6 این سیاست ها بر تامین امنیت غذایی و بهره مندی عادلانه آحاد مردم از سبد غذایی سالم، مطلوب و كافی تاكید دارد.
تامین سبد غذایی سالم در گروی تصمیم گیری های به موقع و واحد در خصوص غذا است اما اكنون تولی گری این حوزه با چالش های متعددی روبرو است و در صورت عدم رفع این نقیصه امكان دستیابی به بخش های زیادی از اسناد و چشم اندازهای ابلاغی كشور با مشكل مواجه خواهد شد.
از سادات حسینی خواه
اجتمام(5)**9185 ** 1418