علوم انسانی آری یا نه

به گزارش روز دوشنبه خبرنگار حوزه آموزش گروه فرهنگی ایرنا، بنا بر اظهارات اخیر اسفندیار چهاربند مدیركل آموزش و پرورش شهر تهران و همچنین ثقفی سخنگوی اداره كل آموزش و پرورش تهران، این اقدام در راستای تقویت و توسعه جایگاه علوم انسانی و نیز مستند به راهكار 15.6 سند تحول بنیادین صورت گرفته است.
در حالی كه بلافاصله وزارت آموزش و پرورش با صدور اطلاعیه ای اعلام كرد در پی انعكاس خبر ممنوعیت تحصیل دانش آموزان در رشته علوم انسانی به نقل از مدیركل آموزش و پرورش شهر تهران در رسانه ها ، به منظور تنویر افكار عمومی به اطلاع می رساند آنچه كه تحت عنوان ممنوعیت تحصیل دانش آموزان در مدارس عادی دولتی در رشته علوم انسانی منعكس شده به هیچ وجه از سیاست های كلان وزارت آموزش و پرورش نبوده و برنامه ها و سیاست های كلان این وزارتخانه و هرگونه تغییر درآن ها صرفا توسط وزیر آموزش و پرورش یا مركز اطلاع رسانی و روابط عمومی این وزارتخانه به صورت رسمی در اختیار عموم قرار می گیرد.
در همین راستا معاون آموزش متوسطه وزارت آموزش و پرورش طی سخنانی هدف گذاری برای تقویت رشته علوم انسانی را به قید برنامه پنجم توسعه برشمرد و اینكه از ابتدای این برنامه، موضوع توسعه كمی و كیفی رشته علوم انسانی مورد توجه ویژه قرار گرفت.
اما باید دید كه آیا اولا این گونه اقدامات ضرورتی دارد و ثانیا تفكیك و تغییر نام مدارس به عنوان مدارس فرهنگ، می تواند ذهنیت و یا نگرش دانش آموزان، اولیاء آنان و حتی جامعه را در زمان تعیین رشته و هدایت تحصیلی و انتخاب این رشته به عنوان اولویت نخست محصلین، تحت تاثیر قرار دهد؟
مدیر سایت سخن معلم در گفت و گو با ایرنا در این زمینه اظهار كرد: مشاهدات و تجربیات بیانگر این موضوع است كه دانش آموزان برتر و یا نخبه در موعد هدایت تحصیلی، رشته هایی مانند علوم انسانی و حتی رشته های فنی مد نظرشان نیست.
علی پور سلیمان افزود: طبق آمار آموزش و پرورش در سالجاری تحصیلی 30 درصد دانش آموزان در رشته علوم انسانی ، 46 درصد تجربی و 22 درصد در رشته ریاضی تحصیل می‌كنند و این آمار در شهر تهران در رشته علوم انسانی 22درصد ، علوم تجربی 31 درصد و رشته ریاضی 47 درصد است.
وی در عین حال بیان كرد: این آمار نشان می دهد كه حداقل در شهری مانند تهران انتخاب رشته علوم انسانی در اولویت آخر دانش آموزان قراردارد .
این كارشناس نظام آموزشی گفت: در حال حاضر ، بازار پزشكی ، مهندسی و رشته های وابسته به آنها همچنان داغ است و نوع نگاه خانواده این فرضیه و یا به عبارتی اصل نانوشته را رقم زده است كه دانش آموزان درس خوان و آینده نگر به دنبال رشته علوم انسانی نمی رود ضمن آن كه آینده اقتصادی این گونه رشته ها مبهم و پر ریسك است .
پورسلیمانی معتقد است ، حتی مشاهده شده كه برخی از دانش آموزان در رشته های ریاضی و تجربی در زمان كنكور و ورود به دانشگاه در زیرگروه رشته علوم انسانی آزمون داده اند اما نخواسته اند كه این پروسه آماده سازی در مسیر خودش طی شود.
وی افزود: این كه گفته می شود تحصیل در رشته علوم انسانی نیاز به یك محیط خاص و منحصر به فرد دارد ، سخن درستی است اما هر حرف درست الزاما قابل پیاده شده هم نیست !
مدیرسایت سخن معلم گفت: یكی از ایرادهایی كه همواره به مسئولان وزارت آموزش و پرورش كه وارد است ، شتاب زدگی در فرآیند تصمیم گیری ها می باشد كه این روند آسیب های بسیاری را بر نظام آموزش و پرورش وارد كرده است.
وی اظهار كرد: مدیركل آموزش و پرورش شهر تهران باید به این پرسش اساسی پاسخ دهد كه سند و یا پشتوانه پژوهشی این تصمیم كجاست ؟ آیا پژوهشگاه تعلیم و تربیت در جریان چنین تصمیمی قرار داشته و یا نظر آنها نسبت به موضوع درنظرگرفته شده است؟ آیا اساسا و حتی از یك موسسه پژوهشی برای این كار استعلام شده؟
پورسلیمانی افزود: این در حالی است كه بلافاصله پس از اعلام این تصمیم ، مهدی نوید ادهم ، دبیركل شورای عالی آموزش و پرورش ضمن تكذیب آن گفت كه اصلاً موضوع حذف علوم انسانی در شورای عالی آموزش و پرورش مطرح نبوده و ما نمی‌دانیم بر چه اساسی آقایان اظهار نظر كرده‌اند. اساساً حذف علوم انسانی را در مدارس دولتی غیر ممكن می‌دانیم .
مدیر سایت سخن معلم گفت: آیا آموزش و پرورش مانند مجمع الجزایر پراكنده ای است كه هر فردی در آن و بنا بر نظر و یا تفسیر خودش نظر می دهد و یا تصمیم گیری می كند ؟ هر گونه اقدام برای تغییر نگرش و یا ذهنیت نسبت به یك پدیده نیاز به شناخت ، نیازسنجی و برنامه ریزی دارد.
وی اظهاركرد:اگر كیفیت آموزش در مدارس دولتی پائین است باید به دنبال تحلیل و چرایی آن بود ضمن آن كه به نظر می رسد این مساله محدود به یك رشته خاص نباشد و شامل كلیت امر شود.
پورسلیمان گفت: آیا مسئولان فكر نمی كنند كه شاید محتوای كتب درسی و مواد آموزشی در سطحی نیست كه بتوان برای دانش آموزان و افراد داوطلب برای ورود به این رشته ایجاد انگیزه كند ؟ متاسفانه برخی و شاید بسیاری از مسئولان تصور می كنند كه بهترین راه حل ، كوتاه ترین و شاید ساده ترین آن است.هرگونه تغییر و یا تحول در این زمینه همان گونه كه ذكر شد نیاز به اصلاح و یا تصحیح ذهنیت ها دارد.
كارشناس نظام آموزش و پرورش افزود: رسانه ها به ویژه رسانه ملی باید در جهت ارتقاء فرهنگ عمومی تلاش كنند. نباید به گونه ای عمل كرد كه واقعیت ها به عنوان حقایق و اصول تغییر ناپذیر پذیرفته شده و به گفتمان رایج تبدیل شود.
پورسلیمان بیان كرد: فضا باید به گونه ای باشد كه حق انتخاب ، معنا داشته و دانش آموز بتواند با توجه به فاكتورهای مهمی مانند استعداد ، علاقه و رغبت كه در فرآیند مشاوره در مدارس صورت می گیرد ، دست به انتخاب زند.
وی پرسید ، دانش آموز در مدرسه در زمینه انتخاب رشته با كدام فرد متخصص و متبحر باید مشورت كند ؟ آیا مسئولان با توجه به سیاست های صرفه جویی و سامان دهی نیروی انسانی اصولا فرصت اندیشیدن به چنین مسائلی را دارند ؟
مدیر سایت سخن معلم اظهار كرد: چنان فرآیند هدایت تحصیلی به صورت درست ، منطقی و با توجیه خانواده ها نسبت به تبعات یك تصمیم صورت گیرد و جنبه های مختلف یك انتخاب برای دانش آموز و اولیاء آنها تحلیل شود شاید دیگر نیازی به انواع راه های میان بر و ابراز وجود مسئولان نداشته باشیم.
مدیركل دفتر آموزش متوسطه نظری وزارت آموزش و پرورش نیز در خصوص حذف رشته علوم انسانی از سطح مدارس گفت: عدم ثبت نام رشته علوم انسانی در مدارس دولتی ، هرگز در سیاست این وزارتخانه نیست.
قربانعلی افشانی ، در پاسخ به این پرسش كه مدیركل آموزش و پرورش شهر تهران چندی پیش اعلام كرده از سال آینده در مدارس دولتی رشته علوم انسانی ثبت‌نام نمی‌شود ، آیا این موضوع مختص شهر تهران است یا در سراسر كشور انجام می‌گیرد؟ ، بیان كرد: خیر ، در كل كشور اصلاً چنین چیزی اتفاق نخواهد افتاد و در شهر تهران نیز پیش بینی نمی شود این موضوع عملی شود.
وی گفت: آنچه مدیركل آموزش و پرورش شهر تهران اعلام كرد،شاید این باشد كه مثلاً دانش‌آموزان نخبه و مستعد درسی باید به طرف رشته‌های علوم انسانی بروند و منظور وی اینطور نیست كه اصلا نباید دانش‌آموزان در مدارس عادی ثبت‌نام شوند.
افشانی افزود: در حال حاضر نیز مدارس فرهنگ جزو سیاست وزارت آموزش و پرورش است و این مدارس را در استان‌ها داریم كه فقط در رشته علوم انسانی دانش‌آموز می‌گیرند و با معدل 18 به بالا ثبت‌نام می‌كنند.
مدیركل دفتر آموزش متوسطه نظری وزارت آموزش و پرورش افزود: برای مدارس خاص مانند نمونه دولتی و استعدادهای درخشان نیز مجوز داده‌ شده و الزام كردیم كه حتما رشته علوم انسانی را ثبت‌نام كنند و به خصوص در مدارس نمونه دولتی رشته علو‌م انسانی جزو شرط اساسی مجوز راه‌اندازی است و باید دانش‌آموزان در یك یا دو كلاس در این رشته ثبت‌نام شوند.
وی گفت: هدف آموزش و پرورش شهر تهران این بود كه باید دانش‌آموزان مستعد و برتر را به طرف این رشته هدایت كرد ، اما اینكه اصلاً‌ در مدارس دولتی رشته علوم انسانی ثبت‌نام نشود هرگز چنین چیزی در سیاست وزارت آموزش و پرورش نیست.
فراهنگ **1417**1569