حفرچاه در 200 متري تخت جمشيد و فراموشي هشدارها

يك مقام مطلع در استان فارس دوشنبه در گفت و گو با ايرنا برنامه ريزي صورت گرفته براي حفر چاه در غرب صفه تخت جمشيد را تأييد كرد.
وي كه خواست به نامش اشاره نشود اظهار كرد: اين چاه قرار است براي تأمين آب آشاميدني يكي از روستاهاي همجوار تخت جمشيد كه مردم آن روستا مشكلات بسيار زيادي در تأمين آب مصرفي دارند حفر شود.
هرچند كارگاه احداث اين چاه خارج از فضاي بصري تخت جمشيد است اما در مسير گذر گردشگران از تخت جمشيد به سمت نقش رستم قابل مشاهده است.
هم اينك ابزار مورد نياز براي حفر چاه همانند دو تانكر بزرگ سوخت، موتور توليد برق، لوله هاي ويژه استخراج آب از چاه در كنار يك اتاقك فلزي (كانكس) در اين محل ديده مي شوند.
خبرنگار ايرنا دوشنبه در تماس با مسئولان ذيربط به ويژه در شركت آب و فاضلاب روستايي استان فارس خواهان اطلاع رساني درباره اهداف و چرايي حفر چاه در حريم درجه يك ميراث جهاني تخت جمشيد شد و تاكنون موفق به شنيدن پاسخ از آنها نشد.
با اين حال گفته مي شود كه دستگاه هاي ذيربط در صدور مجوز صدور چاه در حريم درجه يك تخت جمشيد، براي حل مشكل تامين آب روستاي همجوار با اين حفاري موافقت كرده اند.
حفر چاه در فاصله حدود 200 متري غرب تخت جمشيد در حالي صورت مي گيرد كه پيش از اين كارشناسان و استادان دانشگاه درباره پيامدهاي هرگونه برداشت بي رويه از منابع آبي دشت مرودشت بر روي آثار باستاني همچون تخت جمشيد هشدار داده اند.
استاد دانشگاه شيراز و پدر هيدرولوژي آب هاي زيرزميني در ايران در اين باره به خبرنگار ما گفت: ميراث جهاني تخت جمشيد را خطر فروچاله ها تهديد مي كند و براي پيشگيري از هر اتفاق ناگواري بايد بهره برداري از منابع آب زيرزميني اطراف اين مجموعه محدود شود.
عزت الله رييسي اردكاني با اشاره به مطالعات دانشگاه شيراز بر روي ميراث جهاني تخت جمشيد افزود: در سال هاي گذشته روبروي صفه تخت جمشيد و در 250 متري آن يك فرونشست زمين و شكاف به طول 200 متر و عرض و عمق حداكثر يك متر ايجاد شده است و علاوه بر آن، در فاصله 500 متري تخت جمشيد نيز چند شكاف مشهود است.
رييسي اردكاني كه مجله علمي هيدروژئولوژي (Hydrogeological Journal) او را به عنوان پدر هيدرولوژي آب هاي زيرزميني در ايران معرفي كرده است، اظهار كرد: در آثار تاريخي نقش رستم نيز به فاصله بسيار نزديكي با ديواره عمودي اين آثار، شكاف و فرونشست زمين به وجود آمده است.
استاد دانشگاه شيراز ، پايين آمدن سطح سفره آب هاي زيرزميني را علت اصلي به وجود آمدن شكاف و فرونشست هاي زمين در منطقه اطراف آثار تاريخي تخت جمشيد و نقش رستم بيان كرد و گفت: در مورد شكاف مي توان گفت كه زماني كه يكسري شكاف در زمين ايجاد شد، ديگر شكافي ايجاد نمي شود مگر اين كه بار ديگر سطح سفره هاي آب زيرزميني كاهش يابد.
رييسي اردكاني گفت: آنچه امروز تخت جمشيد را بيش از خطر فرونشست و شكاف زمين تهديد مي كند، خطر فروچاله هاست.
وي اظهار كرد: تخت جمشيد از يك سو با كوه همجوار است و از سه جهت ديگر منطقه اي آبرفتي در اطراف آن است كه زير اين آبرفت آهك است.
به گفته اين استاد دانشگاه، بافت خاك رس در اين مناطق به مرور زمان و به دنبال برداشت زياد منابع آب زيرزميني شسته مي شود و به تدريج يك حالت غار مانند در درون خاك ايجاد مي شود.
رييسي اردكاني اظهار كرد: از آنجا كه اين غار از خاك درست شده، با بزرگتر شدن غار، سقف آن تحمل و پايداري ندارد، ناگهان ريزش مي كند و فروچاله ايجاد مي شود.
وي ادامه داد:ايجاد فروچاله در سه طرف تخت جمشيد كه منطقه آبرفتي است محتمل است و يكي از راهكارهاي اساسي براي پيشگيري اين است كه در محدوده تخت جمشيد نبايد چاه آب زيرزميني باشد چرا كه وجود هر چاهي، احتمال وقوع فروچاله را بسيار زيادتر مي كند.
اين استاد دانشگاه شيراز با بيان اين كه ميراث جهاني تخت جمشيد افتخاري متعلق به همه هموطنان است، گفت: سدها كه به كاهش منابع آب درمنطقه پايين دست منجر مي شود براي مدت زماني بين 50 تا 100 سال قابليت بهره برداري دارند اما تخت جمشيد كه مي تواند تا قرن هاي بعد مورد بهره برداري گردشگري و توريستي كشور قرار گيرد از اهميتي دوچندان برخوردار است و با توجه به اين اهميت، بايد از گزند آسيب مصون بماند.
پيش از اين نيز سرپرست پايگاه ميراث جهاني تخت جمشيد درباره خطرات ناشي از برداشت هاي بي رويه از آب هاي زيرزميني بر آثار تاريخي تخت جمشيد و نقش رستم هشدار داده بود.
منصور رضايي منفرد در اين باره به تحقيقات گروه زمين شناسي دانشگاه شيراز از سال 85 تا 90 استناد كرد و گفت: در اين مدت 28 متر سطح آب هاي زيرزميني اطراف تخت جمشيد پايين تر رفته است و اين موضوع سبب به وجود آمدن ترك هايي روي نقش رستم و زمين هاي نزديك تخت جمشيد و روستاهاي اطراف شده است.
وي گفت: بيش از 15 هزار و 800 چاه در منطقه اطراف تخت جمشيد وجود دارد كه هفت هزار و 800 چاه غيرقانوني است و كنترلي روي آنها وجود ندارد.
ميراث جهاني تخت جمشيد در شهرستان مرودشت و در فاصله حدود 55 كيلومتري شمال شيراز قرار دارد. آثار تاريخي نقش رستم در فاصله حدود شش كيلومتري تخت جمشيد واقع است.
يادمان تاريخي تخت جمشيد كه متعلق به دوره هخامنشيان است يكي از چهار اثر ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهاني است كه در سال 1979 ميلادي با شماره 114 در سازمان جهاني علمي، فرهنگي و تربيتي ملل متحد (يونسكو) ثبت شد.
از : سيداحمدنجفي
2027 /1876