حفرچاه در 200 متری تخت جمشید

یك مقام مطلع در استان فارس دوشنبه در گفت و گو با ایرنا برنامه ریزی صورت گرفته برای حفر چاه در غرب صفه تخت جمشید را تأیید كرد.
وی كه خواست به نامش اشاره نشود اظهار كرد: این چاه قرار است برای تأمین آب آشامیدنی یكی از روستاهای همجوار تخت جمشید كه مردم آن روستا مشكلات بسیار زیادی در تأمین آب مصرفی دارند حفر شود.
هرچند كارگاه احداث این چاه خارج از فضای بصری تخت جمشید است اما در مسیر گذر گردشگران از تخت جمشید به سمت نقش رستم قابل مشاهده است.
هم اینك ابزار مورد نیاز برای حفر چاه همانند دو تانكر بزرگ سوخت، موتور تولید برق، لوله های ویژه استخراج آب از چاه در كنار یك اتاقك فلزی (كانكس) در این محل دیده می شوند.
خبرنگار ایرنا دوشنبه در تماس با مسئولان ذیربط به ویژه در شركت آب و فاضلاب روستایی استان فارس خواهان اطلاع رسانی درباره اهداف و چرایی حفر چاه در حریم درجه یك میراث جهانی تخت جمشید شد و تاكنون موفق به شنیدن پاسخ از آنها نشد.
با این حال گفته می شود كه دستگاه های ذیربط در صدور مجوز صدور چاه در حریم درجه یك تخت جمشید، برای حل مشكل تامین آب روستای همجوار با این حفاری موافقت كرده اند.
حفر چاه در فاصله حدود 200 متری غرب تخت جمشید در حالی صورت می گیرد كه پیش از این كارشناسان و استادان دانشگاه درباره پیامدهای هرگونه برداشت بی رویه از منابع آبی دشت مرودشت بر روی آثار باستانی همچون تخت جمشید هشدار داده اند.
استاد دانشگاه شیراز و پدر هیدرولوژی آب های زیرزمینی در ایران در این باره به خبرنگار ما گفت: میراث جهانی تخت جمشید را خطر فروچاله ها تهدید می كند و برای پیشگیری از هر اتفاق ناگواری باید بهره برداری از منابع آب زیرزمینی اطراف این مجموعه محدود شود.
عزت الله رییسی اردكانی با اشاره به مطالعات دانشگاه شیراز بر روی میراث جهانی تخت جمشید افزود: در سال های گذشته روبروی صفه تخت جمشید و در 250 متری آن یك فرونشست زمین و شكاف به طول 200 متر و عرض و عمق حداكثر یك متر ایجاد شده است و علاوه بر آن، در فاصله 500 متری تخت جمشید نیز چند شكاف مشهود است.
رییسی اردكانی كه مجله علمی هیدروژئولوژی (Hydrogeological Journal) او را به عنوان پدر هیدرولوژی آب های زیرزمینی در ایران معرفی كرده است، اظهار كرد: در آثار تاریخی نقش رستم نیز به فاصله بسیار نزدیكی با دیواره عمودی این آثار، شكاف و فرونشست زمین به وجود آمده است.
استاد دانشگاه شیراز ، پایین آمدن سطح سفره آب های زیرزمینی را علت اصلی به وجود آمدن شكاف و فرونشست های زمین در منطقه اطراف آثار تاریخی تخت جمشید و نقش رستم بیان كرد و گفت: در مورد شكاف می توان گفت كه زمانی كه یكسری شكاف در زمین ایجاد شد، دیگر شكافی ایجاد نمی شود مگر این كه بار دیگر سطح سفره های آب زیرزمینی كاهش یابد.
رییسی اردكانی گفت: آنچه امروز تخت جمشید را بیش از خطر فرونشست و شكاف زمین تهدید می كند، خطر فروچاله هاست.
وی اظهار كرد: تخت جمشید از یك سو با كوه همجوار است و از سه جهت دیگر منطقه ای آبرفتی در اطراف آن است كه زیر این آبرفت آهك است.
به گفته این استاد دانشگاه، بافت خاك رس در این مناطق به مرور زمان و به دنبال برداشت زیاد منابع آب زیرزمینی شسته می شود و به تدریج یك حالت غار مانند در درون خاك ایجاد می شود.
رییسی اردكانی اظهار كرد: از آنجا كه این غار از خاك درست شده، با بزرگتر شدن غار، سقف آن تحمل و پایداری ندارد، ناگهان ریزش می كند و فروچاله ایجاد می شود.
وی ادامه داد:ایجاد فروچاله در سه طرف تخت جمشید كه منطقه آبرفتی است محتمل است و یكی از راهكارهای اساسی برای پیشگیری این است كه در محدوده تخت جمشید نباید چاه آب زیرزمینی باشد چرا كه وجود هر چاهی، احتمال وقوع فروچاله را بسیار زیادتر می كند.
این استاد دانشگاه شیراز با بیان این كه میراث جهانی تخت جمشید افتخاری متعلق به همه هموطنان است، گفت: سدها كه به كاهش منابع آب درمنطقه پایین دست منجر می شود برای مدت زمانی بین 50 تا 100 سال قابلیت بهره برداری دارند اما تخت جمشید كه می تواند تا قرن های بعد مورد بهره برداری گردشگری و توریستی كشور قرار گیرد از اهمیتی دوچندان برخوردار است و با توجه به این اهمیت، باید از گزند آسیب مصون بماند.
پیش از این نیز سرپرست پایگاه میراث جهانی تخت جمشید درباره خطرات ناشی از برداشت های بی رویه از آب های زیرزمینی بر آثار تاریخی تخت جمشید و نقش رستم هشدار داده بود.
منصور رضایی منفرد در این باره به تحقیقات گروه زمین شناسی دانشگاه شیراز از سال 85 تا 90 استناد كرد و گفت: در این مدت 28 متر سطح آب های زیرزمینی اطراف تخت جمشید پایین تر رفته است و این موضوع سبب به وجود آمدن ترك هایی روی نقش رستم و زمین های نزدیك تخت جمشید و روستاهای اطراف شده است.
وی گفت: بیش از 15 هزار و 800 چاه در منطقه اطراف تخت جمشید وجود دارد كه هفت هزار و 800 چاه غیرقانونی است و كنترلی روی آنها وجود ندارد.
میراث جهانی تخت جمشید در شهرستان مرودشت و در فاصله حدود 55 كیلومتری شمال شیراز قرار دارد. آثار تاریخی نقش رستم در فاصله حدود شش كیلومتری تخت جمشید واقع است.
یادمان تاریخی تخت جمشید كه متعلق به دوره هخامنشیان است یكی از چهار اثر ثبت شده استان فارس در فهرست آثار جهانی است كه در سال 1979 میلادی با شماره 114 در سازمان جهانی علمی، فرهنگی و تربیتی ملل متحد (یونسكو) ثبت شد.
از : سیداحمدنجفی
2027 /1876