اختلالات روانی و پنهان كردن رنج بیماری

ترس از گفتن نام بیماری ، تغییرات در شیوه زندگی و دور شدن از زندگی های ساده و آرام ، استرس ها و سختیهای زندگی ، كمبود تخت های روانپزشكی و كمبود تعداد متخصصان مرتبط با سلامت روان در كنار نگاه درمان محور سلامت جسم كه تا عضوی از بدن درد نگیرد مراجعه به پزشك را غیر ضروری می داند ، لایه های پنهانی هستند كه حاصل آن می شود همان چیزی كه بنا بر نتایج تحقیقات انجام شده 25 درصد افراد جامعه یعنی از هر چهار نفر ، یك نفر به نوعی دچار اختلالات روانی هستند.
بیمار روانی، عبارتی با بار معنایی منفی كه در اذهان عمومی شكل گرفته و تا حدی كه گاه برای تحقیر در كنار سایر كلمات توهین آمیز به كار برده می شود دلیلی می شود برای فرار از موضوع و پنهان كردن رنج یك بیماری كه در درازمدت همان فرد بیماری را با خود تحمل می كند و در مقابل كارایی خود را از دست می دهد.
در حالیكه تصور مردم از اختلالات مرتبط با روان، در یك عبارت منفی 'بیمار روانی' متورم شده است اما متخصصان سلامت روان بر این باورند بیشتر اختلالات روانی مسایلی معمولی هستند كه گاه با یك مشاوره گرفتن و یك دوره محدود دارو درمانی قابل درمان است.
در عین حال مشكلات عادی و معمول مرتبط با روان چنانچه نادیده گرفته شوند می توانند بر كارایی موثر یك فرد در جامعه اثرات منفی داشته باشد تا جایی كه فرد را خانه نشین كنند و توان ادامه زندگی اجتماعی اش را مختل كند.
* 56 درصد افراد دچار اختلالات مرتبط با روان به پزشك مراجعه نمی كنند
بنا بر نتایج تحقیقی كه در سال 90 توسط وزارت بهداشت و درمان انجام شد اما نتایج آن در سال 92 اعلام شد؛ 22 تا 25 درصد افراد جامعه كه در سنین بین 15 تا 64 سال قرار دارند از اختلالات روانپزشكی رنج می برند كه 44 درصد این افراد نیاز به خدمات درمانی روانپزشكی دارند برای درمان به پزشك مراجعه می كنند و 56 درصد مابقی اصلا برای درمان مراجعه نمی كنند.
این در حالیست كه در همین ارتباط دكتر علی اكبر سیاری معاون بهداشت وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشكی می گوید؛ آسیب ها در افرادی كه مبتلا به اختلالات روانپزشكی هستند و بر همین اثر شغل و حمایت اجتماعی را از دست می دهند چند برابر افزایش پیدا می كند.
** افسردگی، سرماخوردگی روان
دكتر اسماعیل حاجتی روانپزشك و عضو انجمن علمی روانپزشكی ایران در این خصوص در گفت و گو با خبرنگار ایرنا گفت: افسردگی در واقع همانند سرماخوردگی روان است و چنانچه افراد برای درمان و در مراجعه به روانپزشك كوتاهی كنند همین افسردگی كه در حوزه انواع مختلف اختلالات روانی بسیار معمولی و در حكم سرماخوردگی روان است بر كارایی فرد اثر می گذارد و در دراز مدت همراه با شخص باقی می ماند و توانمندی فرد را تقلیل می دهد.
این روانپزشك اضافه كرد: زمانی كه یك اختلال جزیی در یك شخص درمان نشده باقی می ماند به مرور به مرحله ای می رسد كه همان شخص توان انجام كمترین فعالیت را نداشته باشد و هزینه های سنگین تری بر خانواده ها و جامعه تحمیل می كند.
وی گفت:در حالیكه داشتن یك اختلال روانی ننگ نیست اما بیش از 50 درصد بیماران نیازمند دریافت خدمات روانپزشكی از مراجعه به روانپزشك خودداری می كنند با اینكه رنج بیماری اعم از افسردگی، اضطراب، وسواس و سایر بیماری ها از خفیف تا شدید را تحمل می كنند.
به گفته این روانپزشك در زمانی هم كه به پزشك مراجعه می كنند به علت آگاه نبودن نسبت به مسیر درمان اختلالات مرتبط با سلامت روان، با مراجعه به تخصص های غیر مرتبط سیر درمان شان را طولانی تر می كنند.
به گفته وی گاه تشخیص برای درمان یك بیماری مشاوره های روانشناسی بالینی است و گاه مراجعه به روانپزشك و مشاوره و دارو در كنار همدیگر است كه باید بیمار در این مسیر به خوبی هدایت شود و برای درمان با مراجعه به جاهای نامرتبط دچار سرگردانی بیشتری نشود.
* كمبود تخت های روانپزشكی
عضو انجمن روانپزشكی ایران یادآور شد: با توجه به اینكه بیشتر بیماران دچار اختلالات روانی شدت بیماری شان در حدی نیست كه جداگانه مورد درمان قرار گیرند و باید در كنار سایر بیماران در بیمارستان های معمولی بستری و درمان شوند ،بیمارستان ها موظف هستند 10درصد تخت های خود را به بیماری های مرتبط با روان اختصاص دهند.
وی اضافه كرد: هم اكنون در بخش سلامت روان به تعداد 10 هزار تخت نیاز است.
وی اضافه كرد: تعداد تخت های موجود در ارتباط با سلامت روان در بیمارستانها بسیار كم بوده و لازم است برای رسیدن به شرایطی قابل قبول ، تخت های مورد نیاز به سه تا چهار برابر میزان فعلی برسد.
* كمبود متخصصان حوزه سلامت روان
دكتر حاجتی اظهار داشت: علاوه بر كمبود در تعداد تخت های مورد نیاز در زمینه متخصصان مرتبط با سلامت روان نیز كمبود وجود دارد به طوری كه در حال حاضر تعداد روانپزشكان كشور رقمی بین 1500 تا 1600 نفر است كه این تعداد در حد استاندارد نیست و لازم است این تعداد به چهار برابر افزایش یابد.
وی گفت: تعداد متخصصان این بیماری نیز در تهران متمركز هستند و در شهرستان ها این كمبود پزشك متخصص مرتبط با سلامت روان بسیار بیشتر مشاهده می شود.
این عضو انجمن روانپزشكی ایران گفت: برای كنترل بیماری ها و اختلالات روانی لازم است در سطوح مختلفی برنامه ریزی صورت گیرد كه در سطح اول مدیریت و پیشگیری است سپس بیماران شناسایی شوند و در سطح سوم بیماران درمان و توانبخشی شوند و مهارت هایی هم برای توانمندسازی آنها صورت گیرد.
* علت افزایش اختلالات روانی چیست؟
به گفته این روانپزشك، در بروز اختلالات روانی عوامل متعددی نقش دارند كه از جمله این عوامل شامل زمینه های بیولوژیكی و زیست شناسی یعنی افراد از نظر ساختار ژنتیكی زمینه بروز اختلالات روانی را دارند.
وی افزود: علت دیگر به زمینه های روانشناسی فرد برمی گردد یعنی فرد بنا بر تجربیاتی كه در طول زندگی كسب كرده و یا ناكامی ها و ترس و خشونت هایی كه با آن مواجه شده است زمینه ابتلا را دارد.
دكتر حاجتی یا اشاره به اینكه یكی از علل مهم ابتلا به اختلالات روانی زمینه های اجتماعی و وضع موجودی كه فرد در آن به سر می برد است گفت: در این مورد فرد در جامعه ای كه زندگی می كند احساس تنش، ناامنی و اضطراب می كند و این حس را در تمام مدت با خود دارد كه می تواند به صورت افسردگی و استرس و وسواس در فرد نشان داده شود.
این متخصص افزود: در نهایت زمینه های معنوی موثر هستند به طوری كه افرادی كه اعتقادات درونی یا مذهبی یا هر نوع باور معنوی قوی دارند آرامش بیشتری دارند و در مقابل نبود باورهای معنوی ممكن است زمینه برای بروز اختلالات مرتبط با سلامت روان باشد.

* بیش از چهار هزار بیمار دچار اختلالات روانی تحت پوشش بهزیستی لرستان قرار دارند
اسداله حیدری مدیر كل بهزیستی استان لرستان نیزمی گوید:هم اكنون چهار هزار و 268 بیمار با اختلالات روانی در این استان تحت پوشش بهزیستی قرار دارند.
به گفته وی یكی از مشكلات استان در خصوص بیماران دچار اختلالات روانی كمبود مراكز شبانه روزی به منظور نگهداری بیماران دچاراختلالات روانی است.
وی گفت: هم اكنون سه مركز شبانه روزی نگهداری از بیماران روانی در استان فعال است كه یك مركز در بروجرد ویژه مردان و دو مركز شامل یك مركز برای زنان و یك مركز هم برای مردان در خرم آباد مستقر است.
به گفته وی در مجموع در این سه مركزد 213 بیمار دچار اختلال روانی نگهداری می شوند.
مدیر كل بهزیستی استان لرستان یادآور شد: از مجموع چهار هزار و 268 بیمار مبتلا به اختلالات روانی در استان لرستان عمده افراد در گروه سنی 20 تا 60 سال قرار دارند.
وی اضافه كرد: از این تعداد 128 بیمار زیر 20 سال و 349 بیمار هم بالای 60 سال قرار دارند.
حیدری با اشاره به اینكه از مجموع كل بیماران مبتلا به اختلالات روانی تحت پوشش بهزیستی استان لرستان شمار مبتلایان مرد نسبت به زنان بیشتر است گفت: از این تعداد دو هزار و 815 نفر مرد و هزار و 453 نفر زن هستند.
* حدود 150 بیمار دچار اختلالات روانی نیز پشت نوبت پذیرش هستند
فاطمه زهرا توكلی معاون توانبخشی بهزیستی لرستان با اشاره به اینكه ظرفیت مراكز شبانه روزی نگهداری از بیماران مبتلا به اختلالات روانی بسیار محدود است گفت: هم اكنون حدود 150 بیمار دچار اختلال روانی در استان لرستان پشت نوبت پذیرش در مراكز شبانه روزی قرار دارند كه در عین حال نگهداری این بیماران برای خانواده هایشان كار سختی است.
به گفته وی هم اكنون به طور متوسط هزینه درمان هر بیمار دچار اختلال روانی كه در مراكز شبانه روزی نگهداری می شوند در ماه بیشتر از 600 هزار تومان است.
1920/6060
گزارش از مهری میردریكوند