به گفته مسئولان وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی، به دلیل سرمای زودهنگام امسال ، ویروس آنفلوآنزای فصلی از مناطق شرقی كشور فعال شد و اینك پهنه وسیعی از استان ها را درنوردیده؛ در بسیاری از مناطق شیوع این بیماری واگیر فروكش كرده و در برخی از مناطق دیگر نظیر استان مركزی نیز این موج همه گیری وارد مراحل سراشیبی و افول شده و روند بیماری تحت كنترل است.
با توجه به اهمیت سطوح پیشگیری و مشاركت عمومی در رعایت بهداشت فردی و جمعی در مهار بیماری آنفلوآنزا، خبرگزاری ایرنا در استان مركزی با حضور مسئولان و متخصصان بهداشتی و درمانی اقدام به برگزاری میزگرد تخصصی با عنوان بررسی راهكارها، باید ها و نباید ها در مدیریت این بیماری فصلی كرده است.
***شیوع آنفلوآنزا تنها خاص فصل سرد امسال نیست
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی اراك گفت: آنفلوآنزا بیماری واگیر ویروسی است كه هر سال با شروع فصل سرد شایع می شود و پیش از این نیز سابقه شیوع این بیماری در جهان و ایران وجود داشته است.
دكتر حسین سرمدیان افزود: آنفلوآنزا از خانواده بیماری های واگیر ویروسی با سه تیپ مجزا است كه تیپ اصلی آن موسوم به نوع A است كه در گذر زمان دستخوش تغییر ساختار می شود و پاسخگویی آن به درمان با داروهای مشخص تغییر می یابد.
وی اضافه كرد: هر سال این ویروس با تغییرات جزئی و كلی در اقصی نقاط جهان شایع می شود و بعد از هشت تا 15 سال تغییر كلی در این ویروس رخ دهد.
دكتر سرمدیان بیان كرد: وضعیت شیفت موقعی است كه شباهت ها و علایم بالینی حفظ شده ولی تغییراتی در ماهیت ویرس هست كه به دوره درمانی تعریف شده مقاومت نشان می دهد.
این متخصص بیماری های عفونی توضیح داد: ویروس آنفلوآنزا از سال 1918 شناخته شده كه به ویروس «H1N1» معروف است و از آن زمان تاكنون در فصل سرد سال آنچه به عنوان بیماری آنفلوآنزا فصلی ایران شایع می شود از این خانواده است و هیچ ارتباطی با آنفلوآنزای خوكی كه این روزها به اشتباه در بین مردم مصطلح شده، ندارد.
دكتر سرمدیان بیان كرد: چند سال پیش نیز بیماری آنفلوآنزای فصلی در ایام سرد سال در استان مركزی شایع شد كه هنوز در حافظه بدن بسیاری از مردم باقیست وسیستم ایمنی بدن افراد از آن خاطره دارد.
وی ادامه داد: این بیماری از همان نوع آنفلوآنزای فصلی سالهای گذشته است كه تغییرات جزئی دارد و با تظاهرات متفاوت از پارسال در بین مردم آمده و اگر فردی پارسال مبتلا شده باشد سطحی از ایمنی را در بدن خود دارد اما در برابر آن مصونیت كامل نمی یابد.
وی توضیح داد: این آنفلوآنزا برای برخی از گروه های جمعیتی نظیر افراد سالمند بالای 65 سال، زنان باردار، كودكان، افراد بیمار مزمن ریوی و تنفسی، مبتلایان به نارسایی كلیوی، دیابت و سرطان ها خطرآفرین است و نیاز است این گروه ها سطح مراقبتی خاص داشته باشند.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی اراك خاطرنشان كرد: همچنین افرادی كه داروهای كورتنی با بیش از 10 میلی گرم استفاده می كنند و یا مبتلا به بیماری هایی كه ضعف در سیستم ایمنی ایجاد می كند (نظیر ایدز)، هستند، بیش از دیگران در ریسك خطر شدت بیماری و مرگ و میر آنفلوآنزا هستند.
دكتر سرمدیان توضیح داد: ابتلا به بیماری آنفلوآنزا در دو مرحله رخ می دهد كه مرحله نخست كه به «فاز ویروس» شهرت دارد و بیمار ممكن به تمامی یا برخی از علایم بالینی نظیر عارضه تب بالای 40 درجه ، سردرد، كوفتگی، بی حالی، بی اشتهایی، سرفه، گلودرد و علایم گوارشی مبتلا شود.
وی بیان كرد: در برخی از مبتلایان حتی تب نیز جزو علایم بالینی وجود ندارد ، یعنی وجود همه علایم برای آنفلوانزا الزامی نیست اما هرچه علایم شدیدتر باشد اپیدمی بیماری نیز در سطح وسیع تری اتفاق خواهد افتاد.
این متخصص بیماری های عفونی اظهار كرد:در مرحله دوم ویروس در محیط پیرامونی وجود دارد و با ورود به بدن انسان از جاهایی كه تراكم جمعیت بالا وجود دارد، می تواند تداوم حیات داده و عاملی برای همه گیری شود.
دكتر سرمدیان گفت: راه اصلی انتقال آنفلوآنزا از طریق ترشح و قطرات عطسه و سرفه فرد آلوده به ویروس و تماس آن با بدن فرد دیگر به ویژه چشم، بینی و دهان است.
وی افزود: در این روش انتقال ویروس سلول به سلول رخ می دهد و ممكن است حلق و ریه و یا سینوس های فرد مبتلا را در وحله اول درگیر كند كه این مرحله سه تا پنج روز بسته به توان و ضعف ایمنی بدن هر كس اتفاق می افتد.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی اراك خاطرنشان كرد: در افراد سیگاری و یا بیماران مزمن ممكن است این مرحله از بیماری چندین برابر طولانی تر و شدیدتر باشد.
دكتر سرمدیان ادامه داد: عوارض آنفلوآنزا در افراد مبتلا كه به عارضه تنفسی مزمن دچارند ممكن است تا هشت برابر شدت داشته باشد برای همین ممكن است این افراد به بستری و مراقبت ویژه نیاز پیدا كنند.
وی توضیح داد: عوارض ریوی و تنفسی آنفلوآنزا برای بیمارانی كه در شهرهای آلوده زندگی می كنند نیز بیشتر و مشكل تر از مناطق با هوای پاك رخ می دهد.
دكتر سرمدیان گفت: ممكن است ویروس آنفلوآنزا از طریق فاصله كمتر از دو متر واستنشاق هوای آلوده ای كه حاوی ویروس انفلوآنزا از سرفه و عطسه فرد بیمار است، نیز انتقال یابد.
وی عنوان كرد: در این روش انتقال اهمیت بهداشت فردی در گرفتن جلوی بینی و دهان هنگام سرفه و عطسه با دستمال یكبار مصرف و سپس دفع مناسب آن، شستشوی مرتب دست ها با آب و صابون و ضدعفونی دست ها و استفاده از ماسك به ویژه از سوی فرد آلوده، دو چندان است.
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی اراك ادامه داد: در بیماری آنفلوانزا بین مرحله ویروسی و مرحله چركی شدن یك تا سه روز فاصله است و یا ممكن است زمانی قائل نباشد و بیماری در سه سطح اولیه، ثانویه و یا مخلوط خود را نشان دهد.
دكتر سرمدیان توضیح داد: در آنفلوآنزای نوع اولیه ویروس به سمت درگیری دستگاه تنفسی و یا به سمت بالا و درگیری سینوس ها حركت می دكند و در نوع ثانویه بیماری در دستگاه های حمله شده سطحی از تخریب را به وجود آورده و در این مرحله باكتری ها وارد شده و باعث عفونت شده اند كه تظاهرات بالینی نظیر طولانی شدن بیماری و تب های شدید و علائم تنفسی ، گوارشی و سرفه های خلط دار را نیز با خود دارد.
وی یادآور شد: شیوه مخلوط بیماری شایع ترین حالت آن است كه نسبت به دو نوع دیگر شدت بیماری كمتر است و كنترل بهتری می شود و شاید بتوان گفت خطرناك ترین نوع بیماری اولیه است كه خود ویروس وارد شده است.
***مصرف آنتی بیوتیك ها در درمان آنفلوآنزا توصیه نمی شود
دكتر سرمدیان اظهار كرد: مهمترین نكته در درمان آنفلوآنزا این است كه در سه تا پنج روز نخست این بیماری به هیچ وجه آنتی بیوتیك استفاده نشود و باید در این مرحله تنها داروهای ضد ویروس زیر نظر پزشك موثر استفاده شود و خوددرمانی با آنتی بیوتیك ها تنها بدن را در برابر درمان مقاوم كرده باعث طولانی تر شدن و شدت یافتن بیماری می شود.
این پزشك متخصص عفونی گفت: دو داروی ضد ویروس برای آنفلوانزای H1N1در دسترس است كه هركدام كاربرد درمانی خاص خود را دارد بنابراین مبتلایان از این داروها نیز نباید به شكل خودسرانه و بدون نسخه استفاده كنند.
وی اظهار كرد: گروههای در معرض خطر در صورتی كه یكی از اعضای خانواده آنان دچار بیماری است ولی خودشان هنوز بیمار نشده اند، می تواند با نظر پزشك از داروهای ضد ویروس با دُز كم استفاده كنند.
دكتر سرمدیان عنوان كرد: یكی از راه های موثر پیشگیری و مهار ویروس آنفلوانزا واكسیناسیون است چرا كه این روش تا شش ماه ایمنی بدن را در برابر این ویروس به ویژه برای گروه های در معرض خطر بالا می برد.
وی توضیح داد: بیماران قلبی و ریوی، سالخوردگان، بیماران سرطانی و زنان باردار با تزریق مناسب واكسن كه بهترین موقع آن نیمه شهرویور ماه است، می توانند سطح مصونیت خود را ارتقا دهندف چرا كه واكسن دو تا چهار هفته وقت نیاز دارد تا در برابر انفلوآنزا ایمنی ایجاد كند و اگر تزریق آن قبل از فصل سرما باشد اثر بهتری برای فرد دارد.
وی توصیه كرد: گروه های در معرض خطر و دارای نقص سیستم ایمنی و همه افرادی كه قصد حضور در محیط های شلوغ و یا مسافرت را دارند بایستی حداقل دو هفته قبل از مسافرت و یا در هر زمان از سال حتما واكسن استفاده كنند.
دكتر سرمدیان گفت: زدن واكسن به این معنا نیست كه فرد اصلا به آنفلوآنزا مبتلا نمی شود ، ممكن است با تغییر جزئی در ساختار ویروس واكسن تزریقی توان كامل مصونیت را نداشته باشد اما از شدت آن می كاهد چون پیش از ابتلا سطحی از ایمنی در بدن ایجاد شده است.
وی یادآور شد: آنفلوانزا هم اینك دهكده ای جهانی شده و واكسن های موجود با شاخص های ویروس اروپا است درحالیكه وجود ویروس در هر كشور با تغییرات و جهش های خاص خود مختصات منحصر به فرد دارد.
*** پیش آمادگی مقابله با آنفلوآنزا در استان مركزی
معاون درمان دانشگاه علوم پزشكی اراك یادآور شد: نیم تا یك و نیم درصد مرگ و میر بر اثر آنفلوآنزا در گروه های پرخطر و بیماران زمینه ای در همه دنیا وجود دارد و خوشبختانه در استان مركزی هنوز موردی از مرگ و میر با علت آنفلوآنزا گزارش نشده است كه این مهم نشان از پیش آمادگی و مدیریت موثر این بیماری در منطقه دارد.
دكتر سرمدیان عنوان كرد: با وجود این استان مركزی در سیستم درمان بیمارستانی پیش آمادگی كامل در مقابله با شیوع احتمالی آنفلوآنزا را ایجاد كرده است.
وی توضیح داد: مرحله اپیدمی آنفلوآنزا با بیماران بستری بخش اطفال سنجش می شود چون نسبت به سایر گروه های جمعیتی سطح ایمنی كمتری به ویروس آنفلوآنزا دارند و به همین جهت بخش های چشم و گوش و حلق و بینی در بیمارستان امیركبیر اراك ادغام شده و تخت هاتی بستری این بخش ها برای پیش آمادگی شیوع آنفلوآنزا در نظر گرفته شده است.
وی اظهار كرد: ساختمان درمانی جدید بیمارستان امیركبیر نیز در صورت نیاز آمادگی تجهیز دارد ودر مجموع در بیمارستان امیر كبیر اراك به صورت سرجمع 42 تخت اضافه بستری به جز تخت های معمول پیش آماده برای سرویس دهی برای مبتلایان احتمالی آنفلوآنزا در نظر گرفته شده است.
وی گفت: همچنین در بیمارستان ولیعصر (عج) علاوه بر پنج تخت ایزوله تنفسی، یك آی سی یو تنفسی و یك آی سی یو عفونی اضافه شده و در بیمارستان امیرالمومنین (ع) نیز 50 تخت برای پیش آمادگی خدمات بستری دیده شده است.
دكتر سرمدیان بیان كرد: موج شیوع بیماری آنفلوآنزا در استان مركزی از یك ماه قبل آغاز شده و همزمان تمامی اقدامات حفاظت فردی و امكانات درمانی آماده شد و برای همین مرگ و میر خاصی نداشتیم و با توجه به اینكه دوره اپیدمی آن دو ماهه است به سمت افول و نزول بیماری حركت می كنیم و روند آن در منطقه كنترل شده است.
وی در خصوص تفاوت علایم بروز آنفلوانزا در جمعیت كودك و بزرگسال توضیح داد: آنفلوآنزا در كودكان علایم گوارشی حادتری دارد و مراجعه با تب بالا بیشتر است.
دكتر سرمدیان ادامه داد: تفاوت سرماخوردگی با آنفلوانزا هم در این است كه سرماخوردگی تب تا 38 و نیم درجه می دهد ولی در آنفلوانزا بدحالی و بیمارگونگی همراه با تب بالای 40 درجه دیده می شود ضمن آنكه در سرماخوردگی آبریزش بینی و گرفتگی مخاط بینی بیشتر است.
***هیچگونه كمبود واكسن و دارو ی آنفلوآنزا در استان مركزی وجود ندارد
معاون مركز بهداشت استان مركزی نیز در این میزگرد گفت: آنفلوآنزای فصلی هر سال اتفاق می افتد و امسال با دقت و مدیریت بهتری واكسن و دارو تامین شده و توزیع آن در بین مراكز درمان دولتی نیز روان و سریع است.
دكتر عباس اسماعیلی افزود: هرساله طبق دستورالعملی، تمهیدات لازم برای پیش آمادگی آنفلوانزا از سوی مدیریت بیماریهای واگیر وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشكی ابلاغ می شود و امسال با توجه به بحث ویژه حجاج و زائران عتبات عالیات كه علاوه بر ویروس آنفلوانزای فصلی موضوع ویروس كرونا نیز مطرح بود كه از همین خانواده است.
وی توضیح داد: از مدت ها پیش آموزش های لازم به پرسنل درمانی و در سطح عموم با كمك رسانه ها برای حساس سازی مردم به رعایت بهداشت فردی و حذف رفتارهای خطرآفرین در استان مركزی شروع شده بود .
معاون مركز بهداشت استان مركزی توضیح داد: توصیه های مراقبتی در محدودیت تماس های بدنی افراد با كسانی كه احتمال ابتلا به آنفلوآنزا دارند و استفاده از ماسك در بین افراد بیمار وهمچنین توصیه به شست و شوی مستمر دست ها با مواد ضدعفونی و یا صابون سبب شد كه با وجود حجم بالای مسافرت های زیارتی در ماه های قبل، كمترین مشكل در استان مركزی وجود نداشته باشد و این نشان از حساسیت و زنده بودن برنامه های بهداشتی و مراقبت های پیشگیرانه در شبكه بهداشتی است.
دكتر اسماعیلی ادامه داد: تامین لوازم حفاظت فردی برای پرسنل بیمارستانی و همچنین تشكیل نشستی با موضوع آنفلوآنزا در ستاد حوادث غیرمترقبه و معاونت عمرانی استانداری مركزی از ماه های قبل به این مساله انجامید كه هم اینك با وجود شیوع آنفلوانزا، این بیماری واگیردار فصلی در استان مدیریت شده است.
وی بیان كرد: میزان واكسن آنفلوآنزا امسال در حد قابل قبولی در استان وجود داشت و در داروخانه خها نیز به وفور وجود دارد و افراد پرخطری كه نیاز به واكسن داشته اند از سوی كادر متخصص درمانی و كارشناسان برای مصرف واكسن به موقع هدایتگری شده اند و به همین خاطر مرگ با علت آنفلوانزا در استان ثبت نشده است.
معاون مركز بهداشت استان مركزی گفت: داروی ضد ویروس با هر میزان درخواست بیمارستانی تحویل شده و توصیه بر این بوده است كه این داروها حتما زیر نظر متخصص به بیمار داده شود.
دكتر اسماعیلی، نمونه گیری از بیماران بدحال و ارجاع آن برای ازمایشگاه های كشوری به منظور تایید و ارزیابی منشاء بیماری ها نیز از سوی مركز بهداشت استان در چند ماه اخیر به صورت مستمر انجام شده و با مجموعه اقدامات سیستم بهداشتی استان و پایش های مستمر می توان گفت در قبال بیماری آنفلوآنزا نگرانی خاصی وجود ندارد.
وی توضیح داد: حساسیت روی بهداشت فردی و سواد سلامت هدف سیستم بهداشتی و درمانی است ولی حساسیت بیش از حد و دامن زدن به شایعات و دلهره در خصوص بیماری ها، خود آفتی در حوزه سلامت است و آنفلوانزا در استان مركزی در حدی نیست كه نگرانی برای مردم عادی داشته باشد و تنها باید مراقبت های بهداشت فردی را داشت و در صورت ابتلا به پزشك مراجعه كرد.
دكتر اسماعیلی بیان كرد: درحال حاضر آن چه بیشتر جای نگرانی دارد گسترش بیماری های غیرواگیر نظیر سرطان ها، دیابت و فشار خون است كه زائیده سبك زندگی نادرست و رفتارهای تغذیه ای و زیستی اشتباه است.
وی اظهار كرد: می توان گفت درحال حاضر دغدغه كاذب در خصوص خطر آنفلوآنزا در استان مركزی در سطح مردم است و این دغدغه برای سیستم بهداشتی نیست و این مساله كاملا مدیریت شده و تحت كنترل است.
دكتر اسماعیلی گفت: به نظر می رسد شبكه های اجتماعی و رسانه ها به عنوان یك ظرفیت مهم اطلاع رسانی و آموزشی باید ارتباط تنگاتنگ تری با ر سیستم بهداشتی داشته باشند و سواد سلامت مردم را به شكل اصولی ارتقا دهند.
وی توضیح داد: در عامه مردم ابتلا به بیماری آنفلوآنزا بالای 95 درصد بهبود دارد و با امكانات تدارك شده برای گروه های سال خورده، كودك، زنان باردار و بیماران مزمن هم نگرانی جدی نیست.
***آمادگی مدیریت درمان تامین اجتماعی
معاون اداره كل تامین اجتماعی استان مركزی نیز گفت: سیستم درمانی تامین اجتماعی در پیش آمادگی برای خدمات رسانی به مبتلایان احتمالی آنفلوآنزا در استان مركزی پیشگام بوده و آمادگی لازم در این خصوص مهیا است.
دكتر عزیزالله دبیر افزود: از 345 تخت سه مركز درمانی ملكی تامین اجتماعی در این استان 50 تخت به صورت اختصاصی با نیروی متخصص و كارشناس آموزش دیده و سطوح پیشگیری و ایمنی پرسنل و همراهان بیمار برای خدمات رسانی آماده است.
وی توضیح داد: درحال حاضر این تخت ها به صورت ایزوله، بستری عفونی و تخت ویژه پیش بینی شده و توزیع بسته های حفاظت فردی نیز در سطح وسیع در مراكز درمانی صورت گرفته است.
وی توضیح داد: مرحله حمله ای در همه گیری آنفلوانزا از استان مركزی عبور كرده و سیستم درمانی در مرحله عبور از شرایط شیوع تا دفع دامنه خطر است و تمامی زیرساخت ها و امكانات برای عبور از این مراحل در حوزه دولتی و تامین اجتماعی در تعاملی موثر فراهم است.
دكتر دبیر گفت: آنچه مهم است الگوی زندگی مردم است و نیاز است كه با تغییر تغذیه های نادرست كه زمینه مستعد شدن بدن برای گرفتن بیماری های مختلف را فراهم می كند ، از آسیب پذیری ها پیشگیری كنیم.
وی افزود: معضل دیگری كه بدن را در برابر درمان صحیح آنفلوآنزا مقاوم می كند، خوددرمانی های خودسرانه و مصرف داروها به ویژه آنتی بیوتیك ها بدون نسخه پزشك است و مردم باید بیاموزند كه از این رفتارهای پرخطر فاصله بگیرند تا بدنی شاداب و پاسخگو به درمان داشته باشند و كمتر درگیر بیماری هایی نظیر آنفلوآنزا شوند.
معاون اداره كل درمان تامین اجتماعی استان مركزی گفت: درحال حاضر مراكز درمان تامین اجتماعی نسبت به ماه های قبل 40 تا 50 درصد افزایش مراجعات فصلی دارند و این مراجعه ها در نوع خوب بسیار مناسب است چرا كه با درمان آنفلوآنزا و سرماخوردگی در مراحل نخست از طولانی شدن و شدید شدن بیماری پیشگیری می شود.
دكتر دبیر عنوان كرد: رژیم غذایی پر ویتامین و حاوی آنتی اكسیدان، اصلاح سبك زندگی و مصرف میوه و سبزی در حد نیاز از مسایلی است كه مقاومت بدن را در برابر ابتلا به آنفلوانزا بالا می برد .
وی گفت: مراكز درمانی تامین اجتماعی در زمینه توزیع دارویی و واكسن كوچكترین مشكلی را در سال جاری برای بیماری آنفلوآنزا نداشته و همكاری سیستم های مسئول در این خصوص مناسب بوده است.
*** پیشگیری از بیماری ها باید به فرهنگ غالب حوزه سلامت تبدیل شود
كارشناس دفتر امور اجتماعی و فرهنگی استانداری استان مركزی نیز در این میزگرد گفت: حوزه سلامت هم اینك درمان محور است و باید با استفاده از ظرفیت های برنامه تحول نظام سلامت پیشگیری از بیماری ها به فرهنگ غالب جامعه تبدیل شود.
شیوا نكوئیان افزود: تابه حال 200 نوع ویروس سرماخوردگی شناسایی شده كه هر سال با دگردیسی و تغییرات این ویروس ها انواع متنوع تری از آن مشاهده می شود وویروس بیماری آنفلوآنزا نیز از این قاعده مستثنی نیست.
وی بیان كرد: باید برای مردم توضیح دادكه چاقی مفرط، مصرف مواد دخانی، تغذیه های پركالری و فاقد سبزی و میوه در ابتلا به بیماری ها و شدت بخشی و طولانی شدن زمان بیماری موثر است و آحاد مردم را به تحرك جسمانی مناسب و تغذیه درست دعوت كرد.
این كارشناس استانداری پیشنهاد داد كه در پلی كلینیك ها و مراكز بهداشتی شلوغ و پررفت و آمد ماسك رایگان به وفور در دسترس مردم قرار گیرد.
***رسانه در خدمت سلامت است
رئیس خبرگزاری جمهوری اسلامی استان مركزی نیز در این میزگرد گفت: یكی از رسالت های مهم رسانه ها اطلاع رسانی و آموزش در حوزه سلامت است و میزگردهای تخصصی سلامت در ایرنا نیز با این هدف برگزار می شود.
علی حیدر شاه حسینی افزود: كرسی بحث و نظر در رسانه بر مباحث سلامت موجب می شود كه مردم حساسیت و نگاه درستی را به مقوله بهداشت و درمان پیدا كنند و ازحاشیه پردازی های كاذب ومسائلی كه به نادرست در حوزه سلامت به آن دامن زده می شود جلوگیری شود.
6013/6012
تاریخ انتشار: ۶ دی ۱۳۹۴ - ۰۸:۳۴
اراك - ایرنا - ویروس آنفلوآنزای فصلی هر ساله با آغاز فصل سرما در برخی مناطق شایع می شود و امسال نیز اغلب نقاط كشور شاهد سطحی از شیوع و همه گیری این بیماری بود.