ايلام؛ شهري بدون خط ويژه عمومي

به گزارش ايرنا، وقتي كلانشهرها راه نفس شان بسته مي شود و آلودگي از مرزهاي مُجاز عبور مي كند اصلي ترين توصيه كارشناسان پرهيز از ترددهاي غيرضرور و استفاده از وسايل نقليه عمومي است اما توصيه كارشناسان به استفاده از وسايل نقليه عمومي در ايلام، بخاطر كمبود فضا در معابر شهري است.
شايد ايلام يكي از شهرهاي منحصربفرد كشور باشد كه با وجود عرض كم معابر اصلي و محدوديت فضاي شهري، بيشترين تعداد خودرو شخصي در آن تردد مي كند.
ساعت چهار عصر كه مي شود حجم خودروهاي شخصي و تك سرنشين بسوي مركز شهر روان است و پاركينگ ها و كوچه هاي اطراف خيابان هاي هسته مركزي شهر جاي سوزن انداختن نيست.
بسياري از خودروها بناچار با پارك دوبل معضل ترافيكي در آن ساعات را چند برابر مي كنند از ساعت چهار عصر مركز شهر ايلام به گونه اي قفل مي شود كه تاكنون هيچ كليدي نتوانسته بازش كند و تمام نسخه هاي كارشناسان و طراحان پيچ و خم هاي ترافيكي را ناكارآمد كرده است.
تعريض خيابان ها، مسقف كردن كانال ها و تبديل آنها به خيابان، استفاده از ظرفيت كوچه ها و خيابان هاي فرعي، طرح هاي زوج و فرد و جديدا دو طرفه كردن خيابان هاي منتهي به مركز شهر و بسياري از طرح هاي ديگر هيچ كدام حريف گره خوردگي ترافيك شهر ايلام نشدند مشكلي كه ريشه در نگاه مقطعي مديران به توسعه شهر و فقدان آينده نگري در طراحي شهري دارد.
در برابر اين مشكل بزرگ كه هم آثار رواني و اجتماعي دارد و هم بر اقتصاد اثرگذار است، هنوز هم مهمترين توصيه كارشناسان اين است كه مردم از وسايل نقليه عمومي استفاده كنند.
با گستردگي شهر و شهرنشيني روزبروز بر اهميت استفاده از وسايل نقليه عمومي در جوامع انساني افزوده شده امروزه ميزان توسعه بخش هاي مختلف حمل و نقل شهري يكي از مشخصات بارز و مهم گسترش يافتگي شهرها به شمار مي آيد سفرهاي درون شهري ناشي از فعاليت هاي شهروندان با هدف انجام اموري چون خريد، تفريح، آموزش و غيره است.
كاربران براي نيل به اين اهداف از وسايل حمل و نقل مختلفي اعم از شخصي و عمومي، مي توانند استفاده كنند كه استفاده از هر كدام نقش بسزايي در كاهش يا افزايش ترافيك شهرها دارد با توجه به اينكه تراكم بالاي ترافيك در شريان هاي شهري نتيجه افزايش مداوم وسايل نقليه شخصي است، سيستم هاي تاكسيراني و اتوبوسراني كه از اصلي ترين و مهمترين سيستم هاي حمل و نقل به شمار مي آيند، مي توانند در شهرهاي كشور از جمله ايلام نقش عمده اي در جابجايي روزانه مسافران و به تبع آن كاهش ترافيك ايفا كنند؛ البته اگر شرايطش فراهم باشند.
تفاوتي كه توسعه شهرهاي بزرگ دنيا با توسعه شهرهاي ايران دارد در اين نكته است كه در ايران شهرها بصورت عرضي گسترش پيدا كرده اند ولي در جوامع توسعه يافته، شهرها عمودي رشد كرده اند و در كمترين فضا بيشترين امكانات در نظر گرفته شده است.
اما توسعه عرضي شهرهاي ما منجر به ايجاد شهرهاي درندشتي شده كه بزرگترين مشكل همه آنها ارتباط دادن منطقي و آسان قسمت هاي مركزي شهر به حاشيه و حريم شهرهاست.
ايلام نيز از اين قاعده مستثني نيست، شهري به سبب شرايط توپوگرافي و محدوديت زمين در بافت مركزي، عرض كم معابر و ورود بدون برنامه انبوه وسايل نقليه، گرفتار راهبندان و گره هاي ترافيكي مي شود و بايد به اين عوامل نبود پاركينگ خودرو در هسته مركزي شهر را نيز اضافه كرد.
كارشناس مسايل شهري و حمل و نقل تعريض فوري معابر در هسته مركزي شهر و اجراي پاركينگ طبقاتي، ايجاد و توزيع مراكز خريد و خدمات در مناطق مختلف شهر، مطالعه و تهيه طرح جامع ترافيك ايلام در دو سطح كوتاه و بلند مدت، جلوگيري از تردد وسايل نقليه فرسوده در سطح شهر و تقويت سامانه حمل و نقل همگاني را در كاهش معضل ترافيك موثر دانست.
جواد رحيمي مقدم عرض كم معابر و تمركز شديد خدمات و نيازمندي ها در بخش مركزي شهر را از اصلي ترين مشكلات ايلام عنوان كرد و افزود: در گذشته ناچار بوديم به سمت تمركزگرايي در طراحي شهري حركت كنيم اما اكنون بايد اين روند اصلاح شود.
در همين راستا و به منظور روانسازي ترددها به مركز شهر طرح جديد ترافيكي اجرا شده در شهر، با دو طرفه كردن چند خيابان اصلي چندي است اجرا شده است. يكي از اهداف اجراي اين طرح (كه با اندكي تاخير بخاطر بازگشايي مدارس، سيل و اربعين حسيني اجرايي شد) استفاده بهتر و راحت تر مردم از سيستم حمل و نقل عمومي اعلام شده است.
معاون عمليات پليس راهور ايلام در اين باره به خبرنگار ايرنا گفته است كه هدف از دو طرفه كردن خيابان ها در طرح جديد ترافيكي دسترسي آسان مردم به هسته مركزي شهر ايلام با خودروي شخصي نيست، بلكه مراد اين است كه مردم راحت تر و بهتر از حمل و نقل همگاني استفاده كنند.
سرهنگ جبار اسفندياري گفت: ترافيك شهر ايلام در ساعت 16 هر روز به اوج خود مي رسد كه علت اصلي آن هم استفاده از خودروهاي شخصي است كه براي رفع اين معضل بايد فرهنگ استفاده از وسايل نقليه عمومي ترويج يابد زيرا فرهنگ سازي نقش مهمي در روان سازي بار ترافيك شهر دارد كه بايد به طور جدي مورد توجه قرار گيرد.
وي فرهنگ سازي بين شهروندان و هم افزايي و همدلي را از جمله راهكارهاي مهم حل مشكل هاي ترافيكي ايلام دانست و ضمن تاكيد بر استفاده مستمر و بيشتر از وسايل نقليه عمومي در بين شهروندان افزود: بايد تا نهادينه شدن كامل فرهنگ عدم استفاده از خودروهاي شخصي در سفرهاي درون شهري غيرضروري، فرهنگ سازي با موضوع استفاده از وسايل نقليه مسافري همگاني ادامه يابد.
با اين حال به نظر مي رسد كه مردم ايلام علاقه چنداني به استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومي (مخصوصا اتوبوس) ندارند.
بخاطر گستردگي بدقواره شهر و كمبود راه هاي دسترسي آسان به مركز شهر كه تمركز خدمات و امكانات در آنجاست، مردم ترجيح مي دهند از خودروهاي شخصي استفاده كنند چرا كه اغلب مسيرها به قولي چپ راه بوده و در سر مسير نيست.
فرد يا بايد مقدار زيادي پياده روي كند تا به مسير عبور تاكسي و اتوبوس برسد و يا اينكه براي تردد در بسياري از مسيرهاي نه چندان طولاني،كرايه هاي بالا پرداخت كند.
در چنين شرايطي است كه ترجيح اغلب مردم ايلام استفاده از خودروي شخصي و وارد شدن به كلاف پر پيچ و خم معابر كم عرض و كوچه هاي باريك شهر مي باشد. در چنين شرايطي، مردم به جاي استفاده از اتوبوس و تاكسي با هر بضاعت مالي سعي مي كنند خودرويي تهيه كنند تا بهتر و راحت تر جابجا شوند.
ناوگان حمل و نقل عمومي شهر ايلام با يك هزار و 400 دستگاه تاكسي و 61 دستگاه اتوبوس و انبوهي از مسافركش هاي شخصي نتوانسته مردم را به استفاده از اين وسايل نقليه متمايل كند.
معاونت خدمات شهري شهرداري ايلام در اين باره مي گويد: بافت قديمي و مركزي شهر ايلام كه محل تمركز مراكز خدماتي، اداري، تجاري، پزشكي و غيره است جاذب سفر است و اگر مردم از ناوگان حمل و نقل عمومي در جابجايي ها استفاده نكنند مشكل ترافيكي مركز شهر همچنان باقي خواهد ماند.
رمضان كرمي در پاسخ به اين پرسش كه چرا شهر ايلام داراي خطوط ويژه وسايط نقليه عمومي نيست، توضيح داد: براي ايجاد خطوط ويژه ما نيازمند توسعه معابر و تعريض خيابان ها هستيم و بدون اين مهم نمي توان خطوط ويژه ايجاد كرد يا از اتوبوس هاي تندرو براي جابجايي ها بهره برد.
وي با اعلام اينكه ناوگان كنوني حمل و نقل عمومي شهر ايلام جوابگوي حجم ترددهاي درون شهري است، اظهار كرد: شهرداري ايلام، توسعه مسيرهاي اتوبوسراني و تاكسيراني در محدوده قانوني شهر و حريم شهر را در دستور كار خود قرار داده است.
كرمي با اشاره به پروژه هاي توسعه معابر شهرداري ايلام در سال هاي اخير افزود: علاوه بر توسعه خيابات آيت الله حيدري و 24 متري اشرفي اصفهاني، هم اكنون توسعه خيابان هاي شهدا، خيام و قسمتي از خيابان فردوسي و رسالت نيز در دستور كار شهرداري قرار دارد كه فاز اول آن از ابتداي ميدان انقلاب تا ابتداي بلوار مدرس در حال انجام است.
وي تمركز زدايي از بافت مركزي شهر را در راستاي و استفاده بيشتر شهروندان و تسهيل جابجايي هاي عمومي بسيار مؤثر دانست و گفت: انتقال خدمات دهي از هسته مركزي شهر ايلام علاوه بر كاهش طول سفر و دسترسي بهتر، باعث توزيع عادلانه خدمات در همه نواحي شهري خواهد شد.
شهر ايلام با بيش از 220 هزار نفر جمعيت و يك هسته مركزي كوچك اما متراكم، سال هاست با مشكلات ترافيكي زيادي دست و پنجه نرم مي كند كه به اذعان بسياري از كارشناسان، يكي از راه هاي مهم رفع اين مشكل، استفاده مردم از ناوگان حمل و نقل عمومي است.
اگر بتوان راه هاي دسترسي به ناوگان حمل و نقل عمومي و بخصوص اتوبوس هاي تندرو را توسعه داد و با افزايش و تجهيز ناوگان، خدمات دهي به همه نقاط ايلام گسترش داده شود، مي توان اميدوار بود كه با ايجاد خطوط ويژه، مردم نيز براي سفرهاي درون شهري خويش كمتر از خودروهاي شخصي استفاده كنند و به ناوگان حمل و نقل عمومي رو بياورند.
بايد اميدوار بود كه در جلسه شوراي ترافيك ايلام كه قرار است پيشنهاد ايجاد چند خط ويژه تاكسيراني و اتوبوسراني در آن مطرح شود، تصميماتي اساسي تر از گذشته در راستاي توجه به ظرفيت هاي عظيم استفاده از ناوگان حمل و نقل عمومي گرفته و اجرا شود.
گزارش از ياسر بابايي