كریم‌اف از «نورسلطان نظربایف» ، «امام علی رحمان» ، «آلماسبیك اتمبایف» و «قربانقلی بردی محمداف» روسای جمهوری قزاقستان، تاجیكستان، قرقیزستان و تركمنستان به ترتیب دو ،15، 18 و 19 سال بیشتر سن دارد.
اسلام كریم‌اف همراه با نورسلطان نظربایف كهنسالترین رهبر در كشورهای پساشوروی بشمار می روند كه بیشترین میزان ریاست را نیز بر كشورهای خود داشته اند.
هر دوی آنها سال 1989 میلادی، وقتی هنوز اتحاد شوروی پابرجا بود ,به مقام دبیر اول كمیته‌های مركزی حزب كمونیست ازبكستان و قزاقستان رسیدند و هم اكنون 27 سال است كه با پنجه‌های آهنین بر این دو كشور كه از اقتصاد و جمعیت برتر از دیگر كشورهای اسیای مركزی هستند، ریاست می‌كنند.
اسلام كریم‌اف 30 ژانویه سال 1938 در شهر سمرقند به دنیا آمد.
ابتدا دانشكده پلی تكنیك آسیای مركزی در شهر تاشكند را با مدرك مهندسی مكانیك و دانشگاه اقتصاد همین شهر را با مدرك كارشناس اقتصاد به پایان رساند.
كریم‌اف كارش را در سال 1960 به عنوان دستیار استاد دركارخانه«تاشسیلمش» آغاز كرد و در سال 1961 به عنوان مهندس در كارخانه هواپیماسازی تاشكند ادامه داد.
اما اسلام كریم‌اف خیلی زود وارد كار حزبی شد و به قول طرفدارانش همه رده های مناصب را قدم به قدم طی كرد.
سال 1983 كریم‌اف به عنوان وزیر مالیات ازبكستان و در سال 1986 ابتدا رئیس یك شركت و سپس معاون نخست وزیر و در همان سال دبیر اول كمیته حزب كمونیست استان «قشقدریا» تعیین شد.
در تابستان سال 1989 دبیر اول كمیته مركزی حزب كمونیست این جمهوری در زمان شوروی سابق شد.
24 مارس سال 1990 اسلام كریم‌اف از سوی نمایندگان شورای عالی ازبكستان، به عنوان رئیس جمهوری این كشور انتخاب شد. او همین طور سال 1991 در نخستین انتخابات مستقل ریاست جمهوری ازبكستان شركت كرد و با كسب 86 درصد آرا بر رقیب یگانه‌اش از حزب دمكرات «ایرك» «محمد صالح» غلبه كرد.
محمد صالح كه بعد از آن انتخابات تحت تعقیب قرار گرفت و سال 1993 مجبور به ترك ازبكستان شد گفته بود كه كریم‌اف در آن انتخابات با تقلب بر وی غلبه كرد بطوری كه با بررسی هایی كه به عمل امد در بیش تر از 50 درصد ارا تقلب شده بود.
ماه مارس سال 1995 زمان ریاست كریم‌اف را بدون انتخابات تا سال 2000 تمدید كردند. سپس كریم‌اف از طریق انتخابات باز برای یك دوره پنج‌ساله به ریاست دست یافت. اما سال 2002 با برگزاری یك همه پرسی زمان رهبری او را از پنج به هفت سال تغییر دادند. سال‌های 2007 و 2014 كریم‌اف باز هم از طریق انتخابات ظاهرا دمكراتیك با كسب 90 درصد آرا زمان ریاستش را تمدید كرد. سال 2021 كه مهلت كنونی ریاست او به پایان می‌رسد كریم‌اف 83 ساله می‌شود .
** گلناره و لاله دو دختر رئیس جمهوری
اسلام كریم‌اف دو دختر دارد: دختر بزرگش گلناره كریما 43 ساله تا دو سال پیش یك وارث احتمالی تخت پدر شمرده می‌شد ولی بعد از انتشار گزارش‌هایی درباره صد‌ها میلیون دلار اختلاس كه به گلناره و تیمش نسبت داده شد كریم‌اف این دخترش را به حبس خانگی انداخت.
دختر دوم 38 ساله او، «لاله تلایو كریما» كه نماینده رسمی ازبكستان در سازمان یونسكو است معمولا كوشش می‌كند كه در ملاعام زیاد ظاهر نشود. اما ماه گذشته مطبوعات آمریكا درباره دست كم چهار قصر پرشكوه او در لس آنجلس خبر دادند كه گویا از طریق شركت‌های مربوط به دختر كریم‌اف خریده شده‌اند.
** نظر مخالفان و موافقان كریم اف
طرفداران كریم‌اف حفظ ثبات و آرامی ازبكستان در همسایگی كشورهای جنگزده
همچون افغانستان، تاجیكستان و قرقیزستان و به باور آنها دچار بی‌نظمی را از كامیابی‌های عمده رهبری كریم اف می‌دانند. آنها همین طور از صلابت و سیاست و سختگیری او توصیف می‌كنند. اما مخالفانش می‌گویند كریم‌اف در ازبكستان یك رژیم خودكامه برپا كرده است كه نسبت به دگراندیشان و مخالفینش خشن رفتار می كند و هزاران نفر ناراضی از او و حكومتش را به زندان انداخته است.
«محمد صالح» رقیب قدیمی كریم اف می‌گوید: كریم‌اف نتوانست از موقعیت مناسب جغرافی و امكانات ازبكستان استفاده برده و این كشور را به یك قدرت مهم منطقه ای تبدیل كند.
وی معتقد است كه بدون اسلام كریم‌اف، ازبكستان می‌توانست به پیشرفت‌های خیلی بزرگ‌تری نائل شود: «ازبكستان در مركز چهارراه آسیای مركزی قرار دارد.ا‌گر او روابط با همه همسایه‌ها را خراب نمی‌كرد ازبكستان یك نقطه مهم برای ترانزیت كالا و محصولات می‌شد و همین موقعیت جغرافیایی اش برای تامین رشد این كشور كافی بود.»
او توضیح داد: ولی حالا ما چی داریم? مناسبت‌ها با همه بد، مرز‌های بسته، یك رژیم تعقیب‌گر و روز بروز بد‌تر و بد‌ترشدن وضع زندگی مردم. ببینید مردم در این كشور سرشار از معادن گاز، گاز ندارند. برق در بسیاری از منطقه‌های ازبكستان امروز با محدودیت داده می‌شود ان هم در عصر 21!»
** دست‌های كریم‌اف در تاجیكستان
اسلام كریم اف از زمان رسیدنش به ریاست جمهوری ازبكستان تلاش می‌كرد تا نه فقط در این جمهوری بلكه در سیاست تمام كشورهای آسیای مركزی حرف اول را بزند.
دخالت او و حكومتش بخصوص در حوادث سال‌های 90 تاجیكستان خیلی خاص بود.
او در سال 1992 در جنگ های مسلحانه بین گروهای داخلی تاجیكستان از نیروهای حزب خلق (طرفدار امامعلی رحمان) پشتیبانی كرد و در ماه دسامبر سال 1992 نیروهای این طرف جنگ تاجیكستان را با كمك تانك و زره‌پوش و توپ‌های ازبكستان یاری و دوشنبه را اشغال كردند.
**مناسبات دوشنبه و تاشكند
دوشنبه ازبكستان را به حمایت از سه آشوب مسلحانه سرهنگ «محمود خدای‌بردیف» در سال‌های 1996، 1997 و 1998 در تاجیكستان و دادن پناهگاه به این سرهنگ سركش و طرفداران او در پی ناكامی این آشوب‌ها متهم كرد.
اعضای هیات مخالفین در مذاكرات صلح تاجیكستان در خاطرات خود می‌نویسند كه كریم‌اف تلاش داشت تا طرفداران عبدالله جان اف نیز به عنوان نیروی سوم به این مذاكرات جلب شوند. اما روسیه این درخواست را نپذیرفت و سازش صلح تاجیكان ماه ژوئن سال 1997 تنها بین حكومت تاجیكستان و اتحاد نیروهای مخالفین به امضا رسید.
بعد از كنار زده شدن تاشكند از روند مذاكرات صلح، سركوب این سه شورش خدای‌بردیف و از مقام بركنار شدن افرادی چون «عبد جلیل حامدف» رئیس سابق استان لنین‌آباد كه «دست تاشكند» نامیده می‌شد تاثیر مستقیم كریم‌اف و حكومت او در روند سیاسی در داخل تاجیكستان خیلی كاهش یافت ولی تأثیرش از بیرون به تحولات تاجیكستان تا امروز مشاهده شده است.
ازبكستان در سال 2000 به این دلیل كه گویا شورشیان گروه افراطی حركت اسلامی ازبكستان از قلمرو تاجیكستان به خاكش حمله می‌كنند مرز‌هایش با تاجیكستان را بست و با این كشور نظام روادید جاری كرد.
حكومت كریم‌اف همین طور در سال 2009 از شبكه عمومی نیروی برق آسیای مركزی حارج شد كه باعث شدید‌تر شدن محدودیت انتقال برق به تاجیكستان شد. تاشكند صادرات گاز را هم به تاجیكستان قطع كرده و سال 2012 راه ترمذ – اموزنگ تنها مسیر راه آهن به استان ختلان را برچید و مخالف شدید دوشنبه برای احداث نیروگاه راغون است.
بسیاری از ناظران امور، روابط پر‌تنش دوشنبه و تاشكند در 20 سال گذشته را به بد بودن مناسبات شخصی دو رهبر اول ازبكستان و تاجیكستان ربط می‌دهند.
«محمدصالح» رقیب قدیمی كریم اف می‌گوید كه به بهبود روابط تاشكند با كشورهای منطقه در زمان ریاست اسلام كریم‌اف امید چندانی ندارد.
تحلیلگران با اشاره به سن كریم‌اف می‌گویند كه ازبكستان در یك مرحله انتقال سیاسی قرار دارد كه این می‌تواند كارتهای سیاسی را نه فقط در این كشور بلكه در تمام آسیای مركزی تغییر ریشه ای دهد. اما تحلیلگران این سوالها را مطرح كرده اند كه به جای كریم‌اف چه كسی زمام امور را به دست می گیرد؟ فردی كه قدرت را در دست می گیرد در واقع برای اصلاح میراث منفی او تلاش خواهد كرد؟ و یا باز یك كریم‌اف دیگر مثل او؟!
آساق**1663**1392
تاریخ انتشار: ۱۰ بهمن ۱۳۹۴ - ۱۳:۱۹
تهران - ایرنا - امروز 30 ژانویه (دهم بهمن) «اسلام كریم‌اف» رئیس جمهوری ازبكستان 78 ساله می‌شود. اسلام كریم‌اف كهنسالترین رئیس جمهوری نه تنها در آسیای مركزی بلكه در تمام پهنای پساشوروی است.