حوزه چشم پزشكی ایران به گفته مسئولان و متخصصان چشم پزشكی، از نظر سطح دانش و تخصص و همچنین دارا بودن مراكز و تجهیزات مورد نیاز برای انجام اقدامات درمانی، همتراز با سایر كشورهای پیشرفته دنیا است؛ به گونه ای كه در حال حاضر انواع پیوندهای چشمی و استفاده از سلول های بنیادی در رفع بیماری های سطحی قرنیه و قوز قرنیه در برخی مراكز چشم پزشكی كشور صورت می گیرد.
علاوه بر این، در زمینه طراحی و تولید برخی قسمت های چشم به صورت مصنوعی دستاوردهای قابل توجهی داشتند كه از جمله آن می توان از طراحی و تولید قرنیه مصنوعی و پروتزهای داخل قرنیه نام برد.
در مورد بیماری های قرنیه حتی در برخی موارد مانند درمان قوز قرنیه تجربه و توان متخصصان ایرانی بالاتر از پزشكان غربی است.
مراكز دولتی و خصوصی چشم پزشكی ایران مجهز به تجهیزات پیشرفته هستند و از سالیان گذشته مبتلایان به بیماری های چشمی دیگر به كشورهای پیشرفته اعزام نمی شوند و در مقابل بیماران زیادی از برخی كشورها برای دریافت درمان های پیشرفته به كشور ما مراجعه می كنند.
همچنین در حال حاضر تعداد زیادی بیماران از كشورهای همسایه برای دریافت خدمات چشم پزشكی در قالب گردشگری پزشكی به ایران مراجعه می كنند و روز به روز به تعداد این افراد افزوده می شود.
به گفته كارشناسان، در زمینه استفاده از سلول های بنیادی در رفع مشكلات و بیماری های چشمی نیز در زمینه قرنیه چشم درمان بسیاری از بیماری ها با استفاده از سلول های بنیادی در كشور در حال انجام است به گونه ای كه با بهره وری از این روش درمانی نیاز بیماران به پیوند قرنیه در برخی موارد برطرف شده است.
همچنین در مورد استفاده از این سلول ها در رفع بیماری های شبكیه چشم نیز، در كشور ما پیشرفت های زیادی حاصل شده و درحال حاضر در مرحله كارآزمایی حیوانی قرار دارد و تحقیقات در این زمینه در مرحله كشت آزمایشگاهی سلول های شبكیه چشم حیوانات و پیوند دوباره آنها به چشم در دست انجام است.
نرخ جراحی آب مروارید نیز به عنوان یكی از شاخصه های توسعه یافتگی ایران در حوزه چشم پزشكی، حدود سالانه 6 هزار جراحی آب مروارید در كشور به ازای هر یك میلیون نفر (معادل 500 هزار جراحی) است كه بر اساس معیارهای سازمان جهانی بهداشت، نشان دهنده توسعه یافتگی ایران در حوزه خدمات چشم پزشكی است.
به طور كلی این كه دانش و تخصص چشم پزشكان ایرانی در تمام رشته های مربوطه همتراز با همتایان آنها در كشورهای پیشرفته دنیا است و تجهیزات موجود در مراكز درمانی برای درمان بیماران نیز در سطح مناسبی قرار دارد، بر كسی پوشیده نیست اما حلقه ای كه در این زنجیره موفق مغفول مانده است و گاهی كشورمان را در ترازهای بین المللی پایین نگه می دارد، توزیع نامناسب متخصصان چشم پزشكی در استان ها و مناطق محروم كشور است.
طبق آمارهای رسمی، تعداد چشم پزشكان كشور از نظر نرخ جمعیتی مطابق با استانداردهای دنیا است و حتی در برخی از تخصص ها بیش از نیاز كشور، چشم پزشك داریم.
دكتر فرزاد محمدی رئیس دفتر هماهنگی پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشكی در این مورد به خبرنگار علمی ایرنا گفت: نسبت توزیع چشم پزشكان و كارشناسان بینایی سنجی (اپتومتریست ها) در مناطق مختلف كشور نسبت نابرابری است؛ در برخی از استان های كشور نسبت سرانه برای چشم پزشكان 12 نفر و برای اپتومتریست ها 10 است یعنی در این استان ها 10 تا 12 برابر استان های دیگر برحسب جمعیت اپتومتریست یا چشم پزشك وجود دارد.
وی افزود: در حال حاضر نزدیك به 400 نفر از 2 هزار و 500 نفر اپتومتریست كشور و 800 نفر از هزار و 800 نفر از چشم پزشكان در تهران فعالیت می كنند كه این آمار نشان دهنده توزیع نامناسب متخصصان این حوزه در مناطق مختلف كشور است.
محمدی اظهار كرد: یكی از مشكلاتی كه این توزیع نامناسب ایجاد كرده است، نبود خدمات رسانی مناسب به مناطق محروم است به گونه ای كه حتی برخی به دلیل انجام نشدن جراحی های ساده چشم پزشكی ممكن است در این مناطق با مشكلات كم بینایی و یا حتی نابینایی مواجه شوند.
رئیس دفتر هماهنگی پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم وزارت بهداشت گفت: یكی از این جراحی های ساده مربوط به بیماری آب مروارید است؛ نرخ جراحی های آب مروارید در مناطق شهری مانند شهرهای تهران و شیراز بسیار بالا است اما در مناطق محروم بسیار كم است.
محمدی خاطرنشان كرد: درست است كه انجام 6 هزار جراحی آب مروارید برای كشور مناسب است اما این نبود توزیع مناسب نشان می دهد كه افراد نیازمندی به عمل جراحی آب مروارید در برخی مناطق كشور هستند كه از انجام این عمل محروم می مانند.
وی از اجرای 9 مطالعه طی 10 سال گذشته در استان های كشور در رابطه با نابینایی روی افراد بالای 50 سال خبر داد و گفت: طبق نتایج این مطالعات، حدود 1،3 دهم درصد نابینایی و اختلال بینایی قابل توجه در كشور است كه نزدیك به حدود 30 درصد از آن معادل 35 صدم درصد در اثر انجام نشدن جراحی آب مروارید رخ داده است.
** راهكارهای وزارت بهداشت
وزارت بهداشت برای رفع مشكل نبود توازن در توزیع پزشكان در استان های كشور، راهكارهایی را در پیش گرفته است كه ازجمله مهمترین آنها درنظرگرفتن مشوق هایی برای پزشكان و متخصصان در قالب طرح تحول نظام سلامت به منظور تشویق آنان برای ماندگاری در مناطق محروم و استان های كمتر توسعه یافته است.
طرح دیگر وزارت بهداشت توجه به بومی گزینی بیشتر در رشته های مختلف پزشكی از جمله چشم پزشكی است كه اقداماتی نیز در این خصوص صورت گرفته است.
علاوه بر این راهكار زیربنایی، وزارت بهداشت اقداماتی را نیز به صورتی دوره ای و برای پیشگیری از بروز اختلالات بینایی در دست انجام دارد كه از جمله آن می توان به ارایه 'خدمات سیار چشم پزشكی' اشاره كرد.
رئیس دفتر هماهنگی پیشگیری از نابینایی و سلامت چشم وزارت بهداشت، از ارایه خدمات در این زمینه از سوی بنیاد نورآوران سلامت كه وزیر بهداشت نیز از اعضای موسس آن است، خبر داد و گفت: اعضای این بنیاد متشكل از متخصصان چشم پزشكی با مراجعه به مناطق محروم كشور افراد نیازمند را شناسایی و خدمات چشم پزشكی لازم را ارایه می دهد.
محمدی یادآور شد كه این بنیاد تاكنون 15 سفر در این زمینه انجام داده است و سفر آتی این گروه قرار است در اسفندماه سال جاری به آبادان باشد.
این برنامه بخشی از توسعه یافتگی است و باعث می شود برخی افرادی كه به دلیل مشكلات مالی و رفت و آمدی یا ضعف دانش نمی توانند برخی جراحی های ضروری به ویژه در مورد آب مروارید را انجام دهند، در این طرح شناسایی شوند و از خدمات لازم بهره مند شوند.
به نظر می رسد، اجرای مجموع این برنامه ها و سیاست های اتخاذ شده در صورت اجرای دقیق، نظارت و پیگیری ها لازم بتواند شاخص سلامت به ویژه در حوزه چشم پزشكی ایران را هرچه بیشتر بالاتر برده و این حلقه معیوب در این زنجیره موفقیت را ترمیم و بازسازی كند.
از: ناهید شفیعی
علمی**1834**2017
تاریخ انتشار: ۳۰ بهمن ۱۳۹۴ - ۰۸:۱۴
تهران- ایرنا- حوزه چشم پزشكی ایران به لحاظ دانش و تخصص، تجهیزات و استفاده از فناوری های پیشرفته مانند سلول های بنیادی همتراز با كشورهای توسعه یافته و حتی در مواردی جلوتر از آنها است؛ اما آنچه مانع از به هم پیوستگی كامل این زنجیره موفقیت می شود، نبود توزیع متوازن متخصصان در مناطق مختلف كشور است.